"महाराष्ट्र" च्या आवृत्तींत अंतर

सधा भुगोलीक नदरेंन , महाराष्ट्र राज्य निहूण वळकतात.त्या प्रदेशाक आदल्या तेंपार दक्षिणापथ नावान वळखताले .हया वाठाराचो उल्लेख करता आसतना प्राचीन भारतीय वाडमयांत दक्षिणापथहें संज्ञेचो वावर चड जातालो . सुवेच्या तेंपार सातवाहनाच्या शिलालेखांत दक्षिणापथ हया नांवाचो तर पांचव्या -सव्या शेंकडातल्या लेखांत मराठी हया शब्दाचो उल्लेक सांपडटा . बौध्द ग्रंथ महावंश हातूंत महाराठ्ठा असो उल्लेक आसा. जँन विल्सन हाणें मोल्सवर्थ कोशांत महार राष्ट्र महाराष्ट्राचें राज्य अशी महाराष्ट्राची व्युत्पत्ती सांगलाया . महार लोकांची वस्ती चड आशिल्ल्यान हया वाठाराक महाराष्ट्र हें नांव पडलें आसुयें अशें जॉन हाणें मत मांडलां. ऑपर्ट हाणें भारत वर्षांतलें थळावे लोक हया आपल्या ग्रथांत महाराष्ट्रकूच मल्लराष्ट्र अशें म्हळां मल्ल लोक म्हळ्यार महार अशें ताणें मुखार सांगलां. महाराष्ट्र शब्दाचो उल्लेख वररूची हाच्या प्राकृतप्रकाश व्याकरण ग्रंथाक ,तशेंच वात्स्थान आनी भरतमुनी हांच्या ग्रंथानी आयलां. मार्कडेयपुराण , वायुपुराण आनी ब्रह्मपुराण हांतूत महाराष्ट्राचो उल्ले आयला. चिं. वी. वैद हाच्या मतान इ.स.प.६०० च्या सुमाराक आर्यलोक दक्षिणेक आयले. ताणीं हांगा गोपराष्ट्र, मल्लराष्ट्र, पांडूराष्ट्र अशो वेगवेदळ्यो वसाहती करून आपलो राबीतो केल्लो. उपरांत सातवाहन राज्यानी आपल्या राम्राज्याचो विस्तार करून ल्हान ल्हान राष्ट्राक आपले सत्ते खाता हाडून एक व्हड राष्ट्र निर्माण जावन , मुखार त्या प्रदेशाक महाराष्ट्र नांव पडलें.ज्ञानकोशकार केतकार हाणें महाराष्ट्र शब्दाची व्युत्पत्ती सांगतना महार आनी रट्ट हांच्या एकिकरणाची कल्पना मांचल्या.

 

 

== '''भूंयवर्णन''' ==

मराठयांच्या भरभराटाच्या तेंपार पुर्तुगेज, डच आनी ब्रिटिश,हया तीनूय युरोपीय आरमारी सत्तांनी अस्तंत भारतांत आपआपल्यो वखारी उबारल्ल्यो.डच लोकाचो शेक हांगा चड केंप तिगूक शकलोना. पुर्तुगेजानी गोवो आनी वसय हांगा आपल्यो वखरी सुरू केल्यो. मुबंय, महाल, पुर्तुगेजानी दोत वरदक्षिणा म्हूण इंग्लंडाक दिल्लो. उपरांत मुहंय हे ब्रिटिशांनचें मुखेक केद्र जालें. पूण मुबंय शारांतल्यान मराठी मुलखांत रिगपाक ब्रिटिशांक मराठयांआड तीन झूजां करचीं पडलीं.पेशवाइ काबार केल्या उपरांत ब्रिटिशानी मराठी मपलूखाचो महाराष्ट्राचो मुबंय इलाख्यांत आस्पाव केलो. मुबंय इलख्यांत चलत आशिल्लीं प्रशासन वेवस्था मराठी मुलूखांतय रुजू केली. मुखार १८५५त ब्रिटिश इस्ट इडिया कंमपनीन मुबंय इलाख्यांत श्क्षण खत्याची स्थापणूक करूंन उपरांत १८५७त मुबंय विधापिठाची स्थापणूक केली.

 

 

१९४७त भारताक स्वतंत्र्य मेळ्ळ्या उपरांत, मुबय इल्ख्यचें मुंबय राज्यांत रुपांतर जाले. १९४८त बडोदा आनी हेर इलाख्यांचो मुंबय राज्यांत आस्पाव केलो. मुंबय राज्याच्या उतर भागांत गुजराती भाश् उलोवपी लोक चड आशिल्ले, मुंबय राज्याच्या दक्षिण भागांत मराठी उलोवपी लोक चड आशिल्ले. मुंबय ह्याच भाशिक तत्वाचेरआदारीत १९६०त गुजरात आनी महाराष्ट्र ह्या दोन स्वतंत्र राज्याची स्थापणूक जाली.

राज्य अर्थीक सर्वेकक्षण १९९१-९२च्या नियाळा प्रमाण उद्देगधंधाच्या मळार महाराष्ट्र हें भारतांतलें एक मुखेल राश्ट्र आसा. हया नियाळाप्रमाण भारतांतल्या वट्ट उत्पादनांत महाराष्ट्राचो सुमार २२ वांटो आसा.आधुनिक येरादारीचीं साधनां, व्हडले बंदर, वेगवेगळेया क्षेत्रांतसगळ्या प्रकाराचे तंत्रज्ञ,भारतांलो सगळ्यांत व्हड द्रव्य आनी भांडवळ बाजार हया सगळ्यांक लागून महाराष्ट्राचे राजधानी मुंबय हें भारतांले मुखेल वेपारी आनी उद्देगी केंद्र आसा.मुंबय शार आनी बोंवतणच्या प्रदेशांचो उद्देगीक विचार व्हड प्रनाणांत जाल्लो आसा. हया कारखानदारी क्षेत्रांत राज्यांतल्या वट्ट उत्पादनातलें सुमार ७८ उत्पन्न निर्माण जाता. नागपूर , औरंगाबाद, सोलापूर , आनी कोल्हापूर शारांनी उधेगधंधाचीं वाड नेटान जायत आसा. महाराष्ट्रांत उपऊोग्य. वस्तू,रसायनीक द्रव्यां आनी भांडवली वस्तूच्या उत्पीदनांत नेटान वाड जाल्ली आसा.अलेक्ट्रॉनिकि हो हांगाचो सगळ्यांत नेटान वाडपी उधेग. बारीक बारीक हत्यारां ,ल्हान ल्हान घरगुती, आनी शेतवडींत उपेगी पडपी वस्तू, विंगड विंगड उधेगांक लागपी विजेची आनी हेर यंत्रसामुग्री, मोटारी आनी तामचे सुटे भाग,डिझलाचेर चलपी इंजीनां, सारें, रबर,साखर,-प्लास्टीक वस्तू आनी फार्मास्यूटीकल हीं महाराष्ट्रांत जावपी मुखेल उधेगीक उत्पादना आसात. सूत आनी कापडनिर्मिती हो महाराष्ट्रांतलो आदलो आनी व्हडलो उद्देग जावन आसा.देशाच्या निर्यात वेपारांत महाराष्ट्राच्या उधेगीक उक्पादनांक म्हत्वाची सुवात आसा. गांवगिऱ्या भागांतली बेकारी उमी करपाखातीर आनी शेतवडींत गर्दी करप्यांक वावर दिवपाखातीर ग्रामीण उद्देगधंधांक उत्तेजन दिवपाचें धोरण महाराष्ट्र सरकारान आपणायलां.खागी, लोकर,रशमी धागे तयार करप, चामड्याच्यो वस्तू, बांबूकाम,दोरकाम, गोड आनी ल्हान ल्हान आयदनां तयार करप हांगाचे मुखेल ग्रामोद्दोग.

 

 

राज्याक व्हड दर्यादेग लाबिल्ली आसून हांगा ल्हान व्हड सुमार ४८ बंदरां आसात. हांतूंतलें मुंबय बंदर हें सगळ्यांत व्हड आनी अर्थीक नदरेन खूब म्हत्वाचें आसा. मुंबय बंदराक आंतरराश्ट्रीय बंदरांभितर मानाची सुवात आसून भारताचो चडसो परकीय वेपार ह्या बंदरांतल्यान जाता. तशेंच मुंबय हें नौदलाचें म्हत्वाचें बंदर आसा. मुंबय-[[गोंय]] अशीं कोंकणपट्टींतलीं बंदरा घेवपी जहाज-येरादारी एकातेंपार खूब तेजींत चलताली.