रमाबाई रानडे
रमाबाई रानडे (जल्म - इ. स. 1862, मौजे देवराष्ट्रे, जि. सातारा; मरण - इ. स. 1924). स्त्री- शिक्षण चळवळींची प्रवर्तक. तशेंच समाजसेवेचें आजल्म व्रत आचारणांत हाडपी कुशळ संघटन. बायलांक ज्या काळांत, शिक्षणा पसून कुशीक दवरलें त्याच काळांत रमाबाईन स्वता मुळाक्षरा पसून आपल्या शिक्षणाक सुरवात केली. रमाबाईचें कुळारचें आडनांव कुर्लेकर. तिचो बापूय उदार वृत्तीचो आनी सरदारी बाण्याचो आशिल्लो. आवय, मिरजेचो राजवैध्य करमकरक हाची धूव. ती फाविल्ल्या वेळांत बापायचें दायज चलोवन गरीब लोकांक फुकट वखंदा दिताली. सुसंस्कारी आनी परोपकारी वृत्तीच्या घराण्यांत जल्म जाल्ल्यान आपसूक रमाबाईचे आचार- विचार तेच पद्दतींत घडपाक लागलें.
लग्न आनी शिक्षण
बदलत्या काळांतले रिती प्रमाण, पिरायेच्या इकराव्या वर्सा, रमाबाईचें लग्न न्यायमूर्ती महादेव रानडे हाचेकडे जालें. त्या काळांत बायलांनी शिक्षण घेवपाची चाल नाशिल्ल्यान रमाबाईक मुळाक्षराचीय वळख नाशिल्ली. अशे परिस्थितींत न्यायमूर्तीन रमाबाईक शिकोवपाक सुरवात केली. तेखातीर रमाबाईक समाजा वांगडा घरच्यांचोय त्रास सोंसचो पडलो. [1]
जाती भेदाचें कडक अनवाळेंपण आसताना, रमाबाईक जेन्ना एक किरिस्तांव बायल इंग्लीश शिकोवपाक येवंक लागली, तेन्नाय तिका खूब निदां सोंसची पडली. पूण तिचेर जाल्ल्या संस्कारांक लागून सोंसपाची शक्त, अभ्यासाची आवड आनी घोवाचो घटमूट आदार हाका लागून रमाबाईन सगळ्यांचेर जैत मेळयलें. अभ्यासू वृत्ती आनी धीटपणाटो प्रभावय रमाबाईचेर पडिल्लो.
वावर
बदलज्या संवसारी बायलांक शिक्षण घेवंक मेळना, तांचेखातीर रमाबाईन सगऴ्या तरांचे वर्ग सुरु केले. प्रार्थना समाजाच्या आर्य महिला सभे ची अध्यक्षा ह्या नात्यान तिणें ज्ञानप्रसाराचें कार्य हातांत घोतलें. [2]
तेखातीर तिणें हिंदू सोशल अँड लिटररी क्लबा ची स्थापणूक केले. ल्हव ल्हव करुन तिका बायलांचो खूब आदार मेळपाक लागलो. तेन्ना तिणें इ. स 1908 वर्सा पुण्यांत सेवासदन हे संस्थेची स्थापणूक केली. दोतोर आनी परिचारिका म्हूण बायलांचो आंकडो उणो आसा अशें कळटकच इ. स. 1911 वर्सा तिणें रुग्णपरिचर्येचो आनी वैजकी शिक्षणक्रम सुरु केलो. सेवासदन संस्थेच्या ह्या व्यापाक अर्थीक आदार मेळचो तशेंच शिक्षणाचोय प्रसार जावचो ह्या दोट्टी हेतान रमाबाईन, थंयच्या बायलांनी तयार केल्ल्या भरतकामाच्या, शिवणीच्या आनी कला कुशळीच्या वस्तूंचें प्रदर्शन भरोवपाक सुरवात केली. तेन्ना सावन हे संस्थेची खूब उदरगत जाली. [3]
जिणेंत बदल
बदलइ. स. 1901 वर्सा न्या. रानडे हाका मरण आयलें तेंन्ना रमाबाईचो काळ दुख्खांत गेलो. पूण त्या दुख्खांतल्यान तिणें स्वताक सावरलें आनी आपली जीण भौशिक वावराक ओंपली. इ. स. 1904 वर्सा भरिल्ले पयले ‘भारत महिला परिशदे’चें अध्यक्षपद रमाबाईक फावो जालें. न्यायमूर्तीन स्थापन केल्ले समाजीक परिशदे वांगडा हे परिशदेचेंय कार्य सुरु जालें. इ. स. 1904 ते इ. स. 1924 ह्या काळांत रमाबाई हे परिशदेच्या कार्यांत सक्रिया आशिल्ली. बायलेक आपल्या कर्तृवाची, हक्कांची, अधिकारांची जाणीव जावची म्हण रमाबाईन उपाट यत्न केले. दुकळांत सांपडिल्ल्यांक, हुंवारांत, उज्यांत सांपडिल्ल्यांक पयशे, कड्डण, कपडे अशा सगळ्या मार्गांनी आदार करपाचें कार्य तिणें सेवा सदनाच्या बायलां वतीन हातांत घेतलें. संकटांत सापडिल्ल्यांक आदार करप हेंच तिचें जिवितकार्य जाल्लें. फक्त महाराष्ट्रांतूच न्हय तर हेर प्रांतांनी ती स्वता भोंवन तरातरांचे उपक्रम सुरु करताली. गुन्यांवकारी बायलांक तांचे जिणेंक बरी दिका दिवन तांकां वेवसायीक शिक्षण मेळून, त्यो स्वताच्या पांयांचेर उब्यो रावन तांकां मानान जियेवंक मेळचें म्हूण रमाबाईन खूब यत्न केले. बायलांक मतदानाचो हक्क मेळचो म्हूण रमाबाईन शासनाकडे मागणी केली. ताचें म्हत्व सगळ्या थरांतल्या बायलांक पटचें म्हूण तिणें सभा घेतल्यो, ताच्या हक्काची तांकां जाणविकाय करुन दिली. खबरापत्रांनी लेख बरोवन आपली मतां उक्तायलीं. हाचो परिणाम विधमडळाचे वेंचणुकेंत बायलांक मतदानाचो हक्क मेळ्ळो. जिणेचे विमाणेमरेन रमाबाई येरवडा बंदखणीक भेट दिताली.
संदर्भ
बदल- ↑ "समाजसुधारक रमाबाई रानडे यांच्या कर्तृत्वाचा ‘उंच झोका’ झी मराठीवर!". Lokasatta. Retrieved 11 March 2012.
- ↑ The Emergence of Feminism in India, 1850-1920 - Padma Anagol - Google Books. Books.google.co.in. Retrieved 2012-08-13
- ↑ Indian Society and Social Institutions - N. Jayapalan - Google Books. Books.google.co.in. Retrieved 2012-08-13.
