कोंकणी एकांकीचो इतिहास

एकांकी हो नाटकाचो एक म्हत्वाचो प्रकार.ह्या प्रकाराक आर्विल्या साहित्यशास्त्रांत आनी नाट्यशास्त्रांत भोव मोल फाव जाल्लें आसा.`Monkey Spow Drama` ह्या पाश्चात्य नाट्यप्रकारांतल्यान प्रभावीत जाल्या ह्या प्रकाराचीं मुळां आमच्या संस्कृत साहित्य प्रकारांत आनी लोकन्याट्यांतूय दिश्टी पडटा.संस्कृत पंडीत भरतमुनीन जाल्यार `भाण` `व्यायोग` `विथी` आनी `अंक` हे एकांकीचेच प्रकार मानल्यात.

कोंकणी एकांकीचीं मुळां चडकरुन आमच्या लोकनाट्यांत पळोवपाक मेळटात.जागोर,रणमालें,तियात्र,कालो हीं लोकनाट्यां हांगा देखीखातीर दिंव येता.वयल्या देखीवयल्यान गोंय हें कोंकणी एकांकीचे केंद्र जालां हें मतींत येता. तरीपूण मंगळूर,मुंबय सारख्या वाठारांतूय कोंकणी एकांकी फुल्ली-फळ्ळी हाचोय पुरावो आमकां मेळटा.

आर्विल्ल्या कोंकणी एकांकीचो आरंभ

आधुनीक स्वरुपाची पयली कोंकणी एकांकी रामचंद्र शंकर नायक हांणी रचली.`चवथीचो चंद्र` ह्या नांवान ती 21 डिसबर 1934 ह्या दिसा सादर जाली.उपरांत ती पुस्तकरुपान आयली.ह्या एकांकीचे प्रयोग त्या काळांत काणकोण साकून मुंबयमेरेन सादर जाले.ह्या एकांकींत कोंकणीच्या कारवारी,अंत्रुजी,साश्टी आनी बारदेशी ह्यी बोलींचो वापर बरोवप्यान केला.रामचंद्र शंकर नायकान खरें म्हळ्यार कोंकणी भाशेच्यो भगल्यो मारपाच्या हावेसान ती एकांकी बरयल्ली पूण ताचो उरफाटो परिणाम जावन कोंकणी भाशेचें साम्रथ्य स्वता बरोवप्याक आनी लोकांक कळून आयलें.ह्या एकांकी उपरांत रामचंद्रबाबान `दामू कुराडो`,`सोनुदादालो संवसार`,`एकापरस एक हटी`,`म्हजो सर्गार आशिल्लो घरकार`,`शिकयल्ली शिकवण` आदी एकांकी रचल्यो.तांच्या शणै गोंयबाबान तांकां `आचार्य` ही पदवी दिली.राणू नायकाचेच समकालीन प्रो.बाळक्रुश्ण सावर्डेकारान `खुटयें भाटातलें शियाळें` नावांन एकांकी रचली.हीवूय एकांकी कोंकणी भाशेचे उणेपण दाखोवपाकुच बरयली.पूण ताचोच परिणाम कोंकणीच्या विसाव्या शेकड्याच्या मदेकार गोंयात रामचंद्रबाबासारखे दुसरे बरोवपी पुण वसंत कारे `रिटेबाब` `नबत` ह्यो एकांकी त्यावेळार `साद` ह्या अंकात उवाडयल्योत . चर गोपीनाथ विसू अर्सेकार हांणी म्हनुदादाली फुंकणी नांवार एकांकी रचल्यो संवादांतलें घोळटेपण, भाशेची गिरेस्तकाय, खरी