पी वी नरसिंह राव
पामुलपती वेंकट नरसिंह राव वो पी वी नरसिंह राव (जल्म - 28 जून 1921, करीमनगर, आंध्र प्रदेश) भारताचो माजी प्रधानमंत्री.
एक कुशळ आनी अणभवी प्रशासक, प्रधानमंत्री राजीव गांधीचे हत्ये उपरांत धावे लोकसभा वेंचणुकेंत इंदिरा काँग्रेस पक्षाक घसघशीत यश मेळ्ळें. तेन्ना पी.वी. नरसिंह रावाक इंदिरा काँग्रेस पक्षाचो मुखेली म्हणून वेंचून काडलो (1991). उपरांत तोच प्रधानमंत्री जालो. ह्या पदाचेर पावपी तो भारताचो पयलो नेता. ताणें उस्मानिया, मुंबय आनी नागपूर विद्यापिठांतलो उच्च शिक्षण घेतलें. ताणें बी. एससी. आनी एल्एल्. बी. पदवी घेतल्या. तशेंच ताणें साहित्यरत्न ही उपाधीय मेळयली.
पी. व्ही. नरसिंह रावान आपली जीण एक शेतकामती म्हणून सुरु केली. पूण उपरांत ताणें वकालत सुरु केली. प्रधानमंत्री जावचे पयलीं ताणें केंद्र सरकारांत सुरक्षा, विदेश, मानव संसाधन, विधी, आरोग्य आनी शिक्षण मंत्री म्हणून वावर केला. ताका भारताचो एक बरो विदेश मंत्री म्हणू गौरव प्राप्त जाला. तो पयलीं 1962 त आंध्राचो मंत्री आनी उपरांत मुखेलमंत्री जालो.विध्यार्थी दशेंत आसतनाच ताचे राजनितीक जिणेक प्रतिबंध जाली. निजाम सरकारान ‘वन्दे मातरम्’ पद म्हणपाचेर प्रतिबंध लायिल्ले, तेन्ना 1938 त सुरु जाल्या आंदोलनांत ताचो म्हत्वाचो वांटो आसलो. 1942 त सुरु जाल्या ‘भारत छोडो’ आंदोलनांत ताणें सक्रिय वांटो घेतिल्लो. तेखातीर ताणें आपली वकालत सोडून दिल्ली. भारताक स्वातंत्र मेळ्ळ्या उपरांत 1957 सावन तो 20 वर्सा मेरेन आंध्र प्रदेश विधामसभेचो वांगडी आसलो. 1962 त तो पयलो खेप संजीव रेड्डी मंत्रीमंडळांत मंत्री जालो. उपरांत ब्रह्मानंद रेड्डी सरकारांतय ताका मंत्रीपद फावो जाल्लें.
1971 ते 1973 मेरेन तो आंध्र राज्याचो मुखेलमंत्री आसलो. श्रीमती इंदिरा गांधीच्या शासन काळांत 1975 त तो काँग्रेस पक्षाचो महासचीव जालो. 1980 त तो विदेशमंत्री जालो. 1988 त परतून तेंच पद ताका फावो जालें.1984 त तो सुरक्षा मंत्री जालो. उपरांत तो मानवसंसाधन विकास मंत्री जालो. राजीव गांधीची हत्या जाल्या उपरांत ताका पक्षाचो अध्यक्ष केलो. 1991 त जाल्ले वेंचणूकेंत इंदिरा काँग्रेस संसदीयय दलाचो नेता म्हणू वेंचून काडलो. अशे तरेन तो भारताचो णवो प्रधानमंत्री जालो. उपरांत 10 मे 1996 मेरेन तो त्या पदाचेर आसलो.
हिंदी, इंग्लीश, संस्कृत, तेलगू, कन्नड, मराठी फारसी, अरबी, स्पेनीश आनी फ्रेंच ह्या भाशांचेर ताचें प्रभुत्व आसा. ताका विश्वनाथ सत्यनारायणाच्या वेई पडारालू हाचो हिंदींत अणकार केल्लेखातीर साहित्य अकादमीचो पुरस्कार मेळ्ळा. तो स वर्सांमेरेन ज्ञानपीठ पुरस्कार चयनसमितीचो अध्यक्ष आसलो.
संदर्भ
बदल