चवथ

चवथ भाद्रपद म्हयन्यात येवपी सगल्यांत व्हडली परब. भाद्रपद शुध्द चतुर्थीक ही परब मनयतात. ह्या दिसा गणपतीची मूर्त हाडून पुजेक लायतात, देखून ह्या चतुर्थीक ‘गणेश चतुर्थी’ अशें म्हणटात. दर एका पक्षाच्या चतुर्थेक वेगवेगळीं नांवां आसात. शुक्ल पक्षातले चतुर्थीक ‘विनायकी’ म्हणटात, कृष्ण पक्षातले चतुर्थीक ‘संकश्टी’ म्हणटात, आनी जर ही संकश्टी मंगळाराक आयली जाल्यार ‘अंगारकी’ म्हणटात, जाल्यार भाद्रपद आनी माघ म्हयन्यातल्या चतुर्थीक ‘विशेष पुण्यप्रद’ म्हणटात.

चतुर्थीचे वा चवथीच्या परबेचे बाबतीत आमकां काणी मेळटात ती अशी-

- महादेव कसल्या तरी कामाची समाप्ती करपा खातीर कैलासाच्या भायर गेल्ले. ह्या वेळार, पार्वतान आपलें एकलेंपण घालोवपा खातीर श्री लक्ष्मीन सुचयल्ले प्रमाण आपल्या आंगाचो मळ काडून ताचो एक चलो तयार करून ताच्या भितर जीव घालता. आनी ताका ‘विनायक’ हें नांव दवरता. अशींच एक दीस पार्वती न्हांवक वच्चे आदी विनायकाक मुखेल दारार दवरून आपल्या परवानगे शिवाय कोणाकूच भितर ना सोडपाचो आदेश दिता. पूण, अकस्मात ऐन वेळार महादेव परत येता. साबार फावटी भितर वचपाची विनंती करून लेगीत विनायक ताका तशीं मान्यताय दिना. निमणो आपल्या आदेशाचें पालन तो करना तें पळोवन, महादेवाक राग येवन तो आपल्या त्रिशूलान ताचें शिर धडा सावन वेगळें करता. पार्वती न्हावन परतता तेन्ना चलो नाशिल्ल्यान ती एकच आकांत करता. आनी आपलो जर चलो परतो मेळ्ळोना तर पुराय संवसाराचो सर्वनाश करपाची धमकी दिता. तेन्ना महादेव आपल्या गणांक, तांच्या नदरेक जो कोण पयलीं पडटलो ताचें शिर कापून हाडपाचो आदेश दिता. खूब वेळ सोदल्या उपरांत गणांच्या नदरेक ‘गजासूर’ नांवाचो हत्ती पडटा. आनी महादेवाच्या आज्ञेप्रमाण गण ताका गजासूराची शिर हाडून दितात. महादेव ती विनायकाक लावन ताका परत जिवनदान दिता आनी ‘गणेश’ हें नांव ताका दवरता. आनी होच दीस, भाद्रपद म्हयन्यातलो चतुर्थीचो आशिल्लो. आयज ह्या घडणूकेची याद म्हण ह्या श्री गणेशाक मान दिवन ताचो उत्सव ‘गणेश चतुर्थी’ वा ‘चवथी’ ची परब म्हण मनयतात.

ही गोंयच्या हिन्दू समाजांतल्या लोकांची मुखेल परब. ती शंकर आनी पार्वती हांचो पूत गणपतीच्या जल्माच्या निमतान मनयतात. अशें मानतात की चवथी दिसा गणपती पृथ्वीचेर येवन आपल्या भक्तांक आर्शिवाद दिता. ह्या दिसा शंकरान गणपतीक सगळ्या देवापरस श्रेश्ट मानिल्लो. गणपती हो सगळ्या संकटांक पयस करपी देव अशें मानततात आनी खंयचीय पूजा करच्या पयलीं गणपतीची पूजा करप गरजेची आसता. हिन्दू पंचांगा प्रमाण प्रत्येक म्हयन्याक पुनव जावून चवथ्या दिसा विनायकी येता आनी अमास जावून चवथ्या दीसा संकश्टी येता .भाद्रपद म्हयन्यांत शुक्ल चतुर्थेच्या सुरवेक भाद्रपदाच्या चवथ्या दिसा म्हणजे ऑगस्ट आनी सप्टेंबर हाच्या मदीं चवथ येता. चवथीची परब १० दिसांची आसता आनी ती अनंत चर्तुदशी दिसा सोपता. हो सण गोयांत तसोच म्हाराष्ट्र ,कर्नाटक, तमील नाडू ह्या राज्यांनी मनयतात. चवथीची उमळशीक सगळ्या भुरग्यांक तशीच जाणट्यांक आसता. लोक आठ दीस पयलींच चवथीचे तयारेक लागतात. वेगवेगळे तरेचीं मकरां करतात. घर निवळ करून फोलींच्या बोनेरांनी सजयतात. वेगवेगळ्या तरेचीं सुकीं खाणां करतात जशीं नेव-यो ,लाडू ,शेव आदी. चवथी दिसा गणपतीची म्ह्र्रर्ती हाडून ताची पूजा करतात. एकवीस हरयाळीच्यो चूडयो घालतात. गणपतीच्या मथ्यावयर माटोळी बांदतात दनपारच्या वेळार आनी रातचें घरांतले सगळें लोक एकठांय येवन वाद्याच्या तालार गणपतीची आरती करतात आनी गणपतीक पांच खाज्याचो आनी जेवणाचो नेवेद दाखयतात. कांय जाणागेर देड दीस.

संदर्भ

[[File:Ganesh chaturthi (3).jpg|thumb|चवथ(3)