कोंकणी भाशा मंडळ
कोंकणी भाशा मंडळ गोंय ही भाशा, साहित्य आनी संस्कृती हांचे उदरगतीखातीर ओपिल्ली एक संस्था. कोंकणीचे व्हडविकायेचो दिस म्हळ्यार ३० सप्टेंबर, कोंकणी भाशा मंडळाचो वर्धापन दिस. कोंकणी भाशा मंडळ ही कोंकणी चळवळीतलीं म्हालगडी संस्था आसा. ह्या संस्थेन गोंय आनी गोंयकार हांचेखातीर जायत्यो चळवळी केल्यो तांतुतल्यो कांय म्हळ्यार कोंकणी भाशेच्या अस्तित्वाची चळवळ, कोंकणी साहित्याची चळवळ, कोंकणी नाटकाची चळवळ, कोंकणी राजभाशेची चळवळ, कोंकणी मनशाक जागो करून जागो दवरपाची चळवळ, गोंयकाराच्या एकवटाची चळवळ, अशो कितल्योश्योच चळवळी तांणी घडोवन हाडल्यात.[1]
इतिहासीक फांटभूंय
बदलकोंकणी भाशा मंडळाची कायदेशीर स्थापना ५० वर्सा आदी 30 सप्टेंबर 1962 ह्या दिसा मडगांवा कोंकणी अकादेमीची थापणूक जाली. गोंय मुक्तताये उपरांत रोकडीच पेद्रू कुर्रेय आफोंस हांणी तिची थापणूक केली. तेन्नासावन आयजमेरेन ह्या संस्थेचे मुखेल कार्यालय ह्याच शारांत आसा. 30 मार्च 1963 ह्या दिसा नोंदणी खातीर आशिल्ल्या कायद्याप्रमाण ही संस्था रजिस्टर जाली.[2]
मंडळां
बदलकोंकणी भाशा मंडळाचो कारभार थारावन दिल्ले नेमावळीं प्रमाण चलता. हो सगळो करभार वेंचून काडिल्ली वावुरपी समिती पळयता. ही समिती मंडळान थारायल्ले प्रमाण वेचूंन काडटात. पिरायेची 18 वर्सा पुराय केल्ल्या आनी मंडळाचे उद्देश मान्य आसपी खंयच्याय मनशान मंडळाचो वांगडी जांव येता. मंडळाचे वांगडी 3 प्रकारचे आसाताः-
- दान दिवपी
- सर्वकाळ वांगडी
- वर्सकाळ वांगडी
मंडळाच्या वावुरपी समितीचो कार्यकाळ दोन वर्साचो आसता. दर दोन वर्सानीं एप्रिल म्हयन्यांत वांगड्याचे साबार बसकेंत वावुरपी समितीचेर 12 वांगडी वेचूंन काडटात. तशेंच गोंयच्या दरेका म्हालांतल्यान एक वांगडी, मंडळ समितीचेर धाडटात. तेखातीर त्या म्हालान कमीतकमी 15 वांगडी आसप गरजेचे आसता. म्हळ्यार मंडळाचेर वेंचून आयिल्ले वांगडी 23 मेरेन आसूं येतां. दोन हजारां लागी सभासदत्व आशिल्ली कोंकणी भाशा मंडळ ही एकमेव सामाजिक संस्था.
कोंकणी भाशा मंडळाच्या 2014-2017 ह्या कार्यकाळाची नवी समिती
बदल- अध्यक्ष : चेतन आचार्य
- उपाध्यक्ष : जुझे लॉरेन्स
- सचीव : सुरेल तिळवे
- खजीनदार : दिपक मोपकार
- जोड सचीव : उल्हास गांवकार आनी मंगलदास भट
हेर वांगडी:
- फादर मोवझीन आताईद
- नित्यानंद नायक
- सुप्रभात भट
- रत्नमाला दिवकार
- अँन्थनी वाज
- गौतम खरंगटे
म्हाल वांगडी:
- उषा कामत (साश्ट)
- सुरज कोमरपंत (काणकोण)
- गोपीनाथ शहा (मुरगांव)
- शिरीश नायक (केपें)
- दिनेश मणेरकार (सांगे)
- युगांक नायक (फोंडे)
- प्राची प्रभावळकार वर्दे (बार्देस)
- अंतरा भिडे (तिसवाडी)
- वल्लभ बर्वे (पेडणे)
- गोपिनाथ गांवस (सत्तरी)
- रुपेश ठाणेकार (दिवचल)
स्विकृत वांगडी:
- नुतन साखरदांडे
- आर. बी. एस. कोमरपंत
- ह्रशिकेश कदम
- प्रशांत नायक
- दिपा खोलकार
उद्देश
बदलकोंकणी भास, साहित्य आनी संस्कृताय हांचे उदरगती खातीर आनी कोंकणी उलोवपी लोकांचे संस्कृतीक हितसंबंद सांबाळून दवरचें खातीर बसकां, सभा, प्रदर्शना, जमाती, परिसंवाद, परिशदो, संमेलनां घडोवन हाडप. कोंकणीचे शिकोवप्यां खातीर तशेंच विद्यार्थ्यांखातीर वर्ग घेवप. कोंकणी उतरावळी, शब्दकोश तयार करून संपादप. कोंकणी भाशेचो, साहित्याचो आनी संस्कृतीचो अभ्यास करून उजवाडावप.
वावर
बदलकोंकणी भाशा मंडळ आपल्या उद्देशांक धरून फाटली 50 वर्सा शिक्षणीक, सामाजिक, सांस्कृतीक, साहित्यिक अशा साबार मळांचेर वावुरता. कोंकणी शिक्षणाच्या मळार मंडळाचे काम चड आनी व्हड आसा. शिक्षणीक अभ्यासक्रम तयार करपा पासून ते पुस्तकां उजवाडावप अशीं कामां मंडळान केल्या. पुस्तकां वांगडाच मंडळान दोन सीडीय उजवाडायल्या.
मंडळाच्यो हेर कार्यावळीं
बदल- साहित्य उपासना
- मनोहरराय सरदेसाय व्याख्यान
- विजयाबाय सरमळकार व्याख्यान
- चित्रंगी
- शणै गोंयबाब कथामाळ
- राधा मुकूंद नायक वक्तृत्व सर्त
- गोवा युवा महोत्सव
- अरुण सिंगबाळ प्रस्नमाची
- बाल साहित्य कार्यशाळा
- सरकारी कर्मच्याऱ्यांक कोंकणी प्रशिक्षण कार्यशाळा
- सुत्रसंचालन कार्यशाळा
- अणकार कार्यशाळा
कोंकणी भाशा मंडळाचे आयज मेरेनचे पुरस्कार
बदलकोंकणी भाशा मंडळ पुरस्कृत सेवा पुरस्कार
2004 - बाबली नायक
2005 - सुहास दलाल
2006 - आंतोन पियेदाद मोरायश
2007 - सदानंद प्रभू तेंडूलकार आनी सोतेर बार्रेत
2008 - सुलोचना काटकार आनी सॅबेस्त्यांव मिंगेल फर्नांडीस
2009 - रमेश बाबय कोमरपंत
2010 - प्रदीप रामकृश्ण लवंदे
2011 - अरविंद भाटिकार
2012- सुरेश गुंडू आमोणकार, सुरेश बोरकार, फा. जायम कॉता, कमलाकर म्हाळशी,सदानंद काणेकार
2013- बाबय वेरेंकार
2014- दत्ता श्री. नायक
लिगोरियो फुर्ताद ट्रस्ट पत्रकारिता पुरस्कार
2006 - तुकाराम शेट
2007 - ब्र युसीफीयो विन्सेंट मिरांडा
2008 - उदय भेंब्रे
2009 - सोतेर बार्रेत
2010 - अनंत दत्ताराम केळकार
2011 - नारायण जयवंत प्रभू वादोळकार
2012- दिलीप बोरकार
2013- डॉ माधवी सरदेसाय
2014- फावुस्तो डिकोस्ता
सॅराफीन कॉता पुरस्कृत फॅलिस्यु कार्दोज यादस्तीक शिक्षक पुरस्कार
2005 - कुर्सिन्हो पिन्हो
2006 - अशोक कामत
2007 - जोन्ह मेंडोसा (बबन)
2008 - कमलाकर म्हाळशी
2009 - सुभाश दामोदर लोटलीकार
2010 - वर्षा पुरशोत्तम नायक
2011- भिकू बोमी नायक
2012- मिंगेल मास्कारेन्हस
2013- विनंती कांसार
2014- उषा राणे
जुजे पियेदाद क्वाद्रूस यादस्तिक कार्यकर्तो पुरस्कार
2010 - सॅराफीन कोता
2011 - झिलू लक्ष्मण गांवकार
2012- पोब्र फॅर्नांडीस
2013- राजेंद्र नायक, कुडचडें
2014- राजेंद्र नायक, सावय वेरें
कोंकणी भाशा मंडळ, स. नरसिंह दामोदर नायक, स. रॉक बार्रेटो यादस्तीक, साहित्य पुरस्कार
1996 - 97
कांदळां- देविदास कदम
कोंकणी भाशेचे अध्यापन- वसंत गो लवंदे
मुळां- प्रसाद लोलयेंकार
1997 - 98
मांड ओसाड जातना- संजीव वेरेंकार
जोगलां- मार्कुस गोन्साल्वीस
आवाळे- उदय शेणवी
2000
सुर्यवंशी- निलबा खांडेकार
बार्देसच्यो इगर्ज्यो- फा मोरेन डिसोजा
पालक आनी भुरगीं- स्नेहलता भाटीकार
2001
अळंग- परेश न कामत
यामीना आनी जैत- ज्यो मेनी
शक्तिपात- अवधूत कुडतडकार
2002
अंदल्ले उस्वास- भालचंद्र गांवकार
सूरवन- अशोक भोंसलो
नवी आंकरी- फा लिनू द सा
2003
उमज- शशिकांत पुनाजी
कोहम- देविदास कदम
अग्नी- निलबा खांडेकार
2004
अशें एक ल्हार- आग्नेल द बोरी
मन सांवर- नयना आडारकार
आत्म्याचे संगीत- सुधा आमोणकार
2005
आनीक एक बुटो फुल्लो- प्रकाश वझरीकार
गर्भखोल- परेश कामत
फूट- फावास्तो दा कोस्ता
2006
दवरणें- प्रकाश पर्येकार
खांद- विली गोयश
आमोरी अमुरपिकी- रोमीयो आल्मेदा
2007
गोंय म्हज्या सपनांतले पायणे- झितो आल्मेदा
आंबाड्या भोंवती तीन शेंवती- जयमाला दणायत
कविता सुर्याच्यो- रवींद्र म्हार्दोळकार
नादब्रम्ह- शकुंतला भरणें
मळबझेंप- माया खरंगटे
2008
धर्तरेचो स्पर्श- तुकाराम शेट
कावळ्याचे श्राध्द- अरुण साखरदांडे
कसली मालीस नासतना-डॅनीयल डिसोझा
एक वजा एक- आगुस्त बार्रेत
मळबगंगा- ग्वादालूप डायस
2009
उथळ जीण- रामनाथ गावडे
कुवाडीं- हनुमंत चोपडेकार
नोशीबांत निर्मील्ले- कामिलो मिनेझीस
2010
जिणेची वाट- जॉन आफांसो
शुभत्कार- शोभा शिवा फुलकार
सक्षम- काशिनाथ अच्युत नायक
2011
अक्षर सरिता- डॉ किरण बुडकूले
काशिखंड- काशिनाथ शांबा लोलयेंकार
कोडू कसाय गोड गुळी- मधुसूधन जोशी
2012
पासवर्ड- नुतन साखरदांडे
परिस-स्पर्श- अनंत द. केळकार
म्हज्या बाणावले गांवात- सिरील फॅर्नांडीस
2013
बांवरी राधिका- अजय बुवा
हँडबॅग- शॅरोन फर्नांडीस
आनंदयात्रा- हर्षा शेटये
2014
फा. युजेबियो गोमीश- सोताचीं किर्णां
संदेश प्रभुदेसाय- तालगडी
अॅड् बॅर्नार्द डिसोझा- कायद्यांच्या दर्यांतलीं ल्हारां
मनोहरराय सरदेसाय यादस्तीक बाल साहित्य पुरस्कार
2011- मम्मी मम्मी काणी सांग- कुमूद भिकू नायक
2012- सुवादीक काणयो- रेखा रामनाथ नायक
2013- सरस्वती नायक- पिंकू आनी वास्वेल
2014- बबन भगत- भिरमूट्यो
दिनेश मणेरकार पुरस्कृत स चंद्रकांत केणी यादस्तिक स्तंभलेखन पुरस्कार
2011- नमन सावंत धावस्कार- धालो गे बाये धालो
2012- डॉ नारायण देसाय- थोडें जनांतले, थोडें मनांतलें
2013- माधव बस्तोडकार
2014- श्रीकांत नागवेंकार
पद्मजा माणिकराव नायक गावणेकार अध्यात्मीक साहित्य पुरस्कार
2014- स. रामनाथ मणेरकार- श्री सत्य साईबाबा