"लाला लजपत राय" च्या आवृत्तींत अंतर
Content deleted Content added
Added image |
Various improvements. |
||
1 वळ :
[[File:Lala lajpat Rai.jpg|thumb|लाला लजपत राय]]
'''
त्याकाळार जातीच्यो वण्टी मोडून समर्थ जावन परकी इंग्रज सरकारा आड आवाज काडपी आर्य समाजाची पंजाबी हिंदूंचेर मोहिम पडपाक लागिल्ली. लालाजीकूय ताची ओड दिसली आनी तो सक्रिय आर्य समाजवादी जालो. अर्ज विनवणुकांचें नेमस्त राजकारण चलोवपी काँग्रेसीविशीं ताका सहानुभुती दिसनाशी जाली. तरीय 1904 त पंजाबी नांवचें पत्र सुरु करुन पंजाबाचो वांगडी म्हणून तो काँग्रेस अधिवेशनाक गेलो. थंय ताचो इतको प्रभाव पडलो, ब्रिटीश लोकांमुखार हिंदी लोकांचे कर्झन राजवटींतले प्रस्न आनी राजकीय मागण्यो मांडपाखातीर सुरेंद्रनाथ बॅनर्जी, मुहंमद अली जिना आनी गो. कृ. गोखले हांचे वांगडी लालाजीचीय निवड जाली. मे 1905 त तो इंग्लंडाक गेलो. पूण थंयच लोक थळाव्या प्रस्नांत इतले घुस्पल्ले, लालाजीचे भोंवडेचो कांयच उपेग जालोना. वयल्यान परततकूच बंगालची फाळणी जाहीर जाली.बरींच वर्सा सत्तरे आशिल्लो कॉन्झव्हेंटिव्ह पक्ष वेंचणुकेंत 1905 त हारलो
10 वळ :
कांय शिखांनी तर आजितसिंग हो शीखूच नाशिल्लो अशें पत्रक काडलें. आर्य समाजी फुडाऱ्यांनी आपली राजकारणाकडेन कांयच लागणूक ना, अशें परत परत घोशीत केलें. ताकालागून म्हयन्या उपरांत भरिल्ल्या सुरत हांगा जावपी काँग्रेस संघटनेच्या अधिवेशनाचो अध्यक्ष जावपाच्या, प्रस्तावाक लालाजीन संमती दिलीना ताणें पंजाब पीपलस सोसायटी नांवाची संघटना काडली. आर्य समाजाच्या दयानंद कॉलेजींतलो जहाल देशभक्तीचो ओतो देंविल्लो पळोवन ताणें राश्ट्रीय कॉलेज काडलें.1920 त खिलाफत आंदोलनाक तात्विक विरोध आसूनय ताणें नमतें घेतलें. त्या वर्सा काँग्रेस अधिवेशनाचें अध्यक्षपद सगळ्यांच्या मतान ताका दिवपांत आयलें. नोव्हेंबर 1921 त ताका अटक जावन ख्यास्त फर्मायली पूण भलायकी इबाडिल्ल्यान ताची बेगीनूच सुटका जाली. मोतीलाला नेहरु, चित्तरंजन दास हांचे वांगडा फेर गटांत रावण ताणें स्वराज्य पक्षाची स्थापणूक केली. खिलाफत आंदोलनांत मलबारांतल्या खुबळिल्ल्या मेपाल्यांनी व्हड दंगली केल्यो आनी आक्रमक मुस्लिम जातीवाद उसळून आयले.
ताची खर प्रतिक्रिया जाल्ल्यान बऱ्याचशा राश्ट्रीय फुडाऱ्यांनी हिंदू महासभेचें पुनरुज्जीव केलें. 1925 च्या पयल्या अधिवेशनाचो लालाजी अध्यक्ष आशिल्लो. 1926 उपरांत स्वराज्य पक्षान अँसेंव्लीचेर बहिश्कार घालो. तातूंत लालाजी वांटेकार जालोना. फेब्रुवारींत (1928) केंद्रिय अँसेंब्लींत सायमन कमिशनाचेर सगळे ब्रिटीश नेमिल्ले खातीर सरकाराचो निशेध करपी थाराव लजपतरायान मांडलो. तो व्हड मतान मान्य जालो. नोव्हेंबराचे सुरवेक पंजाबांत कमिशन आयले उपरांत लालाजीन निदर्शनाचें फुडारापण केलें. तातूंत जाल्ले नेटाचे मारहाणीन तो दुयेंत पडलो आनी तातुंतच ताका मरण आयलें. म्हयनेभराभीतर भगतसिंग आदी क्रांतिकारकांनी साँडर्सची हत्या करुन लालाजीच्या मरणाचो बदलो घेतलो.समाजीक सुदारणा आनी हरिजनांचो उध्दार हे बाबतींतूय लालाजी कार्यरत आशिल्लो. ताच्या अनहॅपी इंडिया ह्या खासकरुन गाजिल्ल्या ग्रंथाचेर आनी हेर लेखांचेर मेळयल्ले दोन लाख रुपये ताणें ह्याच कामाखातीर वापरले
{{Reflist}}
[[वर्ग:देवनागरी]]
|