"उपनिषद्" च्या आवृत्तींत अंतर
Content deleted Content added
MF-Warburg (चर्चा | योगदान) द 82 revisions imported: Importing from Incubator |
No edit summary |
||
1 वळ :
[[File:Rigveda MS2097.jpg|thumb|An early 19th-century manuscript of the Rigveda]]
{{VR|Upanishads}}
उपनिषद् हें उतर ‘उप+नि’ उपसर्गपूर्वक ‘सद’ धातुपसून तयार जालां. फरक इतलोच की हातूंत ‘सद्’ च्या ‘स्’ चो ‘ष्’ जाला. ‘सद्’ धातुचो अर्थ बसप. ‘उप’ उपसर्गाचो अर्थ ‘लागी’. ‘नि’ उपसर्गाचो अर्थ ‘चड’ ह्या सगळ्यांचो मेळून अर्थ जाता ‘चड लागीं बसप’. पूर्विल्ल्या काळांत गुरूकडल्यान शिष्याक आत्मज्ञान मेळटालें. ताचेखातीर शिष्याक गुरूच्या म्ह-यांत
सदांच रावचें पडटालें. खरें पळेल्यार हाकाच ‘उपनिषद्’ म्हणपाक जाय आसलें. पूण पर्यायान थंय शिष्याक जी विध्या मेळटाली तिका ‘उपनोषद्’ म्हणूंक लागले. हाचो आनीकूय एक अर्थ असो की जे विध्येक लागून मोक्षाची इत्सा करपी मनीस ब्रह्याच्या (परमेश्र्वराच्या) लागीं वचूंक शकता, ती विध्या म्हळ्यार उपनिषद्. कठोपनिषदाचेर शंकराचार्यान भाश्य केलां तातूंत उपनिषद् शब्दांतल्या सद् धातुचे तीन अर्थ सांगल्यात:१. विशरण २. गति आनी ३.अवसादन. विशरण म्हळ्यार विध्वंसान. जे विध्येक लागून मोक्षाची इत्सा करपी मनशाचे अविध्येचो नाश जाता आनी ताका श्रेष्ठ विध्येची.प्राप्ती जाता, ताका ‘विध्वंसन’ म्हण्टात. अशें विध्वंसन उपनिषद् विध्येंतल्यान सिध्द जाता.‘गति’ शब्दाचो हांगा अर्थ आसा ज्ञान. गम्यर्थक धातु ज्ञानार्थक आसतात असो संस्कृत व्याकरणशास्त्राचो एक नेम आसा. (गम्यर्थानां धातूनां ज्ञानार्थलत्वात्). अर्थात हांगा ब्रह्माचें ज्ञान अपेक्षित आसा. ब्रह्याचें ज्ञान मेळोवन मोक्षाक वचपाचें साधन म्हळ्यार उपनिषद् विध्या. ‘अवसादन’ म्हळ्यार जल्म, म्हातारपण, मरण हांच्या तापांतल्यान मनीस जे विध्येक लागून सुटता ती विध्या, म्हळ्यार उपनिषद्. हे विध्येक शंकराचार्यान ‘अविध्याविध्वंसिनी ब्रह्मविध्या’ अशें म्हळां.
|