"नगर बरप" च्या आवृत्तींत अंतर

Content deleted Content added
6 revisions imported: Importing from Incubator
redirect
1 वळ :
 
देवनागरि लिपिक कॊंकणिंतुं '''नगर बरप''' आप्पयताति। हांतुं भारतीय भास मात्र न्हय, बल्कि कॆलवु युरोपीय भास सुद्दंय बरंयताति।
==गुरुतू==
* भारतीय भास- [[संस्कृत]], [[पाळि]], [[हिंदि]], [[मराठि]], [[सिंधि]], [[कश्मीरि]], [[नॆपाळि]], [[तमांग भास]], [[गढवालि]], [[बोडो]], [[अंगिका]], मैथिलि]], [[संथालि]] आनि [[भोजपुरि]]
 
देवनागरी लिपीक कोंकणीत'''नगर बरप''' आप्पयतात। हांतूं भारतीय भास मात्र न्हय, बल्कि कॆलवु युरोपीय भास सुद्दंय बरंयताति।
* भारतीय भास- [[संस्कृत]], [[पाळि]], [[dn/कॊंकणि भास|कॊंकणि]] [[हिंदि]], [[मराठि]], [[सिंधि]], [[कश्मीरि]], [[नॆपाळि]], [[तमांग भास]], [[गढवालि]], [[बोडो]], [[अंगिका]], मैथिलि]], [[संथालि]] आनि [[भोजपुरि]]
* परगांवचीं भास- [[रोमनि]], [[इंगनागरि]] ('''नगर बरप आधारित अंग्रेजि लिपि''')
 
हॆं लिपि दावॆंधक्कुन उज्जॆक बरंयताति। हाज्जॆं विकास [[ब्राह्मि बरप]]ांथांवुनु ज़ाल्लॆं आनि हॆं एक [[ध्वनियात्मक लिपि]] (Phonetic Script) आस्स। अन्य लिपिंपशिनॆं नगर बरप बरंवचॆक सुलभ आस्स आनि प्रतियॆकळॆ उच्चार हांतुं '''आस्स-तश्शि''' बरंवचॆक ज़ात्ता।
 
 
 
कॊंकणिलॆं आधिरारिक लिपि [[dn/नगर बरप|देवनागरि लिपि]] ('''नगर बरप''') आस्स। कॊंकणिंतुं सॊळा(१६) [[पाळ स्वर]](पाळ-root), ३६ [[व्यंजन]], ५ [[अर्ध-स्वर]], ३ [[अनुस्वर]] आनि १ [[विसर्ग]] आस्सति। [[अनुनासिकृत स्वर]] (नांकांथांवुनु उल्लंवचॆं) कॊंकणिलॆं विशेषता।
 
कॊंकणि ध्वनिपद्धतिलॆं वैशिष्ट्य, [[हिंदि]] आनि [[मराठि]] हांतुं [[schwa]]लॆं प्रयोजन ज़ात्ता हाज्जॆ बदलाक, '''''ऎ''''' हाज्जॆं प्रयोजनांतुं आस्स। [[अनुनासिकरण]] '''''अ''''' सोडुनु व्हरलॆलॆं सकड स्वरांक लागता।
 
==रचना==
 
नगर बरपाक '''वर्णावळ''' अथवा '''अक्षरावळ''' सुद्दंय आप्पयताति। स्वर आनि व्यंजनालॆ एकओट्टाक '''अक्षर''' म्हणताति। नगर बरपालॆं अक्षरांगॆलॆं तोग्गु म्हणकॆ वर्गिकरण ज़ात्ता-
* १६ [[स्वर]] (vowels and diphthongs)
* ३६ [[व्यंजन]] (consonants)
* १७ [[मात्रा]] (vowel markers)
* ०८ [[चिह्न]] (markers)
* १० [[आवश्यक ज़ॊडाक्षर]] (necessary joint letters)
* १० [[अंक]] (numbers)
* १० [[विराम चिह्न]] (punctuation marks)
* ०८ [[अन्य चिह्न]] (other markers)
 
 
===स्वर आनि मात्रा===
{|class="wikitable" style="text-align:center; height:400px; width:100%"
|-
!
!विंगड रूप
!रोमिकृत
!प ओट्टु ज़ोडुनु
!rowspan="8" style="width:20px"|
!विंगड रूप
!रोमिकृत
!प ओट्टु ज़ोडुनु
|-
!''[[कंठ्य]]''<br>([[Guttural]])
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|अ
|a
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|प
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|आ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पा
|-
!''[[तालव्य]]''<br>([[Palatal]])
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|इ
|i
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पि
<!--When you input [p][i], you should see [i][p] as the correct result.
If not, that means your computer does not support Indic script. Please do not swap.-->
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ई
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पी
|-
!''[[औष्ठ्य]]''<br>([[Labial consonant|Labial]])
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|उ
|u
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पु
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ऊ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पू
|-
!''[[मूर्धन्य]]''<br>([[Retroflex consonant|Retroflex]])
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ऋ
|ṛ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पृ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ॠ
|ṝ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पॄ
|-
!''[[दंत्य]]''<br>([[Dental consonant|Dental]])
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ऌ
|ḷ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पॢ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ॡ
|ḹ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पॣ
|-
!''[[कंठतालव्य]]''<br>(Palato-Guttural)
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ऍ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पॅ
|-
!''[[कंठतालव्य]]''<br>(Palato-Guttural)
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ऎ
|e
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पॆ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ए
| ē
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पे
|-
!''[[कंठौष्ठ्य]]''<br>(Labio-Guttural)
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ऒ
|o
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पॊ
 
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ओ
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पो
|-
!''[[ज़ॊडस्वर]]''<br>(Diphthong)
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|ऐ
|ai
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पै
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|औ
| au
|bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px"|पौ
|-
|}
 
* '''ऐ''' हांतुं '''अ''' आनि '''इ''' हांगॆलॆं उच्चार आस्स आनि '''औ''' हांतुं '''अ''' आनि '''उ''' हांगॆलॆं।
* कॊंकणिंतुं मस्तपटि '''ऋ''' हाज्जॆं '''र''' ज़ात्ता। उदा. वृक्ष हॆ ऊत्रालॆं कॊंकणिंतुं रूक ज़ात्ता।
* ॠ, ऌ आनि ॡ हांगॆलॆं प्रयोजन कॊंकणिंतुं ज़ायना।
* [[अनुस्वार]] ं हॆं अरदॆं न्, म्, ङ्, ञ्, ण् खात्तिरि अन्यथा स्वरालॆं नासिकीकरण करूक ज़ात्ता। उदा. अङ्क-अंक, अञ्ज-अंज, अण्ड-अंड, अन्त-अंत, हाँव-हांव।
* [[विसर्ग]] ः अघोष "ह्" (निःश्वास) खात्तिरि। हाज्जॆं [[तत्सम ऊत्र]]ांतुं मात्र प्रयोजन करताति। उदा. दुःख
* [[अवग्रह]] ऽ हाज्जॆं अंग्रजि अनुवाद apostrophe ज़ात्ता। दोन ऊत्र ज़ॊडताना माक्षिवॆलॆं ऊत्र स्वरनॆं सूरु ज़ात्त असलॆरि तॆं स्वर काडुक ज़ात्ता उदा. ज़ात्त + असलॆरि = ज़ात्तऽसलॆरि, वत्ता + आस्स = वत्ताऽस्स।
 
कॆदॊळ खंचॆय स्वरालॆं प्रयोजन ज़ायना, ताव्वळि थंय '''अ''' आस्स म्हुणु लॆकचॆं। स्वर नसलॆरि हलान्त '''्''' हाज्जेनॆं दाक्कंवका, उदा. महान्।
 
===व्यंजन===
 
{|class="wikitable" style="text-align:center; height:400px; width:95%"
|-
!
! colspan="8"| ''[[स्पर्ष]]''<br>([[Stop consonant|Stop]])
! colspan="2"| ''[[अनुनासिका]]''<br>([[Nasal consonant|Nasal]])
! colspan="2"| ''[[अंतस्थ]]''<br>([[Approximant]])
! colspan="4"| ''[[ऊष्म/संघश्री]]''<br>([[Fricative consonant|Fricative]])
|-
! [[Voice (phonetics)|Voicing]] →
| colspan="4"| ''[[अघोष]]''
| colspan="8" bgcolor="beige"| ''[[घोष]]''
| colspan="2"| ''[[अघोष]]''
| colspan="2" bgcolor="beige"| ''[[घोष]]''
|-
! [[Aspiration (phonetics)|Aspiration]] →
| colspan="2"| ''[[अल्पप्राण]]''
| colspan="2" bgcolor="beige"| ''[[महाप्राण]]''
| colspan="2"| ''[[अल्पप्राण]]''
| colspan="2" bgcolor="beige"| ''[[महाप्राण]]''
| colspan="4"| ''[[अल्पप्राण]]''
| colspan="4" bgcolor="beige"| ''[[महाप्राण]]''
|-
!''कंठ्य''<br>([[Guttural]])
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |क|| ka <br/>{{IPA|/k/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ख|| kha <br/>{{IPA|/kʰ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ग|| ga <br/>{{IPA|/ɡ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |घ|| gha <br/>{{IPA|/ɡʱ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ङ|| ṅa <br/>{{IPA|ŋ/}}
| colspan="4"|
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ह|| ha <br/>{{IPA|/ɦ/}}
|-
!''तालव्य''<br>([[Palatal]])
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |च|| ca <br/>{{IPA|/c/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |छ|| cha <br/>{{IPA|/cʰ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ज|| ja <br/>{{IPA|/ɟ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |झ|| jha <br/>{{IPA|/ɟʱ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ञ|| ña <br/>{{IPA|/ɲ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |य|| ya <br/>{{IPA|/j/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |श|| śa <br/>{{IPA|/ɕ, ʃ/}}
| colspan="2" rowspan="4"|
|-
!''मूर्धन्य''<br>([[Retroflex consonant|Retroflex]])
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ट|| ṭa <br/>{{IPA|/ʈ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ठ|| ṭha <br/>{{IPA|/ʈʰ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ड|| ḍa <br/>{{IPA|/ɖ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ढ|| ḍha <br/>{{IPA|/ɖʱ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ण|| ṇa <br/>{{IPA|/ɳ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ळ|| ḷa <br/>{{IPA|/ɺ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ष|| ṣa <br/>{{IPA|/ʂ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |र|| ra <br/>{{IPA|/r/}}
|-
!''दंत्य''<br>([[Dental consonant|Dental]])
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |त|| ta <br/>{{IPA|/t̪/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |थ|| tha <br/>{{IPA|/t̪ʰ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |द|| da <br/>{{IPA|/d̪/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ध|| dha <br/>{{IPA|/d̪ʱ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |न|| na <br/>{{IPA|/n/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ल|| la <br/>{{IPA|/l/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |स|| sa <br/>{{IPA|/s/}}
|-
!''औष्ठ्य''<br>([[Labial consonant|Labial]])
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |प|| pa <br/>{{IPA|/p/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |फ|| pha <br/>{wp/gom/IPA|/pʰ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ब|| ba <br/>{{IPA|/b/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |भ|| bha <br/>{{IPA|/bʱ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |म|| ma <br/>{{IPA|/m/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |व|| va <br/>{{IPA|/ʋ/}}
| colspan="2"|
|}
{|class="wikitable" style="text-align:center; height:50px; width:95%"
|-
!
! colspan="6"| ''अन्य स्वर''<br>
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |च़|| tsa <br/>{{IPA|/ t͡ʃ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |ज़|| dza <br/>{{IPA|/d͡ʒ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |झ़|| dzha <br/>{{IPA|/d͡ʒʱ/}}
| bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" |फ़|| fa <br/>{{IPA|/f/}}
|}
 
===उदाहरणाक वाक्य===
 
<big><big>कॊंकणि ऎकळॆं भारतीय भास आस्स। कॊंकणि च़डावत गॊंय, कर्नाटक, कॆरळ आनि महाराष्ट्रांतुं उल्लयताति।</big></big>
 
 
 
[[Category:!Main category]]
 
 
 
[[Category:devanagari]]
"https://gom.wikipedia.org/wiki/नगर_बरप" चे कडल्यान परतून मेळयलें