इझिडॉर इझाक राबी

इझिडॉर इझाक राबी (जल्म : 29 जुलय 1898, रेमॅनॉव्ह, ऑस्ट्रिया; मरण : 11 जानेवारी 1988, न्यूयॉर्क).अमेरिकेन भौतिकीविज्ञ.अणुकेंद्राच्या चुंबकीय गुणधर्माची नोंद करपाखातीर उपयुक्त थरिल्ल्या अनुस्पंदन पद्दतीच्या सोदाखातीर ताका 1944 वर्साच्या भौतिकीचें नोबॅल इनाम फावो जालें. 1899 वर्सा तो आपल्या घरच्यांसयत अमेरिकेक गेलो आनी थंय ताणें 1919 वर्सा कॉर्नेल विधापिठाचो रसायनशास्त्राची पदवी घेतली. उपरांत ताणें 1927 वर्सा स्फटिकांच्या चुंबकीय गुणधर्मांचेर संशोधन करुन कोलंबिया विधापिठाची पीएच्. डी घेतली. शिश्यवृत्ती मेळिल्ल्यान युरोपांत ताका आर्नोल्ट झोमरफेल्ड, नील्स बोर,व्होल्फगांग पाडली, ओट स्टर्न आनी व्हेर्नर हायझेनबेर्क ह्या नामनेच्या शास्त्रज्ञांवांगडा काम करपाची संद मेळ्ळी. 1929 वर्सा तो कोलंबिया वि.पिठ सैध्दांतिक भौतिकीचो अधिव्याख्यातो आनी फुडें 1937 वर्सा प्राध्यापक जालो.

1930 वर्सासावन ताणें अणुकेंद्रांच्या चुंबकीय गुणधर्मांचो अभ्यास करपाक सुरवात केली आनी हें गुणधर्म मेजपाचे साधन म्हणून स्टर्न हाच्या रेणवीय शलाका पद्दतीचो विकास केलो. 1937 वर्सा ताणें आणवीय वर्णपटांचे निरीक्षण करपांखातीर रेणवीय आनी आणवीय शलाकांच्या चुंबकीय अनुस्पंदनाचे पद्दतीचो सोद लायलो. हे पद्दतीचो उपेग करुन अणू आनी रेणू हांच्या परिभ्रमणाच्या एकेका अवस्थांचें अभिज्ञान करपांत आनी त्यो मेजपांत ताणें जैत मेळयलें. ताचे हे पद्दतीक लागून अणू आनी रेणू हांचे संरचनेविशीं चड विस्तारान म्हायती मेळ्ळी. उपरांत सोदिल्ल्या आणवीय कालमापक, मेसर आनी लेसर हेसारक्यो प्रयुक्ती राबी हाच्या ह्या मूलभूत कार्याचेर व्हड प्रमाणाचेर आदारल्यात. झुजा उपरांतच्या काळांत (1946- 56) तो अमेरिकेच्या अणुऊर्जा मंडळाच्या सर्वसादारण सल्लागार समितीचो वांगडी आनी चार वर्सा अध्यक्ष आशिल्लो. 1955, 1958 आनी 1964 ह्या वर्सा जिनीव्हा हांगा अणुऊर्जेच्या शांतिकायच्या उपेगांखातीर आंतराश्ट्रीय परिशदो भरोवपाक ताणें म्हत्वाचे भरोवपाक ताणें म्हत्वाचे प्रतिनिधी ह्या नात्यान ताणें केल्ल्या प्रयत्नांक लागून जिनीव्हा हांगा उच्च ऊर्जा भौतिकीच्या अभ्यासाखातीर एक आंतरराश्ट्रीय प्रयोगशाळा (CERN) उबारपाक खूब आदार जालो. ब्रुकहॅवन नॅशनल लॅबोरेटरी स्थापन करपाकूय ताचो वांटो आशिल्लो. अमेरिकेच्या शस्त्रास्त्र नियंत्रण आनी आंतरराश्ट्रीय समित्यांचो तो वांग़डी आशिल्लो.

फिजिकल रिव्ह्रू ह्या नेमाळ्यांत राबीचे म्हत्वाचे संशोधन निबंद उजनाडाक आयले. ह्या नेमाळ्याचो तो कांय काळ सहयोगी संपादकूय आशिल्लो.माय लायफ अँड टाइम्स अँज अ फिजिसिस्ट, (1960), मॅन अँड सायन्स (1968) आनी सायन्स द सेंटर ऑफ कल्वर (1970) हे ग्रंर्थ ताणें बरयले.नोबॅल इनामावांगडा ताका आनीकूय कांय उल्लेख करपासारकीं इनामां मेळ्ळ्य़ांत तीं अशीं – अमेरिकन अँसोसिएशन फॉर द अँडव्हान्समेट ऑफ सायन्सेर हांचे इनाम (1942), मेरिट दक (1948), किंग्ज पदक (1948), अँटमस फॉर पीस पुरस्कार (1967) तशेंच प्रिन्स्टन, हावर्हर्ड,बर्मिंगहॅम ह्या वि.पिठांच्यो सन्माननीय पदव्यो हे भोवमान मेळ्ळे. अमेरिकेन फिजिकल सोसायटी, नॅशनल अँकॅडमी ऑफ सायन्सेस, अमेरिकेन फिलॉसॉफिकल सोसायटी ह्या संस्थांचो तो वांगडी आशिल्लो.