यती

यतीः

बौध्द संन्यांशांचो एक पंथ. ‘यतते चेष्टते मोक्षार्थमिति′= मोक्षाखातीर यत्न करता तो यती अशी ताची व्याख्या. जे लोक तांबडे कपडे वापरतात,भीक मागून पोट भरतात,घरदार करिनासतना सतत भोंवत रावपी आनी वैराग्यशील अशे आसताले तांकां वेदकाळांत यती म्हण्टाले. यती हें उतर मुनींचे जोडयेन वापरतात.

ऋग्वेदांत जायतेकडेन यतींचो उल्लेख आसा.तशेंच इंद्र यतींचो दुस्मान अशेंय म्हळां. ताणें यतींक लांडग्यांचे भकीक खावपाक घाले असो उल्लेख तैत्तिरीय संहितेंत आसा. अखेरेक हातूंतल्यान फकत पृथुरश्मी,बृहद्गिरी आनी रायोवाज हे तितले उरले.पंथ सोडून इंद्राक ते शरण आयले आसुंये,कारण इंद्रान तांकां अभय आनी क्षत्र,ब्रह्म आनी वैश्य हयो विद्या दिल्यो अशें म्हळां. म्हणजेच,वैदिक आर्यांनी यतींतल्या कांय जाणांक त्रैवर्णिकांत दाखल करून ग्रहस्थाश्रमांत हाडले असो ताचो अर्थ दिसता.

हे आर्येतर समाजांतले लोक आसुंये. वैदिक आर्य प्रवृत्तिमार्गी आशिल्लयान तांकां संन्यासमार्गी यतीविशी दुस्वास दिसतालो. पूण वैदिक आर्यानी विरोध करूनय यतींची संन्यासमार्गी विचारसरणी बदलली ना. यतिमुनींचो वर्ग समाजांत तांकां मान मेळतूच उरलो.अखेरेक आश्रमवेवस्था निर्माण करतना तांकां यतींच्या पंथाचो संन्यास हो चवथो आश्रम म्हणून आपणावंचो पडलो.बौध्द आनी जैन हे दोनूय पंथ यतीमुनींची विचारसरणी आपणावन उत्पन्न जाले आनी वाडले. तांची प्रवृत्ती आनी गृहस्थाश्रम हांकां निवृत्ती आनी संन्यास हांचेइतलो केन्नाच मान फावे जांवक ना. जैनांच्या आध्यत्मिक गुरूंक यती म्हणटात. ते धर्मप्रसार करतात,तशेंच पुरयताचेंय काम करतात.तांचे ८४ गच्छ आसात.