"देवनागरी लिपी" च्या आवृत्तींत अंतर

देवनगरिलॆं उगम सिधद्धम् लिपी धक्कुनू १२०० इस्वि लागीं जाल्लॆं. एक नामनेची भारतीय लिपी. संस्कृत, हिंदी, कोंकणी, मराठी ह्यो भासो जे लिपींत आसात ते लिपीक नागरी वा देवनागरी अशें नांव आसा. उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, पंजाब, बिहार, गुजरात, कोंकण, गोंय, महाराष्ट्र, ह्या प्रदेशांनी ही लिपी मुखेलपणान दिसता. पुर्विल्ले ब्राम्ही लिपीसावन देवनागरीचो उगम जाला अशें कांय अभ्यासकांचें मत आसा. ब्राम्ही ही भारतांतली सगळ्यांत पोरणी लिपी आसून अशोकाच्या काळांत ती सगळ्या भारतांत ती प्रचलीत आशिल्ली. तिचेपासून सगळ्या भारतीय सिपयांचो विकास जाला. इ. स. च्या 4 थ्या शेंकड्यासावन गुप्त साम्राज्यांत प्रचलीत आशिल्ली, गुप्त लिपी हें ब्राम्हीचेंच एक विकसीत रूप. इ.स. च्या सव्या शेंकड्यांत हे लिपींत मातसो बदल जावन तिका 'सिध्दमातृका' हें नांव मेळ्ळें. उत्तर भारतांत धर्मीक पुस्तकां बरोवपाखातीर हे लिपीचो वापर जातालो. 'ओम नमः सिध्दम्' ह्या वचनान खंयच्याय ग्रंथ लिखाणाक सुरवात जाताली, तेखातीर हे लिपीक 'सिध्दम्' अशें म्हणपाक लागले. ताडपत्र्यो आनी कागदांचेर लेखणी वयर उबारिनालताना बरोवंक मेळचें हे नदरेन हे लिपींत अक्षरांचें रूप बदलत गेलें, हिच्यातलीं अक्षरां आनी मात्रा वांकड्यो - तिकड्यो आशिल्ल्यान हे लिपीक 'कुटिल लिपी' (कुटिलाक्षरा) हें नांव पडलें. अक्षरांच्या माथ्यार त्रिकोन आसप हे लिपीचें खाशेलेपण. बोधगयाक इ. स. 588 च्या अदमासाचो हे लिपींतलो एक लेख मेळ्ळा. ही कुटिल लिपी इ. स. च्या 9 व्या शेंकड्याचें निमणें मेरेन उत्तर भारतांत सगळ्याक प्रचलीत आशिल्ली. राजा यशोधर्मा हाचो मंदसोराचो शिलालेख (इ. स. 532), मेवाडचो गुहिलोतवंशी राजा शिलादत्य हाचे वेळचो एक शिलालेख (इ. स. 646) आनी प्रतिहारवंशी राजांचे इ. स. च्या णव्या शेंकड्यातलें शिलालेख हे कुटिल लिपींतूच बरयल्ले आसात. जपानांतल्या होर्युजी नांवाच्या गांवांत एका