'''संगीत''' हे मनशाचे जिणेकडन एकरुप जाल्ली एकमेव अशीं कला.संगीत म्हाल्यारम्हळ्यार मनशाचे उत्स्फूतउत्स्फूर्त असो आविश्कार. मनशाचे उदरगती वांगडाच संगीताचोय विकास जायत आयला हातूंत दुबवदुबाव ना संगीताची व्यख्याव्याख्या " गीतम वाघम तथा नृत्यम| त्रयम संगीत मुच्यते " अशी केल्या .गायन , वादन , आनी नत्यनृत्य ह्या तिनूय कलांचो आसपाव भितर आसा.अशें आसले तरी भारतीय संगितात गीत 'प्रधानम ' अशें म्हळां .गिताक साथ करपी साधना म्हणून वाघां प्रारंत आयली.
== उगम ==
स्वर संगिता इतलोच प्राचिन इतिहास वाघ संगिताक आसा . स्वर संगिताचो उगम सैमाकडनसैमाकडेन जोडलां . सृष्टीतल्या वेगवेगळ्ञया नांदाचो आदार घेवनूच आतामेरेन आमी आमच्यो भावना व्यक्त करतात. सप्तस्वरांची निमितीनिर्मिती जनवरांच्या , पक्षाच्या आवाजानूच जाला . कुपाचो गडगड ', पानंचो सळ्सळाटसळसळाट जनवरांचे चलप, ह्या गजालीनीगजालींनी ताचो मुळावो ताल आसा. ताकाय एक लय आसा . दर एका सवनण्याचीसवण्याची उडपाची रीत , खावपाची पध्दत , नाचपाची शैली दुसर्यादुस-या सवण्यापासून वेगळी आसता. तरी लेगितलेगीत तातूंत लयाचे एक स्वरुप आमकां दिश्टी पडटा. रेल गाडयेन प्रवास करतना .गाडच्या आवजांत लेगित वेगवेगळऍवेगवेगळे ताल आमकां सोदुंक येत. तात्पयतात्पर्य मनीस हो सगळ्यो गजाली सैमाकडल्यानच शिकलां.
सैमाचे हालचालीत सगळसगळे संगीत , ताल , सूर आनी ताचो मेळ लिपिल्लो आसता. जोगलांची कडकडाट , ल्हारांचो साथ नाद कोंब्याचो साद , गाय -म्हसरांचे हांबेवप , बोकडचे बें ऽऽ बें ऽऽ करप , चिमण्यांचे चींव चीव हें सगळै सुरुच . हे खरे मुळावे सुरसूर. हाकाच लागून संगीतक्षेत्रातल्या तज्ञानी संगीतांतल्या सप्तस्वरांची जनवरांच्या आवाजांकडैन अशें तरेन तुळा केल्या :
मोराचो आवज षडज् म्हळ्यार ' सा' कडेन
बैलाचो आवाज रिषभ म्हळ्यार ' रे' कडेन
12 वळ :
आनी हत्याचो आवाज निषाद म्हळ्यार 'नी' कडेन
आमी ताल धरपाक ताळ्यो मरतात , मांडयेर हात मारतात ही संगितीक किया आदिमानवापसून जलत आयल्या . हाकाच लागून वाघ कल्प्नेचोकल्पनेचो उगम मनशाचे शरिरीक अवयापासून जाल्या अशें म्हळ्यार अतिताय जावची ना सैमाच्या सांगतान रावपी आदिमानवांनी पयली स्वताच्या संरक्षणाखातीर धनुष्यसारक्या हत्यारांचो सोद लायलो . मागीर ताका एक एक हत्यार सांपडत रावले . अशमयुगांतली फातराचीं हत्यार म्हळ्यार घन वाघांचो आदार . शिकारेच्या निमतान हातात आयिल्ले धनुश्य बाण म्हळ्यार तंतू-वाघाचो आदार मारुन उडयिल्ल्या जनावरांच्या कातीचो उपेग करतना ते ताणून हाडीले की नादीपत्त्ती जातां हाचोय सोद लागलो. ताचेपसून तालवाघांचो जल्म जालो.
