"केंस" च्या आवृत्तींत अंतर
Content deleted Content added
imported>Priyanka kudaskar Created page with "केंस Category:!Main category" |
imported>Priyanka kudaskar No edit summary |
||
1 वळ :
केंस. कातीपसून भायर आयिल्ल्या लांब तंतूसारक्या आनी ‘केरॅटीन’ ह्या प्रथिन पदार्थांनी तयार जाल्ल्या भागाक ‘केंस’ अशें म्हण्टात. सस्तन प्राण्यांतूय केंस दिसून येतात आनी त्या वर्गाच्या प्राण्यांचें ते खाशेलेपण अशें समजतात. कांय जातीच्या किडींनी आनी शेड्ड्यांनी केंसासारके भायर सरिल्ले भाग आसतात, पूण ते खरे केंस अशें मानीनात.
सगळ्या सस्तन प्राण्यांक केंस आसले. देखीक, देवमाशाच्या आंगार केंसूच ना म्हळ्यार जाता पूण ताच्या तोंडाकडेन थोडे खूंट कशे केंस आसतात. हेर सस्तन प्राण्यांक आंगभर दाट केंस आसतात आनी त्या केंसाच्यो तराय प्राण्यांप्रमाण वेगवेगळ्यो आसतात. मनीस जातींत माथें, खांके, दोळ्यांच्यो भुंवयो आणी जननेंद्रियाभोंवतणच्या केंसांची लांबाय, दाटाय आनी मुदयाळेपण हातूंत फरक आसता. केंसांच्यो दोन अप्रुपांच्यो जाती म्हळ्यार रानांतले साळीच्या आंगावेले कांटे आनी गेंड्याचें शिंग. हे कांटे आनी शिंग म्हळ्यार कमी-चड प्रमाणांत पांकिल्ले आनी घट्ट जाल्ले केंसाचे चोंबडे जावन आसात. खंयूच एक केंस मेळ्ळ्यार तो खंयचे जातीच्या प्राण्याचो हें थारावन सोंपें पूण हो केंस त्याच प्राण्याचे हें थारावपाक त्या प्राण्याचो आनीक एक केंस घेवन तपासचो पडटा.
कार्य: केंसाचें मुखेल काम म्हळ्यार थंडी आनी गरमेपसून प्राण्यांचें रक्षण करप. थंड हवेच्या वाठारांत, कातीवयल्या दाट केंसांचो थर आंगाची ऊब सांबाळटा; गरम हवेच्या ठिकाणार पातळ केंस सूर्याच्या वोतापसून कातीची राखण करतात. हाचेभायर दाट केंसांचो थर कातीक कसल्याय मारापसून वाटायता. भोंवयेवयले केंस, व्हांविल्लो घाम दोळ्यांत वचूंक दिना. नाकांतले आनी कानांतले केंस धुल्ल वा बारीक-सारीक वस्तू नाका-कानांत वचच्यो न्हय म्हूण आडखळ करतात. कातीवयले केंस कसलीय वस्त ताका लागल्यार. मज्जातंतू जागृत करून, मेंदवाक ताची जाणविकाय करून दितात. प्राण्याचो रंग भोंवतणच्या वस्तूसारको आसल्यार, तो प्राणी ताचो उपेग आपल्या दुस्मानापसून लिपून रावपाखातीर करूंक शकता.
जेन्ना केंस हालता, तेन्ना ताच्या मुळांतल्या कातींतले मज्जातंतू जागृत जातात आनी अशे तरेन प्राण्यांक स्पर्शज्ञान जाता. चडशा सस्तन प्राण्यांत तोंड, दोळे, नाक आनी पांयांच्या बोंचकुलाकडेन हे स्पर्शज्ञानाचे मज्जातंतू चड जागृत आसतात. केंसाचो रंग, घडण आनी वांटप, प्राण्यांची पिराय आनी लिंग हाच्याप्रमाण बदलता आनी ह्या बदलाक लागून नर-मादींत एकामेकांपासत लैंगीक ओड उत्पन्न जाता.
रचना: केरॅटीन (keratine) ह्या घट्ट तंतूमय प्रथिनापसून केंस तयार जातात. दर एका केसाक केरॅटीनापसून तयार जाल्लें एक पातळ आवरण आसता, हाका उपचर्म वा क्युटीकल (cuticle) म्हण्टात. उपचर्मासकयल आशिल्लो दाट थर केंसांक घटसाण दिता, जाका कट्टें वा कॉर्टेक्स (cortex) म्हण्टात. ह्या थराभितर आनीक सुषिर (spongy) थर आसता; हाका मध्यांग (medulla) म्हण्टात आनी ह्या थाराक लागून केंस लवचिक जाता आनी मोडनासतना वांकडो-तिकडो जावंक शाकता. खूब
| |||