घाणयारी

घाणयारी(मराठी – घाणेरी, टणटणी; गुजराती – घाणी दालिया, इंद्रधनु; कन्नड – हेसिके; संस्कृत – टणतकारी; इंग्लीश – लँटाना; लॅटीन – लँटाना कॅमरा; कूळ - व्हर्बिनेसी).

हें कांटयारें झोंप मूळचें अमेरिकेंतल्या उश्ण प्रदेशांतलें आसून १८२४ वर्सा तें श्रीलंकेंत पावलें.भारतांत हें झोंप सुर्वेक सोबायेखातीर हाडिल्लें, पूण सद्या तें अस्तंत महाराष्ट्र, कर्नाटक आनी गोंय ह्या राज्यांत जायतेकडेन आनी उश्ण कटिबंधांत दिश्टी पडटा.हें झोंप कशायकशें आनी रोखडें वाडटा. तेचपरी हें झोंप ना करप शक्य जायना.

फुलां येवचे पयलीं ताळयो कातरून उडय्ल्यार वाड खुंटता. खांदयो चवकोनी, खडबडीत आसून तांचेर कांटे आसतात. पानां सादीं, एकामेकां सामखार आनी खरवती भशेन खरखरीत आसतात. फुलांचो घोंस ताटलेभशेन आसता. फुलां ल्हान , हळडुवीं, नारिंगी आनी धव्या रंगाचीं आसतात. संवर्त (calyx) ल्हान, नळये आकाराचो, पातळ आनी केंसाळ आसता. पुष्पमुकूट नळयेभशेन, ४ ते ५ खंड आशिल्लो आनी पातळिल्लो आसता.केसरदलां ४ आसतात. फळांत बियो आसतात आनी ह्या फळाचे दोन एकबिजी भाग जातात.कृत्रिम कलमां तयार करूंक वा सोबितकाय हाडूंक वंयेखातीर हें झोंप रोयतात. हातूंत जांबळ्या फुलांची एक रानवटी जात आसा (लँटाना इंडिका). हेंवूय झोंप पोरसांनी लायतात.

घाणयारेचो काडो संधिवात (आर मारप), हिंवताप (पयरो जोर) आदी दुयेंसांचेर दितात. हें झोंप जंतूंचो नाश करपी, जोवाक तरतरी हाडपी आसा.