तुळशीलग्न

तुळशीलग्न म्हळ्यारच व्हडली दिवाळी. तुळशीसंबंदीत एक परब. ह्या दिसा विष्णुचें तुळशिवांगडा सांकेतीक पद्दतीन लग्न लायतात. हाचेंविशीं लोक साहित्यांत कथा मेळटा ती अशी-एका गरीब ब्राह्मणाक तुळशी नावांची काळी चली आशिल्ली. एका भविश्यकारान तिचेविशीं अशें भविश्य सांगलें, तिका ब्राह्मण न्हवरो मेळचोना. तेन्ना बापायन तिका घरांतल्यान भायर घाली. ती थंयच्यान पंढरपूरांत येवन रावली. थंय तिचें आनी विठ्ठलाचें एकमेकांचेर प्रेम बसलें. रुक्मीणीक हें कळटकच ती तिचो मत्सर करुंक लागली. तें पळोवन तुळशीक वीट आयली आनी ती सीतेवरवीं भुंयेंत गडप जाली. तेन्नाच विठोबा थंय आयलो. ताणें तिचे केंस धरुन तिका वयर काडली. तेन्ना एक काळें झाड वयर आयलें. मानवी तुळशीक दिल्लें वचन विठोबान त्या झाडाकडेन लग्न लावन पुराय केलें. तेन्नाच्यान कार्तिक शुध्द दुवादशीक तुळशीचें लग्न लावपाची चाल सूरु जाली.

तुळशिच्या अलंकाराचे वर्णन

तुळशीलग्ना दिसा तुळशी वृंदावन आनी ताचे भोंवतणचो जागो झाडून पुसून निवळ करतात. भोवतणीं शेण सारोवन जमीन शुध्द करतात आनी रांगोळी घालतात. वृंदावन वेगवेगळ्या रंगांनी रंगयतात. सकाळींफुडें तुळशीक तेल हळद लायतात. उपरांत तिका अलंकार घालून नटयतात. तुळशीच्या वृदावनांत शिवडी, जिन्याबडि, चिंचो, आंवाळे हांच्यो ताळ्यो दवरतात. रोजांच्यो माळो घालून वृदावन सजयतात. उपरांत पुरयताक आनी आप्तइश्टांक आपोवन सगळ्यांचे उपस्थितींत तुळशिची शोडशोपचार पुजा करतात. तें पुजेचो संकल्प असो- विष्णुप्रबोधनार्थ राधा कार्तिक दामोदर प्रीत्यर्थ तुलशी विवाहाख्यं कर्म करिष्ये|

शोडशोपचार पुजा अभिशेकामेरेन पावतकच तुळशीक दुदाचें स्नान घालून तीनदां तुळशीक प्रदक्षिणा घालून वुष्णूक "जागो जा" अशी प्रार्थना करतात.

तुळशी लग्नाच्यो विधी

नेवेध्य समर्पण जाले उपरांत, राधा स्वरुपि तुळस आनी कार्तिक दामोदर विष्णुरुपी बाळकृष्ण हाचें लग्न करतात. घरचो यजमान हातांत आंब्यापानां गुठलावन आनी फुलां गुंथून केल्ली माळ घेवन पाटार उबो रावता. तो आनी तुळस हांचे मदीं अंतरपाट धरतात. जमिल्ल्या लोकांक अक्षता वांट्टात. मंगलश्टकां म्हणून जातकीच येजमान आपल्या हातांतली माळ तुळशीक अर्पण करता. बाळकृष्णाक तुळशिचीं माळ आनी तुळशीक फुलांची माळ घालतात. उपरांत आरती जातकच सगळयांक फोव, चिरमुल्यो, ऊंस अशी खिरापत वांट्टात. उपरांत सवायशीण बायलो तुळशीची होंट भरतात. तुळशी म्ह-यांत जोडवें पेटोवन सौभाग्याची याचना करतात.

तुळशिच्या लग्नाचो हो विधी कार्तिक शुध्द दुवादशिपासून कार्तिक पुनवेमेरेन करपाची पद्दत आसा. ह्या चार तिथिंनी उत्तरा,भाद्रपदा, रेवती आनी आक्ष्विनी नखेत्र् जें तिथीक येता तो दीस तुळशीलग्नाक एकदम बरो अशें शास्त्र् सांगता.