गांवठी वखदां

गांवठी हें उतर गांव हाच्या वयल्यान आयलां असो समज आसा.लोक आपलें पोरणें दायज विसरपाक लागला.गांवांत रावप म्हणल्यार उणेपणाचें अशें लोकांक दिसता.तेखातीर लोक गांव सोडून शारांत वचून रावतात.लोक गांवांक विसरल्यात.तेचभाशेन गांवचे व्ह्डपणूय विसरल्यात.गांवठी वखदांक लागून गावांचें व्हडपण कळटालें,पूण लोकांनी गांव सोडिल्ल्यान वांगडा गांवठी वखदांय सोडलीं.गांवठी वखदांचें म्हत्व लोकांक शारांत रावतकीर कळपाक लागलें.शारांत वखदांच्यो फर्मासी आसतात.ह्या फर्मासिनी तरेकवार वखदां मेळटात.पूण ह्या वखदांनी जायते लोक बरे जायनात.उपरांत लोक थकतात आनी परते गांवठी वखदां सोदपाक गावांत वतात.हीं गांवठी वखदां घेतले उपरांत लोक बरेय जाता.हाकाच लागून हालींच्या काळार लोक जायते प्रमाणांत गांवठी वखदां घेतात.तेचखातीर गांवठी वखदांचे म्हत्व वाडपाक लागला.

इतिहास

गांवठी वखदांची सुरवात केन्ना जाली ते विशीं आमच्यानीं सांगपाक जायना,पूण ज्या काळार ह्या वखदांची सुरवात जाली त्या काळार हालींच्या भाशेन फर्मासीनीं वखदां मेळनाशिल्लीं.हाकाच लागून हींच वखदां घेवन लोक बरे जाताले.गांवठी वखदां लोकांक वापरपाक बऱ्याक पडटालें.ह्या वखदांचो एक बरो गूण म्हळ्यार तीं बेश्टीं घेतलीं जाल्यार लेगीत कोणाक कोत्र पडनाशिल्लीं.हाकांच लागून गांवठी वखदां लोकांक खूब उपेगी पडटाली.

गांवठी वखदां हीं चड करून झाडांच्यां पाल्यांचीं वा मुळापसून वा सालीपासून करतात.जायते फावट हीं वखदां एकाच झाडांची पूण कांयवेळार जायत्या झाडांचीं वखदां भरसूनय वापरतात.ह्या वखदांचो बरो फायदो म्हणल्यार मनीस बरो जालो ना तरी त्या मनशाक हीं वखदां कोत्र पडनात,देखून खंयचोय मनीस तीं भियेनासतनां घेतात.हीं वखदां सवाय भितर मेळटात.तीं मेळोवपाक चड त्रास पडनात.खंयच्याय मनशान चुकून लेगीत हें वखद घेतलें जाल्यार तें मनशाक कांयच वायट जायना.गांवांनी कांय लोक आजूनय गांवठी वखदां दितात.कसलेय दुयेस जाले जाल्यार लोक गांवठी वखदांचो चड उपेग करतना दिसतात.

दुयेंसा आनी तांचे उपाय

१.कामीण २.फुगांव येवप ३.गोडेंमूत ४.हुरहुरें(उरउरें) ५.भिण्णां फुलप ६.मुतखडो(मुतात फातर जावप) ७.उबोश अशीं साबार दुयेसां आसात.जशी म्हळ्यार पोटाची गांठ कुशीन सरप,दाडी उसळ्यार,ल्हान भुरग्यांक मोयें जावप,आंगांक सूज येवप,तकलि दुखप,दोळे येवप,मुमरां,खोरोज आदीं...आनी ह्या सगळ्या दुयेसांक पयली लोक गांवठी वखदांचो उपाय करताले.

कामीण कामीण ह्या रोगाचें दुसरें नांव म्हणल्यार काकोय.जेन्ना आवय वा बापायक कामीण आसता तेन्ना ती भुरग्यांकय येता.तेलाचीं जिनसां,तांती आनी चिकन चड खाल्यार वा दुशीत उदकाक लागूनय आंगांत कामीण जाता.कामीण जाल्या मनशाक कुलकुल्यान जोर येता,हात पांय उसळटात,खोकलीय मारता,जेवण खाण नाका जाता,तशेंच मुत आनी दोळे हळडुवें जाता.कामीण जाल्ल्या मनशाक हीं सगळींच लक्षणां दिसतात अशें ना.

कामीणीचे कांय प्रकार आसात

1)तेलाचें कितेंय खाल्यार कोडूं लागता:ही एके तरेची कमीण जेन्ना मनीस तेल वा तूप आशिल्लीं जिनसां आनी तातीं खाता तेन्ना ताका हीं सगळीं जिनसां कोडू लागतात.

2)कामीण आंगांक आसता:ही कामीण जाता तेन्ना मनशाची कात सामकी हळडुवी जाता आनी चड करून मनशाचीं नाकटां हळडुवी जातात.

3)मनीस बारीक जाता आनी तोडांक रूच आसना:हातूंत कामीण जाल्ल्या मनशाक कांयच खावपाचे मन आसना,ताका जेवण-खाण अळणी लागता आनी ताच्या तोंडाक रूच नासता,ह्या सगळ्या कारणांक लागून मनीस बारीक जाता.हाचो परिणाम म्हणल्यार मनीस सामको दुयेंत जाता.ह्या वेळार ताचो जीव लेगीत वचपाक शकता.

4)रगतांत आशिल्ली कामीण:ही सामकी भिरांकूळ कामीण.ही कामीण मनशाक चड त्रास करता.जेन्ना मनशाच्या रगतांत कामीण चड जाल्ली आसता तेन्ना मनीस सामको बरो ना जाता,एक-एक फावट उबी रावपाची लेगीत शक्ती आसना.ही कामीण मनशाची जीण भितरल्या भितर खायत आसता आनी मनीस सामको बारीक जायत वता.

कामीण ह्या दुयेंसाचें आयुर्वेदीक उपाय आसात: चिवरां पालो उदकांत शिजोवन,तें उदक पिवचें नाजाल्यार तांम माडाची पाळां शिजोवन ताचे उदक पिवचे. कामीण जाल्ल्या मनशाक आडसराचें उदक पिवपाक दिवचे.ह्या उदकाचेर लेगीत मनशाची कामीण बरी जावंक येता. जर कामीण रगतांत जाली आसत जाल्यार कापशिणी पालो बरो बारीक वाटून ताचो रस काडून घोळोवपाचो आनी तातूंत दोन चमचे दूद घालून बरें शिजोवन पिवचें. मेथये पालो उदकांत घालून शिजोवन ताचे उदक पिवचें. तरणी पोपाय सोलून तिच्यो बियो काडून ताचे बारीक कुडके करून उदकांत शिजोवन आनी एक पेलो घेवचो ना तर कुवाळो लेगीत घेतल्यार जाता.जाता तितले भरपूर उदक पिवचें.

फुगांव येवप

मनशाक जिविताचे पिरायेंत एक फावट तरी फुगांव येता.देखून ते जितले बेगीन येतात तितले बरे.फुगांव येयले उपरांत दुयेंतीन थोडी काळजी घेवची पडटा.फुगांव आयिल्ल्या मनशान तेलकट कांयच खावपाक जायना.जाल्यारूच फुगांव आयिल्ल्या मनशाक बरो उपाय जाता नाजाल्यार फुगांव बेगीन बरे जायनांत.मनशाक आयिल्ले फुगांव आंगार फुटले जाल्यार तांचे दाग जायती वर्सां आंगाचेर उरतात देखून फुगांव आयिल्ल्या मनशाक जायती जतनाय घेवपाक जाय. फुगांवाचे कांय उपाय आसात: फुगांव जाल्ले मनशाक धवे कपडे घालपाक जाय. फुगांव जाल्ल्या मनशाक न्हांवक उपकारना जाल्यार ताका गरम उदकाचो सुक्या कपड्यान आंगांक शेक दिवचो पडटा,घरांत कांयच तेलाचे करपाक जायना.अशें ताणे सात दीस सेगीत करपाक जाय. कोडू लिबूं पालो आनी मेथये पालो उदकांत शिजोवन त्या उदकान न्हावपाक जाय.

गोडेंमूत

गोडेंमूत म्हणल्यार डायबेटीस.हो एक कटकटीचो रोग.साकरीचीं पोषणां सारकीं जायनाशिल्ल्यान रगतांत आनी मुतांत साकर वाडटा आनी मागीर बाकिच्या सगळ्या द्रव्याचें पोषण सारकें जायना.जय जेवणा खाणाच्यो वस्तू बरे तरेच्यो आसतात म्हणल्यार पोष्टीक आसता,थंय तो रोग चड करून जाणट्यांक जाता.हो रोग ल्हान भुरग्यांक लेगीत जावपाची शक्यताय आसता.

लक्षणां काम करपाक उमेद नासप,जिवाक शक्त नासप,तान चड लागप,भूक चड लागप,मुतूंक चड जावप आनी दिसान दीस बारीक जायत वचप.हीं गोडे मुताचीं कांय लक्षणां त्या भायर नदर सारकी नासप,तशेंच फेरीद जाल्यार तें बेगीन पेकना आदी हो रोग चड जातकर जावपाक लागता. ह्या दुयेंसाचे कांय झाडा पाल्याचे उपाय अशे आसात:

• डायबेटीस वाडल्यार किरांट्याचीं पानां उदकांत शिजोवन दिसाक एक फावट पिवचें.
• जांबळांच्या बियेचो पिटो उदकांत घालून शिजोवन दिसाक एक फावट पिवचें.
• कोडू लिंबुची पानां उदकांत शिजोवन पिवचें,वा ताची एक वा दोन पानां सकाळीं खावचीं.
• कारात्यांची भाजी करून खावप.
• कांटेकुंवरिचो रस पिवचो.
• व्यायाम चड प्रमाणांत करूंक जाय.

हुरहुरें(उरउरें)

हुरहुरें हें दुयेंस सगळ्यांच्या आंगाक आसता.पूण जेन्ना मनीस हिसपाभायर दुकराचे मास खाता तेन्ना हें दुयेंस जावपाची शक्यताय चड आसता अशी लोकांची मानप आसा.दोळे तांबडे जावप,ताळो भितरल्ल्यान फूलप हीं हुरहुऱ्याची सुरवेचीं लक्षणां जावंक शकतात.पयले चार पांच दीस जोर येता आनी मागीर तोंडार आनी आगांक पुळेर येता. ह्या दुयेंसाक कांय झाडापाल्याचे उपाय आसात:

• पोळपोटो,मेथये पालो,पुलमा पालो हे सगळे उदकआंत शिजोवन एक पेलो पोवचो.
• भिडां सोलांचें उदक पिवचें.
• पोळपोटो शिजोवन ताचें उदक पांच दिसा उपरांत न्हावचें.
• मनशाक हुरहुरें जाल्ले आसतना घरांत तेलाचीं जिनसां रांदची न्हय.त्या भायर तेलाचो वास लेगीत घेवूंक जायना आनी रुचीक जीनसां खावपाक फावो ना,फकत उकडिल्लीं खाणां खावची.

भिण्णां फुलप जायते फावटी आनी पळयलां,चड करून पावसाळ्यांत वा थंडेच्या दिसांनीं जायत्या जाणांक चड करून ल्हान तशेंच मध्यम वयाच्या भुरग्यांक परत परत एक दुयेंस जायते फावटी जाता, तें म्हणल्यार भिण्णां फुलप.

लक्षणां

• गिळपाक त्रास जाता वा जेवताना ताळो दुखपाक लागता,देखून जायते खेपे भुरगीं जेवपाक सोदिनांत.केन्ना-केन्नाय आवाज मात्सो बसूंक शकता.

उपाय

• खावच्या पानांचो रोस काडून पिवचो.
• दुदांत हळडी पिठो आनी तीन चमचे साकर घालून शिजोवन पिवप.
• मोटें मीठ उदकांत घालून ताचो घळघळो घेवचो अशें केल्यार दुखप थोडें उणें जाता अशें मानतात.

मुतखडो(मुतांत फातर जावप)

जेन्ना मनीस चड वेळ मूत पोटांत सांठोवन दवरता तेन्ना मूत घट जावन ताचे खडे जातात,देखून मूत चड वेळ कुडींत साठूवन दवरप बरें न्हय.मुतखडो जावपाक वर्सांची गरज ना तो कोणाय ल्हान भुरग्यांक,तरण्यांट्यांक वा जाणट्यांक जावपाक शकता जर मुतखडो ल्हान आसत जाल्यार तो मुताबरोबर भायर पडूंक शकता.पूण एकदां मुतखडो आसून पसून कांय मनशांक त्रास जायनात.उदक पिवच चड म्हत्वाचें आसा.

लक्षणां

• पोटांत तशेंच कुडींत दुखप
• मुतपांक त्रास जावप
• माणकी,सुगटां,तिसऱ्यो चड तीख वा चड आंबट खावपाक जायना.

उपाय

• तांबड्या आडसराचें उदक पिवप
• मोक्याचे केस उदकांत शिजोवन ताचें उदक पिवप
• निमूत कांटो शिजोवन ताचे उदक पिवप
• चिवरे पालो,हातूर होळी पानां आनी गुणसागरी काट्या पानां हें सगळें उदकांत घालून शिजोवन ताचें उदक दिसाक ३ फावटी पिवप.

उबोश

उबोश म्हणल्यार स्वास घेवपाक त्रास जावप.हाका दुसरें उतर म्हळ्यार Asthama जेन्ना मनशांची पुलमां भरून येतात.मनशाच्या आंगांत चड प्रमाणांत थंडी जातकर उबोश येता.

उपाय

• गांवठी कोंबयेचे तांतें पिवचें
• मुशकाचीं पानां तेलांत शिजोवन,तेल आक्क्या आंगांक काडचें.

अशें तरेन हीं गांवठी वखदां लोकांक बऱ्याक पडटात.हलींच्या तेंपार गांवठी वखदां मेळपाक कठीन जाल्यांत कित्याक तर आयज रानां इल्लीं-इल्लीं करून काबार जावंक लागल्यांत.लोक गावांनी रावताले.तांकां खंयची झाडां खंयच्या वखदांक वापरतात हाची पुराय म्हायती आशिल्ली.हाकांच लागून आयज जायते लोक गावांनी वचून हीं गांवठी वखदां घेवूंक सोदतात पूण हालीं ही वखदां दिवपी लोक आमकां खूब कमी प्रमाणांत मेळटात.जशीं आयज ही वखदां शेणून गेल्यांत तशीं ह्या वखदां कडेन जोडून आशिल्ली कोंकणी उतराळूय शेणून गेल्या.