"दूरचित्रवाणी" च्या आवृत्तींत अंतर
Content deleted Content added
MF-Warburg (चर्चा | योगदान) द 152 revisions imported: Importing from Incubator |
द Wikipedia python library |
||
19 वळ :
# कॅमेरानलिका
# प्रेषक
#
# चित्रनलिका
40 वळ :
युरोपीय पद्दतींत (जी भारतांय वापरतात) एके चौकटेंत 625 ओळी आसतात जाल्यार अमेरिकी (जी जपानांतय वापरतात) पद्दतींत एके चौकटेंत 525 ओळी आसतात. 625 ओळींचे क्रमविक्षण करता आसतना एके ओळीचेर भोंवपाक शलाकेक 64 मायक्रोसेकंद ( 1 सेकंद =10 मायक्रोसेकंद ) लागतात. ही सगळी क्रिया करपाखातीर शलाकेक क्षितीज आनी उदग्र (vertical) दिशांनी विशिश्ट तरांच्यो गती दिवंच्यो पडटात. तेभायर कॅमेरानलिका आनी चित्रनलिका (picture tube) जी दूरचित्रवाणी ग्राही संचांत आसता. ह्या दोगांतल्या शलाकांची गती एकच उरची आनी दोगांयमदीं समकालीकता आसची हेखातीर विशेश प्रकारचीं इलॅक्ट्रॉनीक मंडळां वापरचीं पडटात.
सरयेच्या वेंटाळ्यान खरवतीच्या दांतांच्या आकाराची तरंगाकृती आशिल्लो विद्दुत् प्रवाह सोडल्यार शलाकेची जाय तशी हालचाल जावं येता. अशा प्रकारचो विद्दुत प्रवाह करपी आंदोलक (Sweep Oscillator) जी कंप्रताय तयार करता ती थीर आसची पडटा. ना जाल्यार ग्राहींत तयार केल्लें चित्र वयर-सकयल धांवपाक शकता वा दाव्यांत उजव्यांत हालपाक शकता.
एका सेकंदान 50 चौकटी करतात (अमेरिकी पद्दतींत 60). हाचेवयल्यान अशें कळटा की आंदोलकाची 625 x 50=15,625 Hz इतली आसची पडटा.
दृश्यापसून मेळपी संदेश 2,4 वापरून Amplify करतात. 3 ह्या मंडळाचें काम क्रमवीक्षण क्रियेखातीर लागपी विद्दुत् संकेत आनी समकालीकरण संकेत तयार करप. दृश्य चित्र जाय तशें मेळटा काय ना हें पळोवपाखतीर 15 आनी 16 वापरतात. हातूंत 16 हिं घरांत वापरतात, तसल्या संचातली चित्रनलिका आसा. 6 हातूंत दृश्य संकेताचे संदेशवाहकावांगडा (जो 5 निर्माण करता) विरुपण करतात. 2 हाचेभाशेनच ध्वनीग्राहकान ओडून घेतिल्लो ध्वनी 10 आनी 11 Amplify करतात. मागीर तो 13 ह्या ध्वनी विरुपित विवर्धकांत वता. तेचवांगडा 12 हो ध्वनीवाहक कंप्रता तयार करता. 13 त विरुपण जाता.17 हो विवर्धक आनी 18 हो ध्वनीक्षेपक मेळून येता तो आवाज बरोबर आसा काय ना हें कळपाक मदत करतात. हाकाच ध्वनी परिक्षक (Monitoring of audio) अशें म्हण्टात.
48 वळ :
(1)दूरचित्रवाणी कॅमेरा (2,4) दृक कंप्रता विवर्धक (Video Amplifier) (3) क्रमविक्षण आनी समकालीकरण जनित्र (scanning & Synehronizing Sweep generator) (5) दृक संदेशवाहक कंप्रता आंदोलक (Video Carrier oscillator) (6) विरुपित विवर्धक (चित्र) (Modulator amplifier for Video) (7)उपपट्टा गाळणी (Bandpass filter)(8) विविध केत भारक (Combining network) (9) ध्वनी ग्राहक (Microphone) (10) (11) श्राव्य कंप्रता विवर्धक (Audio Amplifier) (12) ध्वनीसंकेत वाहक कंप्रता (Audio Carrier Oscillator) (13) विरूपित विवर्धक (ध्वनी) (Modulator Amplifier for Audio) F.M (14) आकाशक (Antenna) (15) चित्रपरीक्षा विवर्धक (Video Monitor Amplifier) (16)परिक्षा चित्रनलीका (Monitoring picture tube) (17)ध्वनी परिक्षक, विवर्धक (Audio Monitor Amplifier) (18) ध्वनीक्षेपक (Loudspeaker) (19) दृश्य (Picture). हांगां एक फरक लक्षात घेवपासारको आसा. तो म्हळ्यार दूरचित्रवाणी पद्दतीन ध्वनीचें कंप्रता विरूपण (Frequency modulation) जाल्यार दृश्याचें परमप्रसर विरूपण (Amplitude Modulation) करतात. देखुनूच दुरचित्रवाणी संचाचो आवाज हो रेडिओ प्रसारणाच्या आवाजापरस कितल्याश्याच बऱ्या दर्ज्याचो आसता. शेवटाक दोनूय संकेत 8 ह्या संकेत भारकांत एकमेकांत भरसतात. उपरांत 14 ह्या आकाशकावरवीं तो मिश्र संकेत अवशांत वता.
(1) मेलन मंडल, स्थानिक आंदोलक आनी विवर्धक (Mixer, local Oscillator & Amplifier) (2) मध्यम कंप्रता विवर्धक (Intermediate Frequency Amplifier) (3) दृकशोधक (Video Am detector) (4) दृकसंदेश विवर्धक (Video Amplifier) (5) चित्रनलिका (Picture Tube) (6) समकालीकरण स्पंद विभक्तिकरण (Synchronizing Pulse Separator) (7) उदग्र गती प्रसर्प आंदोलक (Vertical Oscillator) (8) क्षितीज गती प्रसर्प आंदोलक (Horizontal Oscillator) (9) ध्वनी मध्यम कंप्रता विवर्धक (10) ध्वनी शोधक (11) ध्वनी विवर्धक (12) ध्वनिक्षेपक (13) ग्राही आकाशक 7 (अ) आनी 8 (अ) विवर्धक.
आकृती क्र. 3 ही ग्राही मंडलाची आसा. अवकाशांतलो दूरचित्रवाणी संकेत 13 पकडटा. 1 ह्या मंडळांत स्थानिक आंदोलकाचें कंप्रतेखातीर संकेताची मूळ कंप्रता (वाहक) हिचें मध्यम कंप्रतेंत रूपांतर जाता. हाकाच Mixing अशें म्हण्टात. 3 ह्या दृकशोधकांत मूळ संकेत वेगळो जाता. 4 ह्या विवर्धकांतल्यान ताचो आवाको वाडोवन तो चित्रनलिकेक पावयतात. तशेंच 9, 10 आनी 11 हे दरेकीं ध्वनीचे मध्यम कंप्रता विवर्धन शोधन आनी परत विवर्धन अशें कार्य करतात. ध्वनी संकेत निमाणे 12 ह्या ध्वनीक्षेपकांतल्यान आयकुपाक मेळटात.
6 हें म्हत्वाचें मंडल. तें मूळ संदेशांतल्यान समकालीकरण स्पंदाचें विभक्तिकरण करपाचें काम करता.
ही कृष्णधवल प्रेषण आनी ग्रहण हांकां लागू जाता. त्यामानान रंगीत दूरचित्रवाणी प्रेषण आनी ग्रहणाची क्रिया कठीण आसता. हातूंत तीन वेगवेगळे दृश्य संकेत (जांकां तांबडो, पाचवो, निळो संकेत) जे एकामेकांत भरसूंक जाय तो रंग तयार करपाचें तत्व वापरतात. हेखातीर चित्रनलिकेंतय खूब बदल घडोवंचे पडटात. ताका लागून तीन वेगवेगळ्यो इलॅक्ट्रॉन शलाका निर्माण करतात. दरेक शलाका तांबड्या, पाचव्या वा निळ्या संकेताप्रमाण चड वा उणी प्रखर जाता आनी ह्या तीनय शलाकांचें मिश्रण फावो त्या प्रमाणांत (0.59G + 0.3R + 0.11B) जावन तो रंग दृश्यांत ज्या जाग्यार आसा त्याच जाग्यार तयार जाता.
दरेका दूरचित्रवाणी केंद्राक सादारणपणान 7 मेगाहर्ट्झ (7MHz) रुंदायेचो कंप्रता पटो नेमून दिल्लो आसता. ह्या पट्याक परिवाह (Channel) अशें म्हण्टात. (1) प्रखरताय संकेत वाहक (Video Signal Luminance Carrier) (2) रंग संकेत वाहक (Video Signal Chrominance Carrier) (3) ध्वनी संकेत वाहक (Audio Signal Carrier).
| |||