वादिराज सूरी
(इ.स.चे.११ वे शतमान). दिंगबर जैन संप्रदायांतलो एक श्रेश्ठ आचार्य. हाच्या जिवीताविशीं व्हडलीशी म्यायती मेळना.तो मतिसागर मुनीचो शिश्य आशिल्लो आनी द्रविड जैन संघांतल्या नंदिसंघांतलो अरुंगळ शाखेचो आचार्य आशिल्लो.
वादिराज ही ताची पदवी आसा.पूण फुडें तेंच ताचें नांव जालें.तो जायत्या शास्त्रांत पारंगत आशिल्लो.एका शिलालेखांत ताची तुळा अकलंकदेव (जैन),धर्मकीर्ती(बैाध्द),बृहस्पती(चार्वाक)आनी गैातम(नैयायिका)हांचेकडेन केल्ली आसा.ताका षटतर्कषणमुख,स्याद्वादविद्दापती आनी जगदेकमल्ल अशोय पदव्यो आशिल्ल्यो.वादिराजसुरीन बरयल्ले जे पांच ग्रंथ उपलब्ध आसात ते अशे- १)पाश्र्र्वनाथचरित:हें बारा सर्गांचेम महाकाव्य आसा.ताणें तें चौलुक्य चक्रवर्ती जयसिंहदेव हाचे राजधानींत,ताचेच प्ररणेन बरयलें.२)यशोधरचरित:हें चार सर्गांचें खंडकाव्य आसा.३)एकीभावस्तोत्र : ह्या स्तोत्रांत पंचवीस पद्दां आसात. ह्या स्तोत्रांचें स्तवन केल्ल्यान वादिराजाक जाल्लो कुश्टरोग ना जालो अशें सांगतात . दिगंबर जैन लोकांक ह्या स्तोत्राविशीं खूब आदर आसा.४)न्यायविनिश्र्चयविवरण:प्रत्यक्ष,अनुमान आनी आगम ह्या प्रकरणांत वांटिल्ली,अकलंकदेवाच्या न्यायनिश्र्चय ग्रंथावयली ही विस्तृत टथका आसा.जैन न्यायाच्या नामनेच्या ग्रंथांत ह्या ग्रंथाची गणना जाता.हातूंत वीसहजार श्र्लोक आसात.भारतीय ज्ञानपीठ(काशी) हे संस्थेन हो ग्रंथ उजवाडाक हाडला.५)प्रमाणनिर्णय:हो एक ल्हानसो पूण स्वतंत्र ग्रंथ आसुन ताचें प्रमाण,प्रत्यक्ष,परोक्ष आनी आगम अशे चार अध्याय आसात.माणिक्यचंद्र जैनमाळेंत हो ग्रंथ उजवाडाक आयला.हाचेभायर काकुत्स्थचरित,अध्यात्माष्टक आनी त्रैलोक्यदीपिका हे ग्रंथय वादिराजाचे आशिल्ल्याचें सांगतात.वादिराजाची परंपराही मठपतींची परंपरा आशिल्ली.हे परंपरेंत दान घेवप जातालें तेचवांगडा दान दिवप जातालें.हे मठपती जिनदेवळां तयार करताले.तांचो जिर्णोध्दार करताले आनी हेर मुनींची खावपा जेवपाची वेवस्थाय करताले. [1]
संदर्भ
बदल- ↑ कोंकणी विश्वकोश खंङ 4