तियात्राचीं कांतारां

देवनागरी

Romi

कोंकणी तियात्राचीं कांतारां हीं कांतारां तियात्राचें दायज. कांतारां तियात्राचो आत्मो. कांतारांक लागून तियात्र अदीक सुरभुसता. तियात्राचें एक एक कांतार एक एक शिकवण प्रगट करता. थोडीं कांतारां हांसयाळीं जाल्यार उरिल्लीं गंभीर स्वभावाचीं आसतात. तियात्राक बरो कांतार करपी आसा जाल्यार तियात्राक बरीच गर्दी पडटा.

कांतारांचो अर्थ

कोंकणी तियात्राचीं कांतारां हो एक तियात्राचो एक भाग. कांतार हें उतर पुर्तुगेजक भाशेंतलें. ताचो अर्थ गीत गावप. कांतार म्हळ्यार उतरांचो आनी संगीताचो मेळ. कांतार हो प्रकार दोन पड्ड्यां मजगतीं सादर जाता. ह्या कांतारांक मूळ कथानका कडेन कांयच संबंद आसना. तियात्राचो एक विशय आसता जाल्यार कांतारांचे वेगवेगळे विशय. तियात्राक कमीच कमी धा कांतारां आसपाक जाय. अदीक कितली आसूंक जाय तीं दिग्दर्शकान थारावंक येतात. संगीत वाजोवपी आनी संगीत गावपी हे दोगूय पालकार आनी पालका सकयल दिसपी आसले तरीय गीत रचपी आनी संगीत रचपी हे बुन्यादीचे मुनीस.

इतिहासीक फाटभूंय

तियात्राक कांतारां गावपाची चाल कशी आयली? असो विचार केलो जाल्यार सोंपेपणी जाप दीवं येता . ही जाप सोदूंक आमकां तियात्राच्या मुळाक वचपाक खूब म्हत्वाचें . ' इटालियान भुरगो ' हो कोंकणीतलो पयलो वयलो तियात्र , १७ एप्रील १८९२ वर्सा पालकार सादर जालो . हो पयलो तियात्र पालकार सादर करपाचो मान लुकासीन रिबैरो हाका फावता . 'द गोवा- पुर्तुगेज ड्र्रामॅटीक कंपनिच्या आसऱ्याखाला हो तियात्र जल्माक आयलो. न्यु अल्फ्रेड थियटरांत मुंबय शारांत ह्या तियात्राचो प्रयोग जालो. हो तियात्र इटालियन ओपेराचोच एक लागशिल्लो अणकार. हो तियात्र सादर करपाक जायतें सेटींग लागतालें. एक पड्डो दाखोवन दुसरो पड्डो दाखोवपाक सॅटींग मांडपाक वेळ जाय आसलो. हो सॅटींगाचो वेळ भरून काडपाक एका पड्ड्या फाटल्यान एक कांतार मुखेल पड्ड्याचेर गावपाक योग्य जालें. खरें म्हळ्यार कथानक सरळपणीं दाखोवपाचें आसलें. माची वेवस्थेक लागून कांतार गावपाक मुखेल पड्ड्यार सुरू केलें. पयलीं पयलीं हीं कांतारां इंग्लीश आनी कोंकणीचो भाशेचो वापर करून गायन जातालें. आतां ही चाल कुशीक पडल्या. आतां फक्त कोंकणी भाशेनूच कांतारां पालकार गायतात. हेर दुसऱ्या भासांचो उपयोग फकत गरजे पुरतोच जाता.

प्रकार

कांतारां हीं दोन प्रकाराचीं आसतात.

तियात्राच्या कथानका कडेन संबंद आशिल्लीं कांतारां

तियात्राच्या कथानका कडेन संबंद आशिल्ली. ह्या प्रकारांत दोन तरेचीं कांतारां आसपावतात.

ओपनीग कॉरस

तियात्राचे सुरवेक गीत गावप वा कांतार जाता , ताका ओपनीग कॉरस अशें म्हणटात. हे कांतार तियात्राच्या कथानकाचेर आदारीत आसता. हें कांतार एक सूत कशें तियात्राची आख्खी कथा विणूक आदावाचें जाता.

कांतूश वा कांत

ओपनीग कॉरस ह्याच कांतारा भाशेन आनीक कांतारा तियात्राच्या कथानकाक जुळून आसतात. तांकां कांतूश वा कांत अशें म्हणटात. हे कांत चड करून एक वर्स (verse) आनी एक कॉरस अशें बसयल्लें आसता. चड करून एका तियात्रांत तीन ते चार कांत आसपावतात. तांचें स्वरूप तीन भावनांनी प्रगट जाता. हीं भावनां अशीं आसात.

तियात्राच्या कथानका कडेन संबंद नाशिल्लीं कांतारां

ह्या प्रकारांत स तरेची कांतारां आसपावतात. 2.1 सोलो (solo) 2.2 ड्युएट (duet) 2.3 ड्युवो (duo) 2.4 त्रियो (trio) 2.5 क्वारटेट (quartet) 2.6 कोरल कांतार (choral cantar) ह्या प्रकारां भायर आनी वेगळे तरेचीं कांतारां आसू येतात.

सोलो

सोलो हें उतर पुर्तुगेज भाशेंतलें. ताचो अर्थ एकलो. ह्या कांताराची विशेशताय म्हळ्यार हें कांतार एकलो वा एकलें गायता. हें कांतार गावपी मागीर दादलो, बायल, तरणाटो, भुरगो वा भुरगेंय आसूं येता. ह्या कांताराक चड करून क्लावन अशें पाचारतात. अश्या तरेच्या कांताराचो विशय विनोदी वा गंभीर आसता. हो सोलो माचयेर चलता आसतना माचयेर भितर रावन दुस-या कोणाय गावप्याक ताका-तिका सांगात दिवं येता. हो भितर साकून गायता तो वेगवेगळ्या सुरान गायता. चड करून पालकार आशिल्लो गावपी पयल्या सुरांत(first voice) गायता जाल्यार भितर आशिल्लो गावपी दुस-या सुरान (second voice) वा खंयच्याय सुरान गायता(other voices). हें सांगात दिवपी गायन एक वा दोन वळीन वा कॉरस चलता तेन्ना जावं येता. हो सोलो चलता आसतना कांतारा संबंदी वेगवेगळीं चलचित्रां प्रोजेक्टराच्या आदारान दाखोवं येतात. तशेंच पालकार वेगवेगळ्या वस्तुंचें प्रदर्शन करूंन एक वा अदीक व्यकतीचो वापर करूं येता.

ड्युएट

ड्युएट हें उतर पुर्तुगेज भाशेंतले. ताचो अर्थ दोगां जाणां. हीं दोगां जाणां म्हणटाना तांतूंतलो एकलो दादलो (male) आनी दुसरी बायल (female) आसूंकच जाय. हें कांतार चलताना दोगां मदें संवाद वा भासाभास(interaction) आसपाक निबेल गरजेचें. वर्स गायताना संवाद आनी कॉरस गायताना अदीक सुर (voices) आसप अत्यंत गरजेचें. तशेंच थोड्यो वळी संवाद रुपान आनी थोड्यो वळी अदीक सुरान(voices) गावप केल्यो जाल्यार हेय प्रकाराक ड्युएट म्हणूं येता. तियात्र पालकार सादर करता तेन्ना दोन ड्युएट आसपाकूच जाय.

ड्युवो

ड्युवो हें उतर पुर्तुगेज भाशेंतलें. ताचो अर्थ दोग जाण वा दोग जाणां. दोग जाण म्हणटा तेन्ना दोग दादले (two males) आनी दोग जाणा म्हणटा तेन्ना बायलो(two females) ड्युवो गावपाची पद्दत ड्युएट सारकी सांबाळची पडटा. ना जाल्यार तो ड्युवो जावपाक पावना. तियात्र पालकार सादर करता तेन्ना कमीच कमी एक ड्युवो आसपाक निबेल गरजेचें.

त्रियो

त्रियो हें उतर पुर्तुगेज भाशेंतले. ताचो अर्थ तिग जाण. हे गावपी तिगुय दादले(males) वा तिगूय बायलो(females) वा दादले आनी बायलो हांची मिसळणी आसुंक जाता. कांताराचें स्वरूप ड्युएट आनी ड्यो भाशेन संवाद वा भासाभासाचें (इन्टरेकटीव) आसपाक निबेल गरज. त्रियो गावपाची पद्दत ड्यएट आनी ड्यो सारकीच सांबाळची पडटा. नाजाल्यार त्रियो जावपाक पावना. तियात्र पालकार सादर करता तेन्ना एक तरी त्रियो आसपाकच जाय.

क्वारटेट

क्वारटेट हें उतर पुर्तुगेज भासेंतल्यान उपजलां. ताचो अर्थ चार जाण. हे चार जाण मागीर सगळे दादले(males) वा सगळ्यो बायलो आसूंक येतात , वा दोनायचीय मिसळनी आसूंक शकता. कांतराचें स्वरूप ड्युएट, ड्युवो आनी त्रियो भाशेन संवाद वा भासाभासाचें(interaction) आसपाक निबेल गरज. क्वराटेट गावपाची पद्दत ड्युएट, ड्युवो आनी त्रियो सारकीच सांबाळची पडटा ना जाल्यार तो क्वोरटेट जावपाक पावना.

कोरल कांतार

कोरल हें उतर इंग्लीश उतरांतल्यान उपजलां. ताचो अर्थ पंगड. हें कांतार पंगड कसो सांगाती गायतात. हें कांतार नवे पद्दतीचें. आधुनीक तेरच्या संगीताचो ताचो आसपाव जाता. असले तरेचें कांतार पालकार नवे रुपाचें संगीत घेवन येता. असले तरेचें कांतार तियात्राची रूच अदीक वाडयता. तियात्र पालकार सादर करताना कमीच कमी एक तरी कोरल कांतार आसपाकूच जाय.