पांडुरंग भांगी

पांडुरंग भांगी हे मनस्वी कवी.

वळख

श्री. पांडुरंग राजाराम सिनाय भांगी हांचो जल्म 13 ऑगस्ट 1923 वर्सा कुंडय गांवांत जाल्लो. ते एक मनस्वी कवी. ताणें पुर्तुगेज भाशेंतल्यान शिक्षण घेतलें,ताच्या उपरांत ते कस्टम खात्यांत वावर करूंक लागले. तांचें मुळावें शिकप पुर्तुगेजींतल्यान जाल्यान तांचें चडशें वाचप पुर्तुगेजांतल्यान जाल्लें. तांच्या विचारांची बसका चौकस तशीस सुक्षम जाल्ली. मानुएल बादैर, सिसलीया, मैथरेलीश आल्मेदा गार्रेता, फेर्नांद पेसोवा, स्टिफन, झाईक, रोमा रोला, टागोर ह्या लेखक -विचारवंताचो प्रभाव तांचेर जाल्लो. मनस्वी कवी आशिल्ल्यान ते सदांच आपले भितरच आसताले तांणी प्रसिध्दीची हांव केन्नाच बाळगिली ना आपल्याक जे किते दिसता ते मेकळेपणान मांडपाक आनी उक्तावपाक तांणी केन्नाच कोणाची भीडमृर्वत धरली ना हेच न्हय तर ते एक नामनेचो कवी आसलो.

साहित्यीक वळख

शिक्षण पुर्तुगेजींतल्यान लिसेव मेरेन जालां. कोंकणी आनी मराठी, हिंदी आनी इंग्लीश भाशेंतल्यान तांणी साहित्य साधना केल्या. तांच्यानी आपली नीज भास कोंकणी, न्हय मराठी आनी तांणी कोंकणी खातीर वावर करपाचें थारायलें. जरी ताणी 1945 च्या अदमासाक बरोवपाक सुरवात केली तरी 1981 वर्सा ते शिर्वीसशेंतल्या सेवा निवृत्त जातकच तांणी आपलो चडसो वेळ साहित्य संशोधन कार्यांत घालयलो. ताचे ‘दिश्टावो’, ‘अदृश्टाचे कळे’ आनी ‘चांफेल्ली सांज’ हे तीन कवितांझेले म्हळ्यार कोंकणी कवितांमळावयल्यो म्हत्वाच्यो साहित्यकृती आसात. अंतर्मृखताय ही ताच्या काव्याची मुखेल बसका आसा. तेचपरी जायतितल्याच उतरांभितर व्यक्त जावपी अशी ताची कविता आसता. ताचे भाशेंत पुर्विल्ले शब्दकलेची सोबात झलक पळोवंक मेळटा. गोवा कोंकणी आकादमी निर्मती ‘कोंकणीशब्दसागर’‘अ’आनी ‘आ’ ह्या शब्दकोशाच्या दोन भागांचे ते संपादक आसात. ह्या कोशात तांणी उतरां फाटल्यान आशिल्ल्या वेगलेगळ्या संदर्भांची अभ्यासाची पूर्ण म्हायती दिल्या.

साहित्यीक वावर

पांडुरंग भांगी हांच्यानी लोकसाहित्याचो अभ्यास केल्लो.कांय लोककथा तांणी वेळोवेळ उजवाडायल्यात शिर्विशेच्या निमतान तांचो राबितो गोंय सोडून दीव, दामन आनी मुबय अशा सुर्वातांनी आशिल्लो. शिर्विशेंतल्यान निवृत जातकच तांणी भोव मोलाचो वावर हातांत घेतलो, तो म्हणल्यार ‘कोंकणी शब्दसागर’.

हेर भाशीक वावर

पांडुरंग भांगी हांच्यानी आपल्या वाचपांत आयिल्ले बरे बरे संवसारीक साहित्य कोंकणींत हाडपाचो यत्न केलो.‘टागोराचें ‘चित्रा’(नाटक), ऑस्कर वायलाचें, ‘सालोमे’(नाटक), तशेंच सोफोक्लिसाच्या किंग इडिपसचे ‘यदीप राजा’ अशें भाशांतर केला. हाचें भायर मोहन राकेश हांच्या ‘आषाढ का एक दिन’ ह्या हिंदी नाटकाचो कोंकणींत अणकार केला.‘उतराची डायरी’ ही तांची दीसपटी पुस्तक रूपान उजवाडाक आयल्यात. साहित्यीक नदरेतल्यान तांकां मेळिल्ले पुरूस्कार:- तांच्या ‘दिश्टावो’ आनी अदृश्टाचे कळे’ ह्या पुस्तकांक कला अकादामीचो साहित्य पुरस्कार फावो जाल्लो आसा. तांकां कोंकणी भाशा मंडळ, कुडचडेच्या कोंकणी कला साहित्य केंद्राचो ‘जनगंगा’पुरस्कार, जेज्वीत आंतोन पेरेरा यादस्तीक हो थॉमस स्टिफन्स कोंकणी केंद्राचो पुरस्कार, आस्मिताय प्रतिश्टानाचो पुरस्कार, तसोच गोंय राज्य सरकाराचो पुरस्कारूय फावो जाल्लो आसा. तांच्या ‘चांफेल्ली सांज’ ह्या पुस्तकांक 2000 वर्सांचो साहित्य अकादेमी दिल्लीचो पुरस्कार फावो जाला.