"पंजाब" च्या आवृत्तींत अंतर

Content deleted Content added
67 वळ :
== भाशा आनी साहित्य ==
 
राज्यांतल्या चडशा लोकांची भाशा '''पंजाबी''', ही इंडो-आर्यन भाशासमुहांतली एक भास. ही भास इकराव्या शेंकडयांत '''शौरसेनी अपभ्रंश''' हे भाशेंतल्यान उदयाक आयली. तिका आधुनीक रूप दिवपाक '''पैसाची''' भाशेचें योगदान आसा. पंजाबी खेरीज अस्तंत हिंदी आनी पहाडी भाशाय कांय वाठारांत उलयतात. पंजाबाची '''गुरूमुखी''' ही लिपी शीख गुरूंनी थारायल्ली आसून धर्मीक मळार शीख लोक तिचो उपेग चड प्रमाणांत करतात. तिचेखेरीज '''देवनागरी''' आनी '''फार्सी''' लिपींनीय पंजाबी पुस्तकां उजवाडाक आयल्यात. पंजाबांत विंगड विंगड वाठारांनी विंगड विगंड बोली लोकांच्या ओठांचेर घोळटात. '''माझी''' ही बोली अमृतसर, लाहोर आनी गुरूदासपूर ह्या प्रदेशांनी उलयतात. दुआबी हिहr व्यास आनी सतलज ह्या दोनय न्हंयांच्या मदल्या प्रदेशांत उलयतात. तशोचतश्योच मलवई, पटियाली,फिरोजपुरी, लहेंदी, पोठोहारी ह्योय बोली भासो म्हत्वाच्यो आसात.
 
पंजाब प्रदेशांतले भाशेक पंजाबी हें नाव हाफीज बरखुरदार ह्या कवीन इ. स. १६७०त दिलें. ताचे पयलीं तिका हिदी वा हिंदवी म्हण्टले. पंजाबी साहित्याची सुरवात केन्ना जाली हाचेर भाशा तज्ञांची खूब भासाभास जाता. पूण इतिहासीक नदरेन जाचें पंजाबी भाशेचो पयलो कवी म्हण नांव घेव येता आनी जाचे काव्य अजुनूय आसा, असो कवी म्हळ्यार फरीद शकरगंज. हो बारव्या शेंकड्यांत जल्माक आयिल्लो एक सफी पंथी आशिल्लो. अमीर खुसरौ (१२५३ – १३२५) हाणें तुघलक शाह हाचेर ‘वार’ रचिल्लो. पंजाबी सुफी कवीमदीं फरीद शकरगंज (शेख फरीद ११७३ – १२६५) आनी लुत्फअली हाची नांवां म्हत्वाचीं आसात. तुफ्लअली हाणें सैफल मलूक नांवाचें एक काव्य रचलें. मुखावयल्या सुफी कवीचेर ताचो बरोच प्रभाव पडिल्लो दिश्टी पडटा. शाह हुसेन, सलतान बाहू ह्या सुफी कवीनीय पंजाबी साहित्यामत मोलादीक भर घाली. पंजबांत हिदू भक्तकवीय जावन गेले. ताणीं भक्तीचेर साबार कविता रचल्यात. ह्या काव्यवाङ्मयांत राम-कृष्णाची लीला, वेदान्त, वैराग्य, भक्ती, नीत आनी हेर विश्यांचेर विचार उक्तयल्यात.
"https://gom.wikipedia.org/wiki/पंजाब" चे कडल्यान परतून मेळयलें