"आंध्र प्रदेश" च्या आवृत्तींत अंतर

गोदावरी आनी कृष्णा न्हंयांक लागून ह्या राज्याचो बरोच मोटो वाठार उदकाळ आनी पिकाळ आसा. गोदावरी ही ह्या प्रदेशांतली मुखेल न्हंय आसून ती ह्या राज्यांतल्यान 720 किमी. व्हांवन बंगालच्या उपसागराक मेळटा. राजमहेंद्री हांगा तिचो त्रिभूजप्रदेश सुरू जाता. कृष्णा न्हंयची मुखेल उपन्हंय तुंगभद्रा, कर्नाटक राज्यांतल्यान आयिल्ली पेन्नार, ओरिसा राज्यांतल्यान आयिल्ली वंशधारा आनी नागवली ह्यो न्हंयो आंध्र प्रदेशांतल्यान व्हांवतात.

 

आंध्रप्रदेशांत गिमाच्या दिसांनी तापमान 37˚ से. ते 44˚ से. मेरेन आसता. कांय जाग्यार ते 50˚ से. मेरेन वता. शिंयाळ्याच्या दिसांतलें तापमान 16˚ से. ते 19˚ से. मेरेन आसता. दर्यादेगेवयल्या वाठारांत शिंयाळो आनी गीम चड खर नासता. आंध्र प्रदेशाक दक्षिण अस्तंत मान्सूनाकडल्यान दोन-तृतियांश तर उत्तर उदेंत मान्सूना कडल्यान एक-तृतियांश पावस मेळटा. उत्तरेच्या दोंगराळ वाठारांत 110 ते 125 सेंमी. पावस झडटा. बंगालच्या उपसागरांतल्यान येवपी वादळांक लागून ह्या वाठारांत नेटाचो पावस झडटा. तेलंगाणा रायलसीमा (अनंतपूर, चित्तूर, कडप्पा, कर्नूल हे जिल्हे) आनी दर्यादेगे वयल्या वाठारांनी पावसाचें प्रमाण क्रमान उणें जायत वता.बंगालच्या उपसागरांतल्यान येवपी वादळ-वारें आंध्र प्रदेशाक व्हड लुकसाण दिता. आयजवयर जाल्ल्या वादळ-वाऱ्याक लागून आंध्राक अर्थीक लुकसाणी वांगडाच जिवीतहानीय सोंसची पडल्या.

=== वनस्पत आनी मोनजातः ===

ह्या राज्याचो 22.5% वाठार रानाच्या वा वनस्पतीच्या शेकातळा आसा. तेलंगाणा, विशाखापट्टणम्, गोदावरी जिल्हे आनी नल्लमलई पर्वत हांगा चडशीं रानां आसात. तातूंत सागवान, रोजवुड, सॅटिन वुड, मड्डी, येपी सारके रूख, तशेंच कोंडे, कच्छवनश्री हांचीं बनां दिसतात. राज्यांतल्यान वनस्पती सावन (रानांतली) सन 1981-82 वर्सा, ह्या राज्याक 157.177 रुपयांचो निव्वळ फायदो जालो. बिबटो वाग, चित्तो, लांडगो, कोलो, वांस्वेल, चार शिंगाचीं हरणां, सांबर ह्या राज्याच्या रानांत आसात. ते भायर गोरवां, म्हसरां, बोकड्यो, मेढरां हीं जनावरां लोक पोसतात.

ऐतरेय ब्राह्मणांत आंध्र प्रदेशांतल्या लोकांचो उल्लेख सगळ्यांत पयलीं मेळटा. मॅगेस्थेनीसान चंद्रगुप्त मौर्या आदलो आंध्र संपन्न आशिल्ल्याचें म्हळां. धनकटक उपरांत अमरावती ही त्या काळांत आंध्र प्रदेशाची राजधानी आसली. आंध्र पदेशांतले मूळ लोक आर्य वंशकुळाचे आसले. उपरांत ते विंद्य पर्वताचे दक्षिणेक आयले, थंय तांचो हेर वंशीयावांगडा संबंद आयलो. इ. स. प. चवथ्या शतमानांत जैन आचार्य भद्रबाहू आपल्या अनुयायांवांगडा ह्या भागांतल्यान गेल्ल्याचो उल्लेख मेळटा. सम्राट अशोकाच्या फातरापट्यांत आंध्र प्रदेशाचो उल्लेख येता. इ. स. प. सुमार 225 वर्सां सिमुक राजान पैठण हांगा सातवाहन घराण्याची थापणूक केली अशें जाणकार मानतात. सातवाहनांनी सुमार साडेचारशीं वर्सां राज्य केलें. यज्ञश्री शातकर्णी,हाल, गौतमीपुत्र शातकर्णी, पुलुमायी हे ह्या वंशकुळयेंतले नामनेचे राजा आसले. तांचे राजवटींत कला, साहित्याची खूब उदरगत जाली. ह्या काळांत तांचो रोमन साम्राज्याकडेन संबंद आयलो,तशेंच तरसादी खातीर लागपी पोलाद आंध्रांतल्यान निर्गत जाल्ल्यान युरोपाकडेनय तांचो खासा संबंद उरलो. तिसऱ्या शतमानांत शक, पल्लव, यवन हांच्या वांगडा झुजपाक पडिल्ल्यान सातवाहनांची राजवट अस्ताक गेली आनी त्या जाग्यार नाग, बृहत्पालायन, सालंकायन, इक्ष्वाकू हीं घराणीं उदयाक आयलीं. सातवाहनांचें मूळ मांडलिक आशिल्ल्या ‘ इक्ष्वाकू ’ राजघराण्यान नागार्जूनकोंडा देगणांत श्री पर्वतालागीं विजयपूरी हांगा आपली राजधानी बांदली. बौध्द धर्माचें शिक्षण, कला हांचें तें केंद्र मानताले.

 

मद्रास इलाख्यांत आशिल्लो आंध्र वेगळो काडचो हे खातीर आंध्रमहासभा 1913 सावन चळवळ करताली. तेलुगू-भाशीक आंध्र राज्याची थापणूक जावंची हेखातीर पोट्टी श्रीरामलू हाणें 58 दिसांचो उपास केलो. उपास करतासतनाच ताका मर्ण आसलें. 1 ऑक्टोबर 1953 दिसा इकरा जिल्ह्यांचें नवें आंध्र राज्य (राजधानीः कर्नूल) अस्तित्वांत आसलें. भाशावार प्रांतरचनेखाला अस्तित्वांत आयिल्लें आंध्र प्रदेश हें भारतांतलें पयलें राज्य आसलें. टी. प्रकाशम आंध्र प्रदेशाचो पयलो मुखेलमंत्री म्हूण वेंचून आयलो, पूण अविस्वासाचो थाराव ताच्या मंत्रीमंडळा आड मानून घेतिल्ल्यान ताच्या सरकारान राजीनामो दिलो. 1955 त आंध्र प्रदेशांत काँग्रेस युनायटेड फ्रंट वेंचून आयलो आनी गोपाळ रेड्डी ह्या राज्याचो मुखेलमंत्री जालो. मदल्या काळांत मिश्रा कमिशनान बेल्लारी जिल्ह्याचो कानडीभाशीक प्रांत म्हैसूर (कर्नाटक) राज्याक दिलो (मे 1953).हैदराबाद राजधानी आशिल्ले तेलंगाणा, वेगळें राज्य म्हूण मेळचें असो यत्न चेन्ना रेड्डी आनी हेर लोकांनी केलो पूण तातूंत तांकां यस मेळ्ळेंना. राज्यपुनर्घटना समितीचे शिफारशीप्रमाण नोव्हेंबर 1956 त आंध्र (11 जिल्हे) आनी तेलंगाणा (9 जिल्हे) मेळून आंध्र प्रदेश घडलो. नव्या आंध्र प्रदेश राज्याचो पयलो मुखेलमंत्री जावपाचो मान संजीव रेड्डीक मेळ्ळो. आंध्रांतल्यान तेलंगाणा वेगळें काडपाची चळवळ मात चालू उरली.

 

प्रशासकीय कामांत सुटसुटीतपणा हाडचेखातीर आंध्र प्रदेशांत अनंतपूर, चित्तूर, कडप्पा, उदेंत गोदावरी, गुण्टूर, कृष्णा, कर्नूल, नेल्लूर, प्रकाशम, श्रीकाकुलम,विशाखापट्टणम, विजयानगरम, अस्तंत गोदावरी, आदिलाबाद, हैदराबाद, रंगा रेड्डी, करीमनगर, खम्मम, महबूबनगर, मेदक, नलगोंडा, निजामाबाद, वरंगळ हे तेवीस जिल्हे घडयल्यात. आंध्र प्रदेशाचे विधानसभेंत 295 वांगडी वेंचून काडटात. आंध्रांची विधान परिशद 1 जून 1985 वर्सा बरखास्त जाली. लोकसभेंत 41 तर राजसभेंत 18 वांगडी आंध्र प्रदेशाचे प्रतिनिधित्व करतात.हैदराबाद शारांत राज्याचें उच्च न्यायालय आसा तशेंच जिल्हा आनी तालुका पांवड्याचेर न्यायदानाचें काम चलता.

आंध्र प्रदेश आपले सैमीक गिरेस्तकायेचो उपेग आपली अर्थीक स्थिती घट करपाक करता. राज्यांतले सुमार 74% टक्के लोक शेत-धंद्यांत आसात. कृष्णा, गोदावरी,पेन्नार आनी हेर न्हंयां देगांच्या पिकाळ वाठारांत तांदूळ, ऊंस, केळीं, आंबे, हीं फळां आनी पिकावळी जातात. तेलंगाणा वाठारांत कापूस, तंबाखू, मिरसांग, हळद, ज्वारी बाजरी आनी हेर धान्यां जातात. दख्खनचें पठार आनी रायलसीमा वाठारांतले तांबडे जमनींत कुळीद, भिकणां, दोन दाबीचें धान्य, फळ-फळावळ जाता. कांय उदकाळ वाठारांत कापूस, तंबाखू, ऊंस तर ह्याच सैमाक विभागांतल्या जांभ्या फातराचे जमनींत नाल्ल, सुपारी हीं कड्डणां, फळां आनी कांय वाठारांत तांदूळ पिकता. सादारणपणान आंध्र आपले गरजेपरस चड तांदूळ पिकयता. 1981-82 त तांदळाचें उत्पादन 11.4 दशलक्ष टन जालें. 9.22 दशलक्ष हेक्टर जमीन फळ-फळावळीखाला आसून 13.04 दशलक्ष हेक्टर जमीन लागवडी सकल हाडल्या. लागवडीखाला आशिल्ल्या पुराय जमनींतली 26% जमीन भात-पिकाखाल, 20% ज्वारीखाल तर 15.9% बाजरी, नासणो, राळ, मको, वरई, सावा, गंव ह्या पिकावळीखाला आसा. कालवे, बांध, तळयो, बांयो आनी हेर शिंपणावळीच्या सादनांवरवीं आंध्रांतलो शेतकार वर्साक तीन फावटीं लेगीत पीक काडटा. चक्रीवादळ, हुंवार, दुकळ ह्या सैमीक संकश्टांचो त्रास ह्या राज्यांक खूब फावट सोंसचो पडला.ताचो परिणाम शेत-पिकावळीचेर जाला. 1972 त दुकळ पडिल्ल्यान 600 कोट रूपयांचें लुकसाण आंध्र प्रदेशाक सोंसचें पडलें.

 

आंध्र प्रदेशांतले सगळ्यांत पोरने फातर आर्कियन काळांतले आसून तातूंत गुलाबी आनी गोबऱ्या रंगाचे ग्रॅनायट, नायस आनी थोड्या प्रमाणांत धारवाड वर्गाचे हॉर्नब्लेंड टाल्क, क्लोरायट, मायका, शिस्ट, लोही, क्वार्टझायट, खोंडालायट, नेफेलिन, सांयेनायट हे फातर मेळटात. ह्या आर्कियनकालीन फातरांत लोखण, मँगनीज, तांबें, क्रोमायट आनी हेर धातू तशेंच अभ्रक, बेरिल, ग्राफायट, कायेनायट, सिलिमनायट आनी हेर जायतीं उद्येगीक म्हत्वाचीं खनिजां मेळटात. खम्मम, अदिलाबाद, करीमनगर, वरंगळ आनी अस्तंत गोदावरी हांगा 3908 दशलक्ष टन कोळशाचे सांठे आसात. अदिलाबाद, हैदराबाद, मेहबूबनगर, कर्नूल, कडप्पा, गुण्टूर नलगोंडा आनी कृष्णा हांगां 2,018 दशलक्ष टन चुन खडीचे सांठे आसात. अनंतपूर, करीमनगर,आदिलाबाद, चित्तूर, खम्मम, प्रकाशम, कृष्णा, कर्नूल, कडप्पा हांगां 390 दशलक्ष टन लोखणाचे साठे आसात. विशाखापट्टणम हांगा आशिल्ले बॉक्सायटचे सांठे 30 दशलक्ष टन आसात.

 

आंध्र प्रदेशाक 982 किमी. लांबायेची दर्यादेग मेळ्ळ्या. दर्यांतलो सुमार 32,000 चौ. मैल वाठार नुस्तें मारपाखातीर वापरपाक मेळटा. वर्साक 4 लाक टन नुस्तें नुस्तेंमारी केंद्रांवरवीं धरतात. 1980 त 1,16,013 टन नुस्तें दर्यांत धरलें. काकीनाडा आनी मछलीपट्टणम् हांगा नुस्तेंमारी प्रशिक्षण केंद्रां आसात. सद्या राज्य सरकार, ऊंच तंत्रगिन्यानाच्या आदारान अत्याधुनिक ट्रॉलर बांदपाचो विचार करता. तेभायर उदकांतली नुस्तेमारी करपाक एक जोड नुस्तेमारी प्रकल्प राज्य सरकारान हातांत घेतिल्लो आसून ताचेर 238.0 दशलक्ष रुपया खर्च येवपाचो आसा. तेखातीर संवसारीक बँकेन 150.5 दशलक्ष रुपयांचें रीण दिलां. आंध्र प्रदेशांतले 3.26 लाख लोक नुस्तेंवेवसायांत आसात.

 

आंध्र प्रदेशांत आशिल्ल्यो इतिहासीक वास्तू, पवित्र देवमंदिरां पर्यटकांक आकर्शीत करपी म्हत्वाचीं थळां जावन आसात. चित्तूर जिल्ह्यांत तिरुपती हांगाचें श्री वेंकटेशाचें देवूळ,भद्राचलमचें श्रीरामचंद्राचें देवूळ, श्रीशैलम हांगा आशिल्लें मल्लिकार्जुनस्वामीचें देवूळ, तशेंच आहोबलम, श्रीकुमकुम आनी सीमाचलम हांचीं देवळां आंध्र प्रदेशांतलीं म्हत्वाचीं आनी नामनेचीं देवळां जावन आसात.हैदराबाद-सिकंदराबाद जोड-शारां, हुसेन सागर, 1591 त बांदिल्लो चार मीनार, उस्मानिया विव्श्रविद्यापीठ, सालारजंग म्युझीयम, राज्य म्युझीयम, आर्ट गॅलरी, हेल्थ म्युझीयम, नेहरू जिऑलॉजिकल पार्क, बिर्ला मंदर हीं हैदराबादांतलीं मुखेल थळां.हैदराबाद सावन 8 किमी. अंतराचेर आशिल्लो गोलकोण्डा किल्लो पर्यटनाचे नदरेन म्हत्वाचें थळ आसा. नामनेचे कोहिनूर आनी पिट हिरे गोलकोण्ड्याचे खणींत मेळिल्ले.

 

आंध्र प्रदेशांत उद्देगधंद्यांची वाड नेटान जायत आसा. 1988-89 च्या अदमासपत्रकांत उद्येगीक कारखाने आनी खनिजां हांचेखातीर 62 कोटी रुपयांची तजवीज केल्ली. राज्यांत 649 मध्यम आनी व्हड उद्येग आसून तातूंत 3353.13 कोटी रुपयांचें भांडवल घोळटा. हातूंतल्यान 4.3 लाख लोकांक रोजगाराच्यो संदी मेळ्ळ्यात. 66534 ल्हान उद्येग राज्यांत आसून तातूंत 878.23 कोटी रुपयांचें भांडवल घोळटा. हातूंतल्यान 6.25 लाख लोकांक रोजगाराच्यो संदी मेळ्ळ्यात. हैदराबाद आनी विशाखापट्टणम् हीं उद्येगधंद्याचे नदरेन म्हत्वाचीं केंद्रां आसात. हांगा मशिन टूल्स, सिंथेटिक ड्रग्स, फार्मास्युटिकल्स, विद्युत् यंत्रां, बोटी, सारीं, विद्युत् उपकरणां, विमानाचे भाग, शिमीट, रसायन अॅसबॅस्टोस, गाडयो, शिमीटापसून

घडोवपाक येवपी वस्तूंचे कारखाने आसात. हैदराबाद शार येरादारीचे नदरेन फाव त्या जाग्यार आशिल्ल्यान चडशे सरकारी आनी खाजगी कारखाने थंय वयर सरल्यात. मछलीपट्टणम्, वरंगळ,धर्मावरम, एमिंगनुर, गढवाल, ताडपत्री हांगाचें हातमागाचें कापड, अघोणीच्यो शेंदऱ्यो, कोंडापल्ली आनी निर्मळ हांगाचीं खेळणीं, हैदराबादचें बिदरीकाम, जरकाम, भरतकाम, शिंगां आनी हस्तीदंताच्यो वस्तू, गुण्टुरचो तंबाखू, अदिलाबादचें फर्नीचर हे कुटिरोद्येगय बरे चलतात. गुण्टुरच्यो चिनी मातयेच्यो वस्तू आनी ग्लासाचो कारखानो, निजामाबादचो निजाम साकर कारखानो सिंगारेनी कोठांगुडमच्यो कोळशां खणी सरकारी कारखान्यांच्या क्षेत्रांत आस्पावतात.

सिगरेटी, चिरूटां, सारें, साकर, भात सडोवप, भाता कुंड्यातलें तेल काडप, अॅस्बेस्टॉसचे पत्रे करप, लोखणाचें सामान, तेल शुध्दीकरण हांचे कारखाने तशेंच लोखण, अभ्रक स्लेट, शाहबादी फरशी, संगमरवर, बॅरायटस आनी हेर खनिजांचेर आदारिल्ले उद्येगधंदे सद्या आंध्रांत वयर सरल्यात. हांकां लागून आंध्राचे अर्थवेवस्थेक घट फाटबळ मेळ्ळां.

 

1980-81 वर्सा ल्हान आनी व्हड शिंपणावळ प्रकल्पा वरवीं आंध्र प्रदेशांतली 1.259 दशलक्ष हेक्टर जमीन उदकाचो लाव घेवपाक उपकारताली. तातूंतली 0.828 दशलक्ष हेक्टर जमीन शिंपणावळ क्षेत्राखाल हाडली. 1980-81 मेरेन जे म्हत्वाचे शिंपणावळ प्रकल्प तयार जाल्ले तांचीं नांवां आनी तांक फुडलेप्रमाण आसलीः प्रकाशम बॅराज (40,873 हेक्टर), तुंगभद्रा हाय लेव्हल कानाल स्टेज-1 (48,198 हेक्टर), तुंगभद्रा लो-लेव्हल कानाल (60,298 हेक्टर), के. सी. कानाल (0.122 दशलक्ष हेक्टर), कदम (47,920 हेक्टर),नागार्जुनसागर (0.868 दशलक्ष हेक्टर) आनी श्रीरामसागर (0.2967 दशलक्ष हेक्टर) ह्या प्रकल्पाचो वावर सुरू आसलो. ल्हान शिंपणावळ प्रकल्पांची उदरगत करपाक राज्य-सरकारान संवसारीक बँकेचो आदार घेतला. हातूंत 146 ल्हान शिंपणावळ येवजणी आनी 200 पाझर तलाव हांचो आस्पाव आसून तांची तांक 2,32,403 हेक्टर जमनीक उदका पुरवण करपाइतली आसतली (80-81). राज्यांत उदक आनी उश्णतायेवरवीं विजेचें उत्पादन जाता. मच्छकुंड, तुंगभद्रा, निजाम सागर, अपर सिलेरू, लोअर सिलेरू, श्रीशैलम, नागार्जुनसागर, रामपदसागर, इंचेपल्ली, प्राणहिता आनी हेर प्रकल्पांत उदकावरवीं विजेची निर्मणी जाता. हुसेनसागर, रामगुंडम आनी तेलंगाणा तशेंच हेर प्रकल्पांत उश्णताये वरवीं (औष्णिक) विजेची निर्मणी जाता. 1981-82 त 8,873.9 विजेची निर्मणी जाली. राज्यांत 19,284 खेड्यांत वीज पुरवण जाली.

 

1981-82 मेरेन राज्यांत राश्ट्रीय महामार्ग (2357 किमी.), राज्य महामार्ग (8387 किमी.) मुखेल जिल्हामार्ग (18072 किमी.) जिल्हा परिशद आनी समिती मार्ग (74, 930 किमी.) आसले. कार, जीप, मोटार, सायकल, स्कूटर, ऑटोरिक्शा, ट्रॅक्टर, बसी, ट्रक, टेंपो मेळून 2,72,274 वाहनां रस्त्यांवेल्यान घोळटालीं.

 

गोदावरी कालवो, कृष्णा कालवो, बकिंगहेंम कालवो, कर्नूल-कडप्पा कालवो, कोम्मापूर कालवो हे राज्यांतले अंतर्गत उदकामार्ग आसात. उदकामार्गाची वट्ट लांबाय 1845 किमी. आसा.दर्यावेल्या उदकामार्गाचेर विशाखापट्टणम् आनी काकिनाडा हीं मुखेल बंदरां आसात. मछलीपट्टणम् भीमुनीपट्टणम् कृष्णापट्टणम् आनी कलिंगपट्टणम् हींय दर्यादेगेवयलीं म्हत्वाचीं बंदरां आसात. राज्यांतल्यान 6,224 किमी. लांबायेचे रेल्वे-मार्ग गेल्यात. वॉल्टेअरचे उत्तरेक दक्षिण-पूर्व रेल्वेचो तर मद्रास आनी गुण्टूर हांच्या मजगतीं दक्षिण रेल्वेचो कांय भाग आंध्रांत आस्पावला. दक्षिण मध्य रेल्वेचें मुख्यालय राज्यांतल्या सिकंदराबाद शारांत आसा. राज्यांतलो आंतरराश्ट्रीय विमानतळ हैदराबाद हांगा आसा.राज्यांत जीं मुखेल दिसाळीं उजवाडाक येतात, तीं फुडले तरेन आसात. इंग्लीशः डेक्कन क्रॉनिकल-हैदराबाद, इंडियन एक्सप्रेस-हैदराबाद, आनी विजयवाडा, हिन्दू-हैदराबाद, तेलगूःआंध्रप्रभा- हैदराबाद आनी विजयवाडा, आंध्र ज्योती- विजयवाडा, आंध्रभूमी-हैदराबाद, इनाडू-हैदराबाद, विशाखापट्टणम्, विजयवाडा आनी तिरुपती. उर्दूः सियासत. हिन्दीः मिलाप- हैदराबाद.

 

1981 च्या जनगणने प्रमाण 2,75,068 चौ. किमी. क्षेत्रांत 53,549,673 लोक रावतात. दर चौ. किमी. 194 लोक पडटात. दर 1000 दादल्यांफाटल्यान 975 बायलो राज्यांत आसात. लोकसंख्या वाडीचें प्रमाण 7.82% टक्के आसा. साक्षरतेचें प्रमाण 29.73% आसून राज्यांतलीं मुखेल संपर्काची आनी उलोवपाची भास तेलुगू आसा. कांय वाठारांत उर्दूचोय वापर जाता. 1961 च्या जनगणनेप्रमाण राज्यांत हिंदू 88%, मुसलमान 8%, आनी किरिस्तांव 4% आसात. आंध्र, भिल्ल गोंड, प्रधान, शबर वाल्मिकी, कोया, चेंचू, एरूकुल आनी हेर प्रकाराच्यो सुमार 31 वन्य आदिवासी जमाती आसून तांच्यो भासो आनी पोटभासो वेगवेगळ्यो आसात.

 

भुरगें जल्मतकच, बाराव्या दिसा बारसो करतात. भुरग्यांक पाळण्यांत घालून आरती करतात. ह्या वेळार सवाशीण बायलेक हळद कुकूम आनी फराळ दितात. मंगलारती गावप हें आंध्र संस्कृतायेचें खाशेलेपण जावन आसा. दर सणा-परबेक अशीं पदां गायतात. आंध्रांत चलयेचें लग्न मामेभावाकडेन वा मामाकडेन जावपाक शकता. हाका ‘ मामेसंबंद ’ म्हणटात.लग्नाचो माटव माडाच्या चुडटांपसून करतात. लग्नाची वरात व्हड दबाज्यान काडटात. घरांत कसलेंय बरें कार्य आसल्यार दार निवळ करून शेणान सारयतात.