पुरूषोत्तम (भाऊ) काकोडकार

देवनागरी

Romi

पुरूषोत्तम(भाऊ)काकोडकार हो एक सुटके झुजारी आशिल्लो.

जल्म आनी शिश्रण

गोंयचे सुटके झुजारी आनी एक राजकी फडारी अशी नामना आशिल्ले पुरुषोत्तम (भाऊ) काकोडकार हांचो जल्म 18 मे 1913 दिसा काकोडें, केंपें हांगा जालो. तांच्या बापायचें नांव केशव आनी आवयचें सगुणबाय. गोंयचे सुटके चळवळी आदीं ते महात्मा गांदीच्या सेवाग्राम आश्रमांत आशिल्ले.मराठी मुळावें शिक्षण घेतलें उपरांत पुरुषोत्तम काकोडकार हाणीं फोंडेच्या आल्मेदा कोलेजीतल्यान लिसेंव हो पुर्तुगेज कोर्स पुराय केलो. मागीर बनारसाक वचून थंयच्या क्विन्स कोलेज, हया सरकारी संस्कृत कोलेजींत संस्कृत भाशेचो अभ्यास करून ‘शास्त्री’ पदवी मेळयली.

कोंकणी चळवळीत वांटो

तरणेपणा सावन सुटके चळवळींत वांटो घेतिल्ल्यान ताणीं रूद अर्थान वेवसाय असो केलो ना. सुटके चळवळ आनी भौशीक हिताच्या राजकारणा खातीर ते वावर करूंक लागले. ते राज्य सभेचे नियुक्त वांगडी जाले.1940-41 ह्या काऴांत पुरुषोत्तम काकोडकार हांणी सेवाग्राम (वर्धा) हांगाच्या महात्मा गांधीच्या आश्रामांत सुमार अठरा मह्यने रावन गांधी तत्वांचो अभ्यास आनी आचरण केलें. 1941-42 ह्या काळांत ताणीं महात्मा गांधी स्थापन केल्ल्य ओल इडिया स्पिनर्र् असोसिएशन च्या खादी प्रचार 1940-41 ह्या काऴांत पुरुषोत्तम काकोडकार हांणी सेवाग्राम (वर्धा) हांगाच्या महात्मा गांधीच्या आश्रामांत सुमार अठरा मह्यने रावन गांधी तत्वांचो अभ्यास आनी आचरण केलें. जेलींतल्यान सुट्टकच गोंयांत येवन तांणी डॉ. विनायक मयेंकार, एव्हाग्रियो जॉर्ज, वसंत कारे, निकुबाब कारापूरकार, प्रमिलाताई जांबावलीकार, मुक्ता कारापूरकार हांच्या आदारान गोवा सेवा संघ ही संघटना स्थापन केली. तेन्नाच सुटके झुजारी राममनोहर लोहीया गोंयांत आयले आनी तांणी 18 जून 1946 दिसा गोंयांत सुटके खातीर आंदोलन सुरु केलें. हातूंत लोहियांक अटक जातकच तांणी चळवळीक फुडारपण दिवन हेर सांगात्या वांगडा चळवळ मुखार व्हेली.

गोंयचें सुटकेखातीर मोलादीक वावर

9 ऑगस्ट 1946 दिसा पुर्तुगेज सरकारान तांकां अटक करुन णव वर्सांची हदूदपार आनी बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. पुर्तुगालांतल्या पेशीन किल्ल्यांत बंदखणीची आनी लिस्बनांत नजरकैदेची सुमार 10 वर्सा ख्यास्त भोगले उपरांत तशेंच हद्दपारीची ख्यात्त भोगतकच ते 1956 वर्सा भारतांत आयले आनी तांणी परत लोकांक संघटीत केले. ताका लागून तांकां 45 दिसांची परत दंदखण जाली.बंदखणींतल्यान सुटका जातकच गोंयचे सुटके खातीर तांणी आनी ताच्या सांगात्यांनी वेगळे मार्ग आपणायलो. जवाहरलाल नेहरुंच्या पालवान तांणी पुर्तुगेज गोव्हेर्नादोरा कडेन गोंयकारांक लोकशाय हक्क मेळचे म्हूण उलोवणी सुरु केली. तशेंच सालाझार सरकारा कडेन उलोवणी करुंक ते पुर्तुगालाक गेले. 1961 वर्सा तांकां चार म्हयने परत बंदखीणीची ख्यास्त भोगची पडली.

हेर वावर

गोंय मुक्ती उपरांत गोंयच्या पयल्या नायब राज्यपालांचे सल्लागार समितीचे ते वांगडी आशिल्ले. ताणीं गोंय, दमण आनी दीव प्रदेश कॉग्रेस अस्थायी समिताचे निमंत्रक म्हूण वावर केलो. गोंय दमण आनी दीव प्रदेश कॉग्रेसीचे ते पयले अध्यक्ष म्हूण वेंचून आयले.कोंकणी वांगडाच तांकां इग्लिश, पुर्तुगेज, संस्कृत, मराठी आनी हिंदी ह्या भाशा ज्ञात आशिल्ल्यो.तांणी भारतांतल्या पुराय राज्यांची भावंडी केल्या. तशेंच जर्मनी, इंग्लंड, फ्रान्स, इटली, स्पेन, थायलंड, अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया, नेपाळ ह्या देशांचीय भोंवडी केल्या. गोंय मुक्ती उपरांत तांणी भारताचो संसद वांगडी ह्या नात्यान पुर्तुगालाक भेट दिल्या.