"पंजाब" च्या आवृत्तींत अंतर
Content deleted Content added
No edit summary कुरवेचीटी: मोबाईल संपादन मोबाईल जाळें संपादन |
No edit summary कुरवेचीटी: मोबाईल संपादन मोबाईल जाळें संपादन |
||
25 वळ :
इ. स. च्या १० व्या शेंकडया सावन पंजाबाचेर मुसलमानी घुरयो येवपाक सुरवात जाली इ. स. ९८०त गझनीच्या सबुक्तिगीन हाणें पंजाबांचेर घुरी घाली. डॉ. पु. ग. सहस्त्रबुध्दे हाच्या मतान हे घुरये उपरांत पंजाब हिंदू राजांच्या हातांतल्यान सासणाचें गेलें. १३५१त तिसरो फूरूझशाह तुघलक गादयेर येत सावन आधुनीक पंजाबाच्या इतिहासाक सुरवात जाली. इ. स. १३९८त तार्तार देशाच्यो तैमुर परत गेले उपरांत सय्यद आनी लोदी ह्या घराण्यांनी दिल्लीसयत पंजाबाचेर राज्य केलें. इ. स. च्या १६ व्या शेंकडयाचे सुरवेक लोदी घराण्याचे राजवटीत राजकीय नदरेन पंजाबाचे दोन वांटे जाले. एक मुलतानाकडचो प्रदेश आनी दुसरो लाहोराकडचो प्रदेश. समाजीक नदरेन एक हिंदू पंजाब आनी दुसरो मुसलमानी पंजाब. त्या वेळार हांगाचो मुसलमान समाज हो राज्यकर्त्यांचो समाज आशिल्लो. १५२६त पयल्या पानिपताच्या झुजांत बाबर हाणें इब्राहीमाचेर हार घाली.
लोदी आनी बाबर
सम्राट अकबराच्या तेंपार पंजाब प्रदेश मोगलांच्या शेकातळा आशिल्लो. अकबराचे आनी शीखांचे संबंद तशें बरें आशिल्ले. ताणें गुरू अर्जून हाणें रचिल्ल्या ग्रंथसाहिब ह्या ग्रंथाक भांगराच्यो ५१ मोहर इनाम दिल्ल्यो. अकबराच्या मरणाउपरांत मोगल बादशाह आनी शीखांचे संबंद इबाडत गेले. दक्षिणेक औरंगजेब मराठयांआड झुजात घुस्पल्लो आसतना, पंजाबांत शिखांनी मोगल सतेआड खूब उठाव केले. गुरू हरगोविंद सिंग हाणें मोगलांआड झूज उबारून पंजाबांत राजकीय सतेची स्थापणूक केली. गुरू गोविदसिगं हाणें आपल्या सैन्याच्या आदारान मोगलांचो ह्या प्रदेशांतलो शेक उणो केलो. पूण १७१२त बहादूर शहा हाणें ताका कैद करून, ताचे हाल हाल करून ताका जिवेशीं मारलो. शीखांनी १७४८त खालसा दलाचें संघटन केलें. ह्या संघटनांक ‘मिसाल’ अशें म्हण्टाले. १७६८ ते १७९८ मेरेन पंजाबांत बारा मिसालांची सत्ता आशिल्ली. ह्याच काळांत रणजितसिंग सारकी व्हड व्यक्ती पंजाबांक लाबली. ताणें शीक समाजांत निर्माण जाल्ले पंथभेद पयसावन सगळ्या शीखांक एकठांय हाडपाचे यत्न केलो. ताणें आपल्या हातांत सता घेतले उपरांत पेशावर ते सतलजमेरेन शीखांचे राज्य वाडयलें. रणजितसिंगाच्या मरण उपरांत, ताचो चलो ल्हान आशिल्लो ताची राणी जिंदन ही राजकारभाराची देखरेख करताली. पूण खरी सत्ता सैनिकांच्या हातांत आशिल्ली. मुखार शीखांनी इंग्लीश सरकाराआड खूब उठाव केले. पूण हे उठाव इंग्लिशांनी काबार करून, १८४९त शीख राज्य ना केलें आनी त्या खिणा सावन ते भारत स्वतंत्र जायतमेरेन ह्या प्रदेशाचेर ब्रिटिशांनी शेक गाजयलो.
|