'''तांबोळी''' एक जात. तांबूल हया संस्कृत उतरावयल्यान तांबोळी हें उतरउत्तर आयलांआहे. हे लोक विडयाचीं पानांपानं विकपाचोविकायचा वेवसायव्यवसाय करतात. हे लोक [[भारत|भारतांत]] सगल्यासगळ्या वाठारांनीप्रकारात दिश्टीदृष्टीस पडटातपडतात. महाराष्ट्रांतल्या तांबोळ्यांमदीतांबोळ्यांमधे लिंगायत, मराठा आणि मुसलमान अशे तीन पोटभेद आसातआहेत. अशेंअसे सांगतातसांगण्यात येते की, शंबरशंभर सव्वाशे सवायशेंवर्ष वर्सांआदींआधी हे लोक गुजरात आनीआणि पंजाब ह्याइथून महाराष्ट्रांत आयलेआले. नागवेलीचीं पानांपानं विकपविकत आनी गोरवां पोसप हे तांचेत्याचे मुखेलमुख्य धंदेधंदा. तांचेमदींत्यामधील कांयकाहीजाण जाण अजुनूयअजुनही गुजराती भासभाष्य उलयतातउच्चारतात आनीआणि गजरातीगुजराती भेसवेष करतात. ते आपलीं धर्मीक कृत्यं ब्राह्मण आणि जंगम पुजाऱ्यालाकडून करतात.
धर्मीक कृत्यां ब्राह्मण आनी जंगम पुरयताकडल्यान करतात.
राजस्थांतल्याराजस्थान तांबोळ्यांमदीमधला तांबोळ्यांमधे चौरासी, पनगरिया, महोबिया, जैस्वार, गंगपारी आनीआणि परदेसी अशेअशी पोटभेद आसातअसतात. तांचेमदींत्यांमधे बालविवाहाची पद्दत आसाआहे. जातींतल्या कोणाय तरणाटयान त्या लग्नाचो दंड म्हणून म्हालो ते चलयेच्या केंसांचो एक आगळ, खंयच्या तरी एका तळ्याचे देगेर कापता. चलयेक त्या दिसा उपास करचो पडटा. तिच्या कुटुंबाकडल्यान त्या दिसा ते जातीक मेजवानी मेळटा. हे जातींत भुरग्याचो बारसो सव्या वा बारव्या दिसा करतात. तांचेमदीं नागपंचमीक नागाचे पुजेक चड म्हत्व आसा. तेविशीं एक कथा प्रचलीत आसा ती अशी-पुर्विल्ल्या काळांत धर्तरेचेर विडयाचें पान नाशिल्लें. पान जाय आशिल्लें. देखून पांडवांनी तें हाडपाक आपलो दूत, वसुकीक, हे नागाचे राणयेकडेन पाताळांत धाडलो. तिणें आपले करंगखळीचो थोडो भाग कापून दिलो. धर्तरेचेर हाडून ताणें तो भुंयेत पुरलो, तेन्ना तातूंतल्यान नागवेल आयली. तेन्नाच्यान विडयांच्या पानांचे वेलीक नागवेल अशें नांव पडलें. बराई जातीचो असो समज आसा की तांबोळ्यांक नाग केन्नाच चाबना.
