ऊंटकमंड
ऊटी तमिळनडू राज्यांतल्या निलगिरी जिल्ह्याचें मुखेल ठाणें. शितळ हवेखातीर ह्या वाठाराची खूब नामना आसा. अस्तंत घाटाच्या दोडोबेट्ट फांट्यांनी तयार केल्ल्या पठाराचेर,समुद्रथरासावन २,२८७ मी. उंचायेचेर हें शार वसलां. भोंवतणी आशिल्ल्या दोंगरावेल्यान उटी शारांत उदकाचे व्हाळ व्हांवत यरतात, ताकालागून ह्या वाटाराक उदधिमंडल- उदकमंडल-ऊंटकमंड अशें नांव पडलें. हांगाचें तपमान चडांत चड २०° से. आनी उण्यात उणें ९° से. आसता. तशेंच हांगाचो वर्सुकी पावस ६०-७० सेंमी. आसता.
हें शार म्हैसूरसावन दक्षिणेक १६१ किमी. अंतराचेर आनी कोईमतूरसावन ८८ किमी.अंतराचेर वायव्येक रस्त्यान जोडलां. दक्षिण रेल्वेच्या मेटटुपलायम स्थानकासावन ऊटी मेरेन रेल्वे येरादारी आसा. १८१२ वर्सा दाट रानांच्या दोंगुल्ल्यांनी व्यापिल्ल्या ह्या पठाराचो सोद ब्रिटीश भूमापकांनी लायलो. ह्या शाराचो दक्षिणेकडलो भाग इंग्लंडांतल्या ससेक्स परगणांतल्या डाऊन्साभशेन आशिल्ल्यान ब्रिटिशांनी ह्या थळाक ‘दक्षिणेची राणी’ म्हळ्ळें. हांगा आशिल्लें तीन किमी. लांबायेचें तळें १८२३-१८२५ ह्या काळांत बांदलां.
ऊटी शारांत सेंट टॉमस आनी सेंट स्टीफन चर्च, राजभवन, गोल्फ आनी टेनिस खेळामळां,रेसकोर्स, वनस्पतिउध्यान, उदकावेली भोंवडी आनी हेर जायत्यो सुविधा आसात. १९५५ वर्सा स्थापन जाल्लें महाविध्यालय हांगा आसा ह्या वाठारांत आशिल्ल्या कन्नर, केटी, कोटागिरी,आनी वेलिंग्टन ह्या शारांची थंड हवेखातीर नामना आसा. हांगाच्या निलगिरी वाठारांत आशिल्ल्या सिंकोना आनी निलगिरी झाडांखातीर ऊटी हें उध्येगकेंद्र जालां. निलगिरी तोडा जमातीची रावपाची सुवात अशें मानवशास्त्र म्हण्टात आनी तेय नदरेन ऊटी शाराक म्हत्व आसा.