"दिवाळी" च्या आवृत्तींत अंतर
Content deleted Content added
John Noronha (चर्चा | योगदान) |
John Noronha (चर्चा | योगदान) No edit summary |
||
1 वळ :
'''दिवाळी''' (संस्कृत:- दिपावली, नेपाली- दिपावली तिहार, हिंदी-दिवाली, मराठी-दिवाळी) हो गोंयांतलो हेर म्हत्वाच्या सणांतलो हिंदू लोकांचो एक व्हड सण.<ref>संपूर्ण चातुर्मास, रविंद्र रामचंद्र पेठे,काशिनाथ अनंत जोशी</ref><ref>हिंदू सण आनी व्रते - बालकृष्ण तनय</ref><ref>151 हिंदू वर्त और त्यौहार - राजेन्द्र शर्मा</ref> हाकाच दिव्यांचो सण अशें आमच्यान म्हणू येता जो धनत्रेयादशी कडल्यान सुरवात जाता. धनत्रेयादस दसऱ्याच्या अठरां दिसां उपरांत सुरवात जाता. हिंदू केलेंडराप्रमाण हो सण आश्विन म्हयन्यांत मनयतात. इंग्लीश केलेंडर प्रमाण दिवाळी ऑक्टोबर-नोवेंबर म्हयन्याच्या मदीं जाता. हिंदू लोकांचो हो एक खूब म्हत्वाचो सण जो पारंपारीक पद्धतीन घरांघरांनी वर्सांन वर्स एकठांय येवन मनयतात. दिवाळी जाका दिपावली
सलग पांच दीस वेगवेगळ्यो खोसदिण्यो धर्मीक घडणुको घडिल्ल्यो आशिल्ल्यान उमेद उक्तावपाच्या उद्देशान दिवे लावन हो सण मनोवप जाता, देखुनूच ह्या सणाक ‘दिवाळी’ ह्या नांवान संबोदतात. आर्यकाळापासून ह्या सणाक सुरवात जाली अशें म्हण्टात. आर्य लोकांमदीं पार्वण, आश्वयुजी आनी आग्रहायनी हे तीन यज्ञ करताले. ह्या तिनूय यज्ञांचें एकठांय रूपांतर जावन हो उत्सव सुरू जालो. पार्वण यज्ञ म्हळ्यार ‘पाकयज्ञ’. हो पितरां खातीर आसतालो, ‘आश्वयुजी’ हो यज्ञ इंद्र आनी ऋषीदेवता हांकां संबोदून करताले. तेचपरी ‘आग्रहायनी’ हो यज्ञ संवत्सर समाजीक उद्देशान आसतालो. ‘संवत्स’ म्हळ्यार ‘वर्स’. वर्स सोंपतकच जो यज्ञ करतात ताका अग्र+हायन = आग्रहायनी अशें म्हण्टात. हाचे आदीं पुर्विल्ल्या काळांत हे परबेक वेगवेगळ्या नांवांनी वळखताले. इ.स.1 ते 400 ह्या काळांत, ही परब ‘यक्षरात्री’ ‘माहितांनी ’ ह्या नांवांन वळखताले. इ.स.600 च्या सुमाराक ह्या सणाक “ दीप प्रतिपदुत्सव” अशें म्हण्टाले. त्या वेळार ह्या सणाक ‘घुत’ खेळपाची प्रथा आशिल्ली. इ.स.800 च्या सुमाराक काश्मीरांत आनी हेरकडेन ह्या सणाक “दीपमाला” अशें म्हण्टाले. आनंदाचो, उल्लासाचो, प्रसन्नतेचो, प्रकाशाचो हो उत्सव.
31 वळ :
कार्तीक शुद्ध प्रतिपदा हो दीस साडेतीन मुहूर्तापेकी अर्धो मुहूर्त म्हूण मानतात. ह्या दिसाक ‘बलिप्रतिपदा’ अशेंय म्हणटात. बलिप्रतिपदा मनोवपा संबंदान कथा आसा ती अशी :
बलीराजा हो एक राक्षस आसलो. पूण उदार काळजाक लागून तो सगल्या लोकांक प्रिय आसलो. राक्षस आशिल्ल्यान थोडी भोव क्रुरता ताच्या भितर आसली
आयज ही परब लोक उमेदीन मनयतात. ह्याच दिसा [[गोंय|गोंयांत]] ‘गोरवां पाडव्याची’ य परब मनयतात.
|