लाड, समशेर जंगबहाद्दर (लखबादादा)


(जल्म : ? पार्से पेडणे; मरण: २६ जानेवारी १८०३ मेवड). लखबादादाचें शिक्षण घरचे घराच जालें. मराठीवांगडा संस्कृताचेंय शिक्षण ताणें पुराय केलें. ताच्या घरांत पोथी वाचपाची पद्दत आशिल्ली. रामायण - महाभारतांतल्यो कथा आनी तातुंतलीं झुजाचीं वर्णनां आयकुन तो प्रभावीत जातालो. आपणेय असोच पराक्रम करचो अशें ताका दिसतालें. गोंयांत ताची इत्सा पुराय जावप शक्य नाशिल्ले. उत्तर हिंदुस्थानांत लाड घराण्यांतले बरेचशे जाण लश्करांत आशिल्ले. देखून ताणें थंय वचपाचो निर्णय घेतलो. अखेरेख एक दीस तो घरांतल्यान भायर सरलो आनी सरळ उज्जैनाक गेलो. थंय महादजी शिंद्देचो एक सरदार बाळोबा तात्या पागनीस हाचेकडेन तो कारकून म्हणून रावलो आनी कारकुनी करता आसतनाच ताणें लश्करी शिक्षण घेतलें.

लखबादादाच्या कामाचेर पागनीच खोशी आसतालो. एक दीस शिंद्यान बडटी दिवन ताका दुसरेकडेन धाडटालो. तेन्ना बाळोबा तात्यान पागनिशीच्या कामाखातीर लखबादादाची शिफारस केली आनी शिंदे सरकारान ताका पागनिशी दिली.

पागनीस आसतना लखबादादान बरें काम केलें. शिंद्याच्यो ७२ पागो ताणें नव्योताल्ल केल्यो. ताणें जें लश्करी शिक्षण घेतिल्लें ताचो ताका ह्या कामाक बरोच उपेग जालो. ताचे उपरांत शिंदे सरकारान ताका सरदारकी दिली आनी तोफखान्याचेर ताची नेमणुक केली. ह्या हुद्दयार आसतना लखबादादान तोफखान्याचो दर्जो वाडयलो.

इ. स. १७८४त दिल्लीचो कारभार महादजी शिंदे हाचेकडेन आयलो. तेन्ना ताणें लखबादादाक आगर्याचो सुभेदार म्हणून नेमलो. हे सुवातेर आसतना इस्मायल बेग आनी गुलाम कादीर ह्या दोन मुसलमान सरदारांनी आगर्याच्या किल्ल्याक रेवाडो मोडून उडयलो. आगर्या हो रेवाडो इतिहासांत प्रसिद्द आसून लखबादादाचे त्यावेळचे हुशारकायेची तुस्त जाल्ली आसा. ताचेउपरांत ताका मेवाड प्रांताची सरसुभेदारी दिली. थंय ताणें वेवस्थीत कारभार चलयलो आनी जायत्या लडायांनी वांटो घेतलो.

[1]

  1. कोंकणी विश्वकोश खंड ४