निळकंठ (निकूबाब) कारापूरकार

निळपकंठ (निकूबाब) कारापूरकार हे जावन आसले एक व्हड सुटके झुजारी.

जल्म आनी शिक्षण

निळकंठ (निकुबाब) कारापुरकार हांचो जल्म 24 मार्च 1905 दिसा जालो. ते व्हड गांधीवादी, त्यागी आनी उच्च विचारसरणी आशिल्ले एक गोंयचे सुटके झुजारी. बापुय मुंबय न्यायालयांत काम करतालो. तांणी मुळावें शिक्षण मराठी, पुर्तुगेज आनी इंग्लिशींतल्यान घेतलें. तांकां हिंदी, गुजराती आनी संस्कृत भाशेचें गिन्यान.

हेर वावर

1920 वर्सा सावन तांचेर गांधीचे चळवळीचो, खास करून अहिंसावादाचो खोल परिणाम जाल्लो. ताका लागून तांणी आपलें आवडीचें नुस्तें खावपाचें सोडलें. खादीचे कपडे वापरूंक लागले. वसाहतवाद आड झुजपाची तांची खर इत्सा आसली. 1940 वर्साचे सुरलवेक ते दिवचल वाठारांतल्या वाचनालयांत करताले.तेन्ना तांणी दिवचलच्या कांय तरणांट्यांच्या पालवान हातान बरयिल्ल्या पत्रकांच्यो प्रती, डॉ.टी. बी. कुन्हा हांची पुस्तिका आनी मुंबय सावन उजवाडा येवपी ‘अँग्ले लुझितान’ हें नेमाळें वांटलें. अशे तरेन तांणी तरणाट्यामदीं जागृताय करपाचें काम सुरू केलें. पूण कित्याक खबर ना मागीर तांणी सुजाचो वावर आपणें एकल्यानच करपाचो थारायलो.

गोंयच्या सुटकेखातीर वावर

1943 वर्सा तांणी आनी पुरूषोत्तम काकोडकार हांणी मेळून मांडगांव शारांत गोंयचे राजकी जागृताये खतीर ‘गोवा सेवा संघ’ नावाची संघटना स्थापली. हे संघटनेक लागून डॉ. लोहियान 18 जून 1946 दिसा पुर्तुगेजां आड नागरी हक्का खातीर सत्याग्रह केल्लो. ह्या सत्याग्रहांत तांणी वांटो घेतिल्लो म्हूण पुलिसानी तांकां धरले आनी कांय तेप बंदखणींत दवरलो.पुर्तुगेजांचें अन्यायसत्र हिसपाभायर चलिल्ल्यान तांका ते सहन जायनासलें. तेपासत राष्ट्रीय काँग्रेस गोंय संघटने खातीर ते तळमळीन वावर करताले. हे संघटनेची करमळी वाठारांत परिशल भरिल्ली, तांतून तांणी मानादीक सोयरो म्हूण वांटो घेतिल्लो. 15 डिसेंबर1947 दिसा पांडुरंग शिरोडकार, डॉ. विनायक मयेंकार आनी गिल्येर्म देसौझा ह्या सुटके झुजार्यां वांगडा तांकां अटक जाली आनी आग्वाद बंदखणींत दवरले. गोंयच्या प्रादेशी कलश्करी न्यायालयांत चवकशे उपरांत 20 ऑक्टोबर 1946 दिसा तांकां पंदरा वर्सां काळ्या पाण्याची ख्यास्त फर्मायली.

ख्यास्त

आग्वाद बंदखणींत साडेपांच वर्सां ख्यास्त भोगतकच तांकां 1 जून 1955 दिसा नारायण नायक,मुकूंद कामत धाकणकार, जयवंत कुंदे आनी हेर सुटके झुजार्या वांगडा आंगोलाक फार्त रोझादश बंदखणींत धाडले. 12 मे 1956 ह्या दिसा थंय सावन तांची सुटका जाली, पूण तांका भारतांत धाडिनासतना आंगोलांतल्यान लुबांगो हांगाचे‘से द बांदेरा’ हे सुवातेर रवानगी केली.तांणी आंगोलांतय सुटके चळवळींत वांटो घेतला, ह्या दुबावान ‘से द बांदेरा’ हांगा तांकां परती अटक केली. उपरांत 1961 मेरेन तांकां बंदखणींत दवरले. जुलय 1961 तांकां आनी पाडुरंग शिरोडकार हांकां आंगोणठला सावन ‘व्हेरा क्रुज’ बोटीन लिश्बोअ शारांत व्हेले. 1961 ‘व्हेरा क्रुज’ बोट लिश्बोअ शारांत पावतकच थंय तांकां मेकळे सोडले. पूण थंय णव म्हयने ते नदरकैदेंत आशिल्ले. गोंय सुटके उपरांत तांकां हेर तीग जाणांवांगडा कराचींत धाडले आनी थंय सावन 8 मे 1962 दिसा ते गोंयांत पावले.

शोवटाची जिण आनी मरण

सुटके चळवळीच्या कालळांत समाजीक उदरगती खातीर आनी खादीचो प्रसार करपाखातीर वावुरताले. 1946 वर्सा सावन हरिजनाक आदार दिवचे पासत आनी गरीब विद्यार्थ्यांक शिक्षण मेळचें म्हूण दिवचल वाठारांत ते ‘सर्वोदय आश्रभ’ चलयताले. दिवचल वाठारांत ताणी कोंकणी केंद्राची थापणूककेली. ते गांधीवादी आशिल्ल्यान तांणी जल्मभर गांधीजीचीं तत्व पाळ्ळीं. कोंकणी भाशेचे उदरगती खातीर तांणी तळमळीन काम केलें.

18 जून 1981 दिसा गोंय सरकारान सुटके झुजांतल्या तांच्या योगदाना खातीर तांचो भोवमान केलो.