भुतावळ
भुतावळ ही एक अलिप्त शक्त अशें मानतात. मनशाच्या मनांत इत्सा अतृप्त उरून जर तो मेलो, जाल्यार ताका मुक्ती मेळना. तो भूत येवणेत प्रवेश करतात असो समज आसा. ज्या घरांत मनीस मरता वा मनीस येवणेंत ज्या जाग्यार ताचो संबंद आयिल्लो आसता त्या जाग्यार ताचो राबितो आसता. अशें तरेन दर एका भुताचे आपलें अशें अधिकार श्रेत्र थारिल्लें आसता. त्या वाठारांत रावपी, भोंवपी मनशांक तो पिडटा. ज्या जाग्यार त्या भुताचो अधिकार आसता, ताका त्या वाठाराचो वाठारो अशें म्हणटात. भुतावळीच्या वाठारांत पावतकूच जर कोणाकूच त्या भुताची याद जायत वा भंयान आंग काडत वा जमनीर पडत त्या मनशाक भूत बाधा जाता अशें मानतात. कांय वेळार भूत मनशाच्या आंगांत प्रवेश करता अशेंय मानतात. ह्या वेळार मनीस दुयेंत पडटा, पिशां बशेंन करता, कित्याय कितें बडबडटा. जे जे तरेन मनशाक मरण येता ते ते तरेन तांकां नांवां पडटात.[1]
भुतावळीचे प्रकार
बदलसमंद
बदलबारा वर्सां वयर पिरायेचो पूण लग्न जावूंक नाशिल्लो, जो दादलो लासून, झाडा वयल्यान पडून, जिवाद चाबून वा हेर तरेच्या अपघातान मरता तो समंद जाता. तो वायट करता, फाटीक लागता. एक एक समंद बरोय बी आसता.
खेत्री
बदललग्न जाल्लो दादलो अपघाती रगत येवून मरतकूच खेत्री जाता.
निमो
बदलबारा वर्सां पुराय जावचें पयलीं चलो भुरगो मरत जाल्यार तो निमो जाता. हो अनवाळो आसता. श्राद्ध वा म्हाळा वेळार ताच्या नांवांन आंकवार दवरतात.
मुंजो
बदलमूंज बांदिल्लो पूण लग्न जावूंक नाशिल्लो वा सोडमूंज करूंक नाशिल्लो दादलो मरतकूच मुंजो जाता. मुंजो लागतकूच सडीक जाता.
सटी
बदलभुरगेपणांत लग्न जाल्ली पूण भश्टी जावंचे पयली जीं बायल मरता, ती सटी जाता.
वारगत
बदलभश्टी बायल मरत जाल्यार ती वारगत जाता अशें मानतात. गोंयांत कांय कडेन तिका अवगत वा देवगत म्हणटात, तर कांय कडेन तिका म्हारगत अशेंय म्हणटात. ती चड करून भश्टे बायलेकूच पिडटा. रातची आनी दनपारची ती म्हातारेच्या रूपान भोंवता अशें मानतात. देखून भश्टे बायलेन ह्या दोनूय पारानी एकटी भोंवूंक जायना असो समज आसा.
आलवांतीण
बदलगुरवार आसतना वा बाळंत जातना वा भश्टांत(बाळंत जावून म्हयनो जावचे आदीं ) जी बायल मरता ती आलवांतीण जाता असो समज आसा. कांय कडेन तिका आळवांटीण अशेंय म्हणटात. सगळ्या भुतां मदीं आलवांतीण चड कडक. ती चड करून गुरवार बायलेक वा निक्तीच बाळंत भश्टांतलें बायलेक पिडटा. एकदा आलवांतीण लागली म्हणटकूच ती ते बायले बगर वचना. ती गुरवार बायलेच्या रूपांत लेगीत दिसता. तांबडें कापड आनी तांबडी फुलां ह्यो आलवांतीण वळखुपाच्यो कुरवो.
निपुत्रीक
बदलवांजूट दादलो वा वाजूंट बायल मरतकूच निपुत्रीक जाता.
बाळसटी
बदलतीन वर्सां पुराय जावचे पयली जेन्ना मरतात तेन्ना ते बाळसटी जातात.
ब्रम्हराकेस
बदलएकाद्र्या विद्वान ब्राम्हणाच्या हातान व्हड पातक घडत जाल्यार मरतकूच ताचो ब्रम्हराकेस जाता. ब्रम्हराकेस भितर सरत जाल्यार त्या घराचेर मध्यान रातीर फातर पडिल्ल्याचे आवाज येतात वा घरांतली आयदनां आपुणूच गडगडटात अशें विचित्र आवाज येतात. ब्रम्हराकेसाचे वास्तव ज्या जाग्यार आसता, थंय हळशीक वास येता अशें मानतात.
हें भुतावळी शिवाय आनीकूय नश्टी वजना, खर्नां, पाट्टी, कलमां, नश्टकलमां, आदी आसात जीं लोकांक पिडटात.[2]
भुतावळी पसून सोडवणूक
बदलभुतावळीक कडेन उलोवप आनी तांकां आळांबंदा हाडपाचें काम घाडी-भगत वा बंठ सारकें तांत्रीकूच करतात. बाधा जाल्या मनशाची म्हारा हातान दिश्य काडटात. खट जर सामकें खर आसत जाल्यार घाड्याक खुदोवन ताका धांवडायतात. केन्ना त्या बुताक बाटलेंत भरून दर्यांत व्हरून उडयतात. भारा-अंवसरा म्हऱ्यांतूय (भूत लागिल्ल्या मनशांक) बेतकाठयेन बडयतात. माराच्या भंयान उपरांत भूत आपणें झपाटिल्ल्या मनशाक सोडून पळून वता.
एकाद्रो मनीस मरतकूच ताणें भुतावळ जावून लोकांक पिडचें न्हय म्हण ताच्या घरांतले मरणाच्या वेळार, जे तरेन मरण आयला ते प्रमाण गरजेच्यो अश्यो विधी करतात. जायते फावट ह्यो विधी जावूंक नाशिल्ल्यान आपल्या घरच्यांकूच पिडटात. तशेंच जायते भुतावळ आपल्या घरच्यांक जोडीक हाडटात.