"आइसलँड" च्या आवृत्तींत अंतर

पोशिल्ल्या जनावरांमदीं मेंढरां, बोकड्यो, घोडे, गाय हीं मुखेल आसात. गोरवां पोसप हो हांगाच्या 16% लोकांचो वेवसाय जावन आसा. रानवट मोनजातीमदीं खोकड ही मूळ हांगाची. 18 व्या शेंकड्यासावन रेनडीयर हांगा आयलो. भांगराकोराचो प्लव्हर, कर्ल्यू, हांयस, किरा, हंस, गीज हीं हांगाचीं मुखेल सुकणीं. टार्मिगन बर्ड आनी आयडर डक हीं सवणीं अर्थीक नदरेंतल्यान म्हत्वाचीं आसात. आइसलँडच्या न्हंयांनी सॅमन आनी दर्यांत कॉड, हॅडॉक, हॅलिबट, हेरिंग ह्या तरांचें नुस्तें मेळटा. देवमाशासारकेंय नुस्तें हांगा दिश्टी पडटा.

 

पूर्विल्ल्या काळांत ग्रीक आनी रोमन हांकां जरी आइसलँडाची म्हायती आशिल्ली तरी णवव्या शेंकड्यामेरेनचो इतिहास सांपडना. नॉर्वे देशाचो इंगोल्फर आरनॉरसन हाणें 874 वर्सा हांगा पयलो राबितो केलो. ताचे उपरांत नॉर्वे, स्कॉटलंड, आयर्लंड, ऑर्कनी, शेटलंड आनी हॅब्रिडीझच्यान लोक येवन हांगा रावपाक लागले.

 

1918 कबलातीची मुदत सोंपतकच आइसलँडान स्वतंत्र प्रजासत्ताकाची घोशणा केली आनी 17 जून 1944 दिसा थींगव्हेटिलरच्या आल्थिंगान स्वेन ब्यर्न सॉन हाची अध्यक्षपदाचेर नेमणूक केली. 1952-68 मेरेन आस्गेसंसान आनी 1968 आनी परत 1972 वर्सा डॉक्टर क्रिस्त्यान एल्दयार्न अध्यक्ष म्हूण वेंचूनर ही पयली बायलमनीस वेंचून आयली.

 

आइसलँड प्रजासत्ताकाचें राज्य 1944 च्या संविधानाप्रमाण चलता. अध्यक्ष राश्ट्राचो मुखेली आसता. ताची वेंचणूक प्रौढ मतअधिकाराच्या तत्वाप्रमाण दर चार वर्सांनी जाता.तो पंतप्रधानाची नेमणूक करता. आल्थिंगची बसका चालू नासता तेन्ना ते स्वतंत्रपणान कायदेय करूंक शकतात. पंतप्रधान आपलें मंत्रीमंडळ थारायता. मंत्रीमंडळाच्या धोरणांप्रमाण शासन चलता.आल्थिंग ही संसद दोन घरांनी भरता. हिच्या साठ सभासदांतले 49 जाण चार वर्सांखातीर प्रतिनिधीत्व पध्दतीन वेंचून येतात. उरिल्ले इकरा जागे दरेका पक्षाक मेळिल्ल्या मतांच्या प्रमाणांत वांटून दितात. हे साठ सभासद आपल्यामदल्या 1/3 सभासदांची वयल्या घराचे सभासद म्हूण वेंचणूक करतात. हेर सगळे सकयल्या घराचे सभासद उरतात. अर्थीक सोडून हेर खंयचींय विधेयकां खंयच्याय सभाघरांत चर्चेखातीर येतात. अर्थसंकल्प मात दोनय घरांच्या संयुक्त बसकेमुखार चर्चेखातीर येता.

 

आइसलँडाकडेन स्वताची राखणेदळां नात. फकत दर्यादेगेची आनी नुस्तें मारपाच्या हक्कांची राखण करचेखातीर राखणेदळ आसा. प्रांतीय न्यायमंडळ आनी तांचेवेलें देशांतलें सगळ्यांत उंचेलें न्यायालय अशी न्यायवेवस्थेची पध्दत आसा. आइसलँडांत मर्णाची ख्यास्त ना.

 

हांगा खनिज संपत्ती चडशी ना. लिग्नायट, गंधक आदी थोड्या प्रमाणांत मेळ्ळीं तरी तीं अर्थीक नदरेंतल्यान म्हत्वाचीं नात. हांगाची फकत 0.5% जमीन शेतवडीखातीर उपेगी पडटा. सुमार 20% लोक शेतवेवसायांत आसात. शेतवडीच्या मळार यंत्रांचो बरोच उपेग जाता. बटाट, सलगम, तण ही हागांची मुखेल पिकावळ. गरम झऱ्यांच्या पालवान ‘ हॉट हावस ’पध्दतीन फुलां, फळां आनी भाज्यांते उत्पादन करतात. गोरवां पोसप चडशा शेतकारांक फायद्याचें पडिल्ल्यान तणाच्या पिकाक हांगा म्हत्व आसा. चडशे शेतकार गायो, घोडे, कुकडां आनी फर मेळच्याखातीर हेर मोनजात पोसतात. दूद आनी मांस थळाव्या लोकांपुरतेंच जाता.

 

आइसलँडांत रेल्वे नात. 11,137 किमी. परस चड लांबायेचे रस्ते आसात. रेक्याव्हीक हांगा आंतरराश्ट्रीय विमानतळ आसा. नुस्तेमारीच्या धंद्याक लागून बोटी बांदपाच्या आनी उदकांतल्या येरादारीच्या वेवसायाक म्हत्व आयलां. क्रोन (भोववचन-क्रोनर) हें हांगाचें चलनी नाणें.

 

आइसलँडचे लोक चडशे स्कॅडिनेव्हियन वंशाचे आसात. ते ऊंच, बळीश्ट आनी निळ्या दोळ्यांचे आसतात. धर्मान हांगाचे 96% लोक इव्हांजलीकल ल्युथरन पंथाचे आसात. हांगा 100% साक्षरता आसा. 7 ते 15 वर्सांमेरेन शिक्षण सक्तीचें आसता. रेक्याव्हिक हांगा विश्वविद्यालय आसा. ह्या देशांत व्हडीं चलवप, शेतवड, संगीत, नृत्य, नाट्य,अश्यो तरेकवार शिक्षण दिवपी शिक्षणसंस्था आसात. एका काळार हांगा बारीक जोर आनी कुश्ठरोगाचें प्रमाण बरेंच आशिल्लें. पूण आतां भलायकेच्या मळार उदरगत जाल्ल्यान हे रोग दिसून येनात. गिरेस्त आनी गरीब हांच्यामदीं चड खर फरक दिसून येना. लोकसंख्या वाडोवपाचे नदरेंतल्यान तांचे यत्न चल्ल्यात. रेक्याव्हीक हांगा देशांतलें सगळ्यांत व्हडलें ग्रंथालय आसा.

आइसलँडची भाशा मूळ नॉर्स लोकांनी हांगा हाडली. अस्तंत नॉर्वेची ती पयलीं एक बोली आशिल्ली. आयजुय ती त्याच रुपांत तिगून आसा. आइसलँडचे साहित्य बरेंच समृध्द आसा आनी हे भाशेंतल्या पोरन्या ‘ सागा ’ प्रकारचो प्रभाव युरोपिय साहित्यांचेर बरोच जाल्लो दिसून येता. आयच्या काळांतय आइसलँडचे लेखक काव्य-कथा, नाटक, कादंबरी ह्या मळांचेर जगाच्या साहित्यांत मोलादीक भर घालीत आसा. 1955 वर्सा हांगाचो साहित्यिक हाल्डोर लाक्सनेस हाका नोबेल इनाम फाव जालें.

कुस्ती हो हांगाचो राश्ट्रीय खेळ. हँडबॉल, सॉकर, बास्केटबॉल, बर्फावेलो खेळ आनी व्यायामाचे हेर प्रकार हांगाच्या लोकांमदीं बरेच आवडीचे जावन आसात. सगळ्या भुरग्यांक पेंवपाक येवप कायद्यान सक्तीचें आसा. गरम उदकाची तळीं गांवांगांवांनी सांपडटात. बुध्दीबळ होय खेळ लोकांमदीं बरोच रिगला. संगीत, नाटक, नृत्य आनी विंगड विंगड कलांचेर युरोपीय प्रभाव आसा. एइनांर योनसॉन (1874-1954) हो नामनेचो शिल्पकार हांगा जावन गेलो. शास्त्रांच्या विंगड विंगड शाखांभितरय आइसलँडच्या लोकांनी नामना मेळयल्या.रेक्याव्हीक, आक्रानेस हीं उद्येगीक बंदरां, आकूरेरी, हाफ्नारफ्यर्दर हीं शारां पळोपासारकीं आसात. गरम उदकाच्यो झरी, बर्फावेले खेळ ह्या सारक्या गजालींक लागून जगांतले बरेच पर्यटक हांगा येतात.