"महाराष्ट्र" च्या आवृत्तींत अंतर

मराठयांच्या भरभराटाच्या तेंपार पुर्तुगेज, डच आनी ब्रिटिश,हया तीनूय युरोपीय आरमारी सत्तांनी अस्तंत भारतांत आपआपल्यो वखारी उबारल्ल्यो.डच लोकाचो शेक हांगा चड केंप तिगूक शकलोना. पुर्तुगेजानी गोवो आनी वसय हांगा आपल्यो वखरी सुरू केल्यो. मुबंय, महाल, पुर्तुगेजानी दोत वरदक्षिणा म्हूण इंग्लंडाक दिल्लो. उपरांत मुहंय हे ब्रिटिशांनचें मुखेक केद्र जालें. पूण मुबंय शारांतल्यान मराठी मुलखांत रिगपाक ब्रिटिशांक मराठयांआड तीन झूजां करचीं पडलीं.पेशवाइ काबार केल्या उपरांत ब्रिटिशानी मराठी मपलूखाचो महाराष्ट्राचो मुबंय इलाख्यांत आस्पाव केलो. मुबंय इलख्यांत चलत आशिल्लीं प्रशासन वेवस्था मराठी मुलूखांतय रुजू केली. मुखार १८५५त ब्रिटिश इस्ट इडिया कंमपनीन मुबंय इलाख्यांत श्क्षण खत्याची स्थापणूक करूंन उपरांत १८५७त मुबंय विधापिठाची स्थापणूक केली.

 

 

१९४७त भारताक स्वतंत्र्य मेळ्ळ्या उपरांत, मुबय इल्ख्यचें मुंबय राज्यांत रुपांतर जाले. १९४८त बडोदा आनी हेर इलाख्यांचो मुंबय राज्यांत आस्पाव केलो. मुंबय राज्याच्या उतर भागांत गुजराती भाश् उलोवपी लोक चड आशिल्ले, मुंबय राज्याच्या दक्षिण भागांत मराठी उलोवपी लोक चड आशिल्ले. मुंबय ह्याच भाशिक तत्वाचेरआदारीत १९६०त गुजरात आनी महाराष्ट्र ह्या दोन स्वतंत्र राज्याची स्थापणूक जाली.

नोव्हेंबर १९५६त राज्य पुनर्रचमूक कायद्याप्रमाण महाराष्ट्राचे तीन विभाग आनी गुरात मेळून व्हड द्दिभाशिक मुंबय राज्याची स्थापणूक केली. उपरांत १९६०त भाशिक तत्वाचेर आदारित, गुजरात राज्य वेगळें जावन सयुकत महाराष्ट्राची स्थापणूक जाली. महाराष्ट्र राज्य हें भारतीय संघराज्यांतले एक घटकस राज्य आसून , राश्ट्रपतीन नेमिल्लो राज्यपाल हो मुखेलमंत्री आनी विधीमंडळाक जापसालदार आशिल्ल्या मंत्रीमडळाच्या आदारान शासनववेवस्था पळयता. विधिमंडळ दोन सदनी आसून ताची विधासभ आनी विधानपरिशद अशेीं दोन स्वतंत्र शासनमंडलां आसात. विधानसभेंत २८८ निर्वाचित सबासद आसीन, अँग्लो-इंडियन समाजांतलो एक सभासद राज्यपाल नियुक्त करता. विधानपरिशदेंत वट्ट ६७ सभासद आसात . राज्यांतल्यान लोकसभेखातार ४८ सभासद तर राज्यसभेखातीर१९ सभासद वेंचीन काडटात.

 

 

== '''अर्थवेवस्था''' ==

राज्य अर्थीक सर्वेकक्षण १९९१-९२च्या नियाळा प्रमाण उद्देगधंधाच्या मळार महाराष्ट्र हें भारतांतलें एक मुखेल राश्ट्र आसा. हया नियाळाप्रमाण भारतांतल्या वट्ट उत्पादनांत महाराष्ट्राचो सुमार २२ वांटो आसा.आधुनिक येरादारीचीं साधनां, व्हडले बंदर, वेगवेगळेया क्षेत्रांतसगळ्या प्रकाराचे तंत्रज्ञ,भारतांलो सगळ्यांत व्हड द्रव्य आनी भांडवळ बाजार हया सगळ्यांक लागून महाराष्ट्राचे राजधानी मुंबय हें भारतांले मुखेल वेपारी आनी उद्देगी केंद्र आसा.मुंबय शार आनी बोंवतणच्या प्रदेशांचो उद्देगीक विचार व्हड प्रनाणांत जाल्लो आसा. हया कारखानदारी क्षेत्रांत राज्यांतल्या वट्ट उत्पादनातलें सुमार ७८ उत्पन्न निर्माण जाता. नागपूर , औरंगाबाद, सोलापूर , आनी कोल्हापूर शारांनी उधेगधंधाचीं वाड नेटान जायत आसा. महाराष्ट्रांत उपऊोग्य. वस्तू,रसायनीक द्रव्यां आनी भांडवली वस्तूच्या उत्पीदनांत नेटान वाड जाल्ली आसा.अलेक्ट्रॉनिकि हो हांगाचो सगळ्यांत नेटान वाडपी उधेग. बारीक बारीक हत्यारां ,ल्हान ल्हान घरगुती, आनी शेतवडींत उपेगी पडपी वस्तू, विंगड विंगड उधेगांक लागपी विजेची आनी हेर यंत्रसामुग्री, मोटारी आनी तामचे सुटे भाग,डिझलाचेर चलपी इंजीनां, सारें, रबर,साखर,-प्लास्टीक वस्तू आनी फार्मास्यूटीकल हीं महाराष्ट्रांत जावपी मुखेल उधेगीक उत्पादना आसात. सूत आनी कापडनिर्मिती हो महाराष्ट्रांतलो आदलो आनी व्हडलो उद्देग जावन आसा.देशाच्या निर्यात वेपारांत महाराष्ट्राच्या उधेगीक उक्पादनांक म्हत्वाची सुवात आसा. गांवगिऱ्या भागांतली बेकारी उमी करपाखातीर आनी शेतवडींत गर्दी करप्यांक वावर दिवपाखातीर ग्रामीण उद्देगधंधांक उत्तेजन दिवपाचें धोरण महाराष्ट्र सरकारान आपणायलां.खागी, लोकर,रशमी धागे तयार करप, चामड्याच्यो वस्तू, बांबूकाम,दोरकाम, गोड आनी ल्हान ल्हान आयदनां तयार करप हांगाचे मुखेल ग्रामोद्दोग.

 

 

 

मुंबय हांगा आंतरराशट्रीय आनी वायुसेना वेमानतळ आसात. पुणे, नागपूर,आनी औरंगाबाद हांगा आंतरदेशीय आनी वायुसेना विमानतळ आसात. जुहू,सोलापूर,कोल्हापूर,आनी नासिक हांगा केंद्रशासनाचे विमानतळ आसात.कराड, नांगेड,उस्मानाबाद,धुळे,रत्नागिरी हांगा राज्शासनाचे, शासकीय, वायुसेना आनी खजगी विमानतळ आसात.

 

 

लोक आनी समाजजीणः महाराष्ट्रांत वेगवेळ्या धर्माचे आनी झातीचे लोक रावतात.राज्यांत हिंदूंचें प्रमाण चड आसात. ८१.४०. तशेंच अल्प संख्येंत सांपजपी मुसलमान, पारसी, बौध्द, जैन , क्रिस्तांव आनी शीख धर्माचेय लोक हांगा आसात.दलित लोकांभितर म्हार, मांग, चांभार आनी ढोर लोकांचो आस्पाव जाता. ह्या लोकांभितरूय साबार पोट जाती आसात.नागरी तशेंच गांवगिरें जिणेसावन पुरायपणान प.स आश्ल्ले आनी रानांत हेडपी गोंड, भील्ल, वारली, गोवरी, कातकरी, ठाकूर आनी कोरकू हयो आदिवासी जमातीय हांगा आसात.