Romi
   
Gõy

Map of India with the location of Gõy highlighted.
Map of India with the location of Gõy highlighted.

Gõy
राजधानी Ponnji
व्हडांतलें शार Vasco da Gama
Vhoddlem Xar 1.4 million
 - (25th) 394/km²
Zaago 3,702 km² (28th)
 - Districts 2
Official language(s) Konknni Bhas
Establishment 1987-05-30
 - Governor P. S. Sreedharan Pillai
 - Chief Minister Dr Pramod Sawant
 - Legislature (seats) Unicameral
Abbreviation (ISO) IN-GA
Website: goa.gov.in}}
Gold coins issued by the Kadamba king of Goa, Shivachitta Paramadideva. Circa 1147–1187 AD.

Gõy बदल

Goa   pronunciation (Konkani: गोंय)

Goem ek Bharatochem rajio jem doriadegechea vibhagant Ostompt Bharotachea Konknnant asa Tache sorvbhonvtim Mharaxttr utore vatten ani Kornattok udent ani dokxinn vatten asa ani Orbi doria ticho ostomptechi doriadeg zavn asa. Tem Bharotachem soglleam von lhan rajio asa.Taka boreantlem rajio mhonn ‘Ikravea Orthik Aiogant’ tichea adarik sonrochna khatir dorzo dila ani ‘boreantlea dorjeachea jivita’khatir Bharotant Raxttrio Lokvostichea Aiogan 12 panvddeacher. unchlo dorzo dila Ponnji tachi rajdhani zavn asa ani Vasco da Gama tichem vhoddlem xar. Itihasik Moddganv xar ozun Purtugezachea sonskruticho probhav dakhol korta zoim Purtugez poile thoim sollavea xekddeant pavle vepari koxe aile ani veginuch tannim tacher tabo ghetlo.Goem ek adli Purtugalachi vosahot,Purtugalchi pordexi zago zaka Purtugez Bharot mhonn vollkhotale ani jem 450 vorsam aslem je meren Bharotant tem 1961 vorsa aplea tabeant ghetlem. Goeank bhorpur lok zanv te ontoraxttrio vo ghorche bhonvddekar dor vorsa tichea dhoveful vellam khatir, ratchea jivita khatir, devosponni zageam khatir ani jagotik daizachea bandavoll xastra khatir bhett dita. Tika girest rukhavoll ani prannjivit asa, kiteak tichem stholl Ostompt Ghanttant asa, zo ek jivitachea vividhtecho unchlo zago zavn asa

Vattharachea akara nodren, Delhi uprant, Goem Bharotacho soglea von dusro lhan (1987 vorsa ghottok raj mell'llea uprant) prant. Lokvostechea nodren Sikkim, Mizoram ani Arunachal Prodex pranta uprant to chovto urta. Bharotachea ostom kinarer tachem thikann asa zo Konkonn vibhagant aspavta. Ut'tore vatten Mharaxttr prantachi, tor udent ani dokxinn vatten Kornattok prantachi bhonvtonn lagta. Ostomte vatter Orbi doria urta. Prantachi rajdhani Ponnji asun Vasco Da Gama (Vasco) hem tichem vhoddlem xar. Soglleant dusrem vhoddlem xar Moddganv jem itihasik toxem Purtugez sounskrutaiechem xar zaun asa. Purtugez vepareanim, Goeant 15vea xekddeant paim dovorlo ani taka bollkailem. Purtugezancho ho pordexi zago (gondhollan vosnnuk mhonnttlolo) 450 vorsam aslo, zo Bharotant 1961 vorsa tabeant ghetlo.

Lakhanim, porki toxech dexi bhonvddekar, dor vorsa, ontoraxttrik fank zoddlolea vellank bhett dinvk yetat. Evropachea bhonvddekarank heo vello, famad suttiecheo zago zalolo asa.

Vellam xivai Goem ontoraxttrik vastuxilpxastrachea daizak lagun nanvlovkik zalam zantunt Bom Jezuchea Basilikecho aspav asa. Ostompte ghanttachea avatthak lagun Goeant girest rukhavoll ani prannjivit disun ieta.Hem vegllench jivxastr pollovpak lok anvddeta.

Sobit vellank lagun Goem famad zalam:

Utravollxastr बदल

Purvilea sahitient, Goeank zaitea nanvamni vollkhotale zoxe porim Gomanchala, Gopakapattana, Gopakapattam, Gopakapuri, Govapuri, Govem, ani Gomantak.[7] Her itihasik Goenchim nanvam Sindapur, Sandabur, anidMahassapatam zavn asat.[8]

Itihas बदल

Mukhel lekh: Goencho Itihas Usgalimalant khoddpanchem kantovp. Goeant sampoddlolem khoddpanchem kantovp Bharotant purvilea monxakullachea jivitachi khunna dakhoitat. Goem, Shimoga-Goem Hirveafatrachea potteant Ostompt Ghanttant urta( ek zago vhodd ujeaporvotant, lokhonn zomovpant ani ferruginous quartzite hantunt, oxi govai mell’llea, ji Acheulean lokvosti dakholl korta Khoddpachea kantovpachi kola (petroglyphs) laterite sopeancher ani grenaitt xilla Usgalimal Kuxavoti nhoimchea ostomptek ani Kajur zagear asat Kajurant, khoddpachea kantovpant zonvaram, tectiforms ani her grennaittant nokxeo distat. Bhangrache nanne Goenchea Kodomba Razan mudron kel’le sampoddlleat. Purvilea Goenchea somajant bodol zavnk pvla jen’na Bharoti;Ario ani Dravidi stholantor ievun thollachea odivaxeam modem misoll zale zache vorvim adinchi Goenchi sonskrutichi bunead shapli. Adlea Goeant Se Cathedral asa tem Purtugez bandavoll xastracho nomuno asa ani ti Igorz Asiantlea vhodd Igorzam modli ek asa. Mhadev devull Kodomba kallachem zavn asa. 1843 vorsa Purtugezamni apli rajdhani Adlea Goem savn Ponnji vheli. Modlea 18vea xekddeant, Purtugez Goem atam asa tea ximent vaddlem. Teach vellar, Purtugezanchi Bharotantliher sompot’ti te gomovnk pavle je meren tannim tancheo ximo ghott kori poriant ani Estado da India Portuguesa ghoddi poriant zachem Goem ek vhoddlo bhag zavn asa. 1947 vorsa Bharotak svotontrai mellttoch , Bharotant Purtugezam kodden aslole Bharoti zage portun divpak magle. Portugal te soddunk toiar na zalo, Dezembrache 19ver 1961 vorsa Bharotache foujen Goeant vochun Operation Vijay vorvim Goem , Damanv ani Div vosnnuko Bharotant misoll keleo.Goem, Damanv an Div ek songh prodex koso Kendr Sorkara khal aslo, Maiachea 30ver 1987 vorsa, ho songh prodex vibhagun Goem Bharotachem ek 25vem rajio zavnk pavlem ani Damanv ani Div ek songh prodex koso urlo.

Purtugez vosnnukvadeanim, Goa nanv Evropi bhasanim bhitor kaddlem punn tacho oromb ozun nivoll zanvk na. Mhabharot, hi Bharoti virkotha, Goeank 'Goparashtra' vo 'Govarashtra ' mhonn ul'lekh korta zacho orth 'gorvancho zomo'. Purvilea Sonskrut bhaxentlea borovpanim 'Gopakapuri' vo 'Gopakapattan' vapuddlolem melltta. Him nanvam her povitr Hindu borovpant Harivansa ani Skanda hantunt zhollkotat. Xevttachea borovpant, Gomanchal mhonn Goeank vollkhotat. Gove, Govapuri, Gopakpattan ani Gomant him nanvam, hea zageak dilolim her nanvam jim Purannant ani her borovpanim kantoilolim sampoddttat. Goeank, 'Aprant' mhonnui vollkhotat.

Purtugez vastuxilpkole xastrachem ek udharonn – ek Pornea Goenchem kopel

Goeank ek lambdik itihas asa zo isvichea adlea tisrea xekddeant fattlean veta jen'na to Mauria rajeacho ek bhag aslo. Don hozar vorsam adim Kolhapur (Mharaxttr) hache Satavahanas hannem tacher raj choloilem.Uprant Badamichea Chalukia kodden 580 tem 750 poriant tabo gelo. Fattofatt thodde xekdde Silhares, Kadamb ani Kalyani Chalukia (Dek'kancho raza) hannim Goencher raj choloilem.

1312 vorsa Delhichea Sultananim Goencher raj choloilem.Punn tea rajeacho hea zageacher tabo oskot aslolean tankam Vijoinograchea Harihar I hankam xeronn zavchem poddlem. Vijoinograchea somrattan uprant xembor vorsam Goencher xek choloilo. 1469 vorsa Gulbargachea Bahmani sultananim Goem bochkailem. Ho vonx konsoll'llea uprant Bijapurchea Adil Shahchea tabeant ho zago ailo ani tannim Velha Goa palvi rajdhani keli.

1498 vorsa Vasco da Gama-n, Kerollchea Kozhikode hanga doria margan pavl dovorlem.Uprant to Pornea Goeant pavlo.Vosnnuk sthapunk Purtugalachi mokh asli. Hea vorvim Evropi sot'te koddlean mosaleacho vepara voir kobzo korunk pavle. Ottoman Turkanim paromporik marg bond kelolean hem korunk sompem zalem. Uprant 1510 vorsa, Purtugez novsena odhikari Afonso de Albuquerque hannim xek cholovpi rajeank ganvchea somratt Thimayachea mozotin haroile. Hea vorvim tannim kaiom rabito, Velha Goa vo Pornea Goeant sthaplo. Purtugezank dusrea rajeacho bollixtt zago naka aslo punn ek vosnnuk, toxench navik boll zai aslem.

Inkizisanvank (1510 tem 1812) lagun ganvkarank, misionaranim bollan Kristanv kele. Hem korpak tannim tanchi zomin, kitab vo zage zopt korpache khastichi bhirant dakhovn, dhomki divpacho upeog kelo. Zaite Hindu Kristanv zale punn tannim aplem daiz sambhall'llem. Inkizisanv ani sotavnne koddlean kus marunk hozaranim Goeantlean poll kaddli ani sezarchea Kornattokantlea Mungllur, Karvar ganvanim vochun ravle.16vea xekddeant Evropi boll Bharotant pavtoch, Purtugez aspotik Brittix ani Dutch hannim revaddo ghatlo. Bharoti-Purtugez zage ostompte kinarer thoddech urle zantunt Goencho vhodd aspav aslo.

18vea xekddeant ek athvich ghoddni ghoddli jika Pinttochem 1787 vorsantlem bondd mhonn vollkhotat. Hachi sfurti French bondda koddlean aili. Purtugezachea xekacher hem poilem moniskulliechem bondd.Goem tachi mhotvachi sompoti zali ani taka Lisbonak melltat teoch nagrik sovloti divpant aileo. Purtugezanim aplea nagrikank, ganvchea bailam kodde kazar zavpak ani Goeant ravpak umed dakhoili. Punn khoreponnant ganvkarank (donui Kristanv ani Hindu) te unneponant lekhtale. Hea ekvottachea bhurgea-ballank 'mestis' hankam Purtugez boreponn dakhoitale. Uprant ek sonsod rochli ji raza kodden nitt sompork sartali. 1843 vorsa, rajdhani Velha Goa thavn Ponnje vheli. Modlea 18vea xekddeant, vapuddlolo zago vaddovn atam aslolea Goenchea vatthara itlo zalo.

Bharotak 1947 vorsa Brittixam koddlean svotontrai mellttoch, Purtugal hea zageacho tabo soddpak kobul naslo. Ekvottit Raxttranche Sorv Sobhent modesti koruna atm- nirnnoi ghevpak suchoilem. Xevttim 1961 vorsa Bharoti 40,000 bollache fovjen ghuri ghatli.26 horanchi thoddi lottafett zalea uprant Goem, Damanv ani Diu( Udent Mharaxttrant urta) hankam Kendra khala Songh Prodex kelo. Ekvottit Raxttranchea Surokxa somiten he ghurie add dox divpi tharav manddlo zo Soviet Songhan nakarlo. Uprant zaitea raxttranim hem akromonn svikarlem ani Portugalan 1974 vorsantlea tanchea Carnation Bondda uprant tem mandun ghetlem. 1987 vorsachea Setembrache 30 tarker, he Songh Prodex vibhagun Goeank Bhartacho 25vo prant kelo ani Damanv ani Diu Songh Prodex ravle.

Bhugol ani Hovaman बदल

Goenchea vattharacho akar 3702 chovkott kilometr (1430 moil) 14° 53'54" ut'tor ani 15° 40' ut'tor okxanx tor 73° 40'33" ani 74 °20'13" rekhxanx urta. Choddso Goencho bhag Konknnantli doriadeg ji ostompt ghanttant pavta ani Dek'kan soddeak kuxin korta. Sogleam von unch tenkxi Sonsogor zavn ji 1167 metr unchaier asa. Goeank 101 kilometr doriadeg asa. Goencheo mukhel nodi Mandovi, Zuari, Terekhol, Chapora ani Betul. Murganv bondr Zuarichea tonddar urta jem Dokxinn Asientlem ek boreantlem borem soimbik bondr. Zuari ani Mandovi nodi Goenchea jivitacheo zhori zavn asat ani aplea nhoim-a vorvim 69 ttoke bhugolik vatthar udkan vhanvoitat. Goenchea nodincho marg 253 kilometr (157 moil) asa. Goeant tinxim purvilim tollim asat jim Kadamba vonxachea kallar bandlolim. Toxench xembor odhik voizuki zhori asat.

Goenche matiechem pangrum chireanchem zavn asa ani tem tambddea rongachem lokhnnachea oxides hantunt girest asa. Fuddem, bhitorlea bhagant nodichea degancher mati mou ani moliechi ani ti khonniz toxench kalli matien girest asa ji jitrop rovpak bori. Bharotachea up-khonddantlea purvilea kallachim khoddpam Molem ani Anmod Goenchea ani Kornattok prantanchea ximer distat. Tankam Trondjemetic Gneiss mhonnttat ani tim Rubidium isotope hanchea pormonnem 3600 milianv vorsam adlim. Hancho ek nomuno Goem Videapitthan prodorxonnak dovorla.

Goem, uxnnea prodesant urta ani Orbi doria lagsor aslolean vorsacho chodd kallak gorom ani domott hovaman asta. Mai mhoino sogleam von gorom ani ken'na gormi 35 °C (95 °F) vochun domott asta. Pavs Junhachea poilea atthvoddeant pavs ieta ani gormi thonddaita.Choddso Goencho vorsuki pavs, pavsallea udexim melltta ani Setembr xevott poriant poddtta.

Modlea Dezembr tem Febrer porian, Goeank ek thondd mosom asta. Hea mhoineanim thondd rati asun 20 °C (65 °F) ani gorom dis thoddem domott asun 29 °C (84 °F). Bhitorlea bhagant dongrache unchaiek lagun rati chodd thondd astat.

Upvibhag बदल

Rajio don jil’leant vibhaglam. Ut’tor Goem ani Dokxinn Goem. Dor jil’leacho ek jil’lea Odhikari karbhar polleta zaka Bharoti sorkar nemta. Ponnji Ut’tor Goenchi mukhialoi toxench Goenchi Mukhialoi zavn asa. Ut’tor Goem porot tin upvibhagant vibhaglam—Ponnnji ani Dicholi ani panch taluka- Tiswadi, Bardez, Pernnem Dicholi ani Sattari. Moddganv DokxinnJil’leachi mukhialoi zavn asa. Dokxinn Goem porot panch up-vibhagant vibhaglam-Fonddem, Murganv, Moddganv, Kepem, ani Dharbandora. Ani sat taluke Fonddem, Murganv, Saxtti, Kepem ani Kannkonn, Sangem ani Dharbandora (Fonddem taluko Ut’tor Goem savn Dokxinn Goeant Janer 2015 vorsa halovpant Goenchim mukhel xaram Vasco da Gama, Moddganv, Ponnji, Mapxem ani Fonddem zavn asat. Ponnji ani Moddganv heo don Goencheo Nogorpaliko asat. Tera Nogor Porixod asat: Moddganv, Murganv( Vasco da Gama dhorun), Peddnnem, Mhapxem, Dicholi, Sanklli, Valpoi,Fonddem, Kunkolli, Kepem, Kuddchoddem, Sangem ani Kannkonn. Goeant 334 ganv asat.

Goenche taluke बदल

Ut'tor Goenche taluke zambhllea rongan dakhoileat ani Dokxinn Goenche taluke sontrea rongan dakhoileat.

Goencho prant don jil'leanim vibhagla: Ut'tor Goem ani Dokxinn Goem. Ut'tor Goenchi mukhel kocheri Ponnje urta ani Dokxinn Goenchi mukhel kocheri Moddganv urta.Dor eka jil'leak Zil'lo Odhikari asa zaka Bharot sorkar nemta. He jil'le 11 talukeanim vibhaglole asat. Ut'tor Goenche taluke Bardez, Divcholi, Peddnem, Fonddem, Sattari ani Tisvaddi. Dokxinn Goenche taluke Kannkonn, Murganv, Kepem, Saxtti ani Sangem.

Bharotache Sonsodent Goeank dor jil'leak ek, oxeo don Loksobhecheo boska asat. Raj sobhek ek boska asa.

Rukhavoll ani Prannjivit बदल

Bharotantlem sogleam von borem pacharlolem Suknnea Obhoiaronnio Salim Ali Bird Sanctuary zavn asa.

Ranacho vatthar 1424 kilometr asa zo sorkari malkecho asa.Him ranam choddxim bhitorlea bhagant udentik urtat. Ostompte ghantt zo udent Goencho chodd bhag zavn asa to jivxastr pollovpacho bhag mhonn ontoraxttrik maniotai mell'llea. National Geographic Magazine hachea Febrer 1999 ankant, Goeank tachea uxnnetaiechea girest jivxastrak lagun Amazon ani Congo nodinchea bhagank sor kelam.

Ran utpadonant, konddeancheo mani, Morattha sali, chillar sali, ani bhirondd aspavtat. Unchaieche zage soddlear madd veta thoim distat.Jitropant sail, sal ani ambe distat. Follam modem ponnos, ambe, ann'nnos ani kalli maina hancho aspav asa.

Kole, randukor ani bhonvtelim suknnim rananim distat. Suknnea modem kirkire, maina ani kir sampoddtat.Vegllea toranchem nustem zoxem kul'leo, vagio, sungttam,

gorma, kalvam ani sangttam gorailolem dista. Goeant sorpanchi lokvosti chodd asa ji hundracher tabo dovorta. Goeant zaitinch raxttrik udheana asat zoxe porim Salim Ali Bird Sanctuary.Her prannjivitachim obhoiaronniachim nanvam oxim: Bondla Wild Life Sanctuary, Molem Wild Life Sanctuary, Cotigao Wild Life Sanctuary, Madei Wild Life Sanctuary, Netravali Wild Life Sanctuary, Mahaveer Wild Life Sanctuary. Salim Ali Bird Sanctuary Choddnechea zunvear urta.

Goencho 33 ttoke bhugolik bhag (1224.38 kilometr) sorkarachea tabeant asa, zantlo 62 ttoke prannjivitachea obhoiaronnio ani udheana khatir Rakhun Dovorlolo asa. Jen'na zaitoch bhag khasgi rana khal asa ani chodd zago kazu, ambe, madd,adi lagvoddi khatir asa, ten'na ran ani zhaddancho zago 56.6 ttoke bhugolik zago aspavta.

Kull Ghorchem Utpadon (GDP) बदल

Bharotacho girest prant Goem zavn asa ani tachem GDP akhea desa von oddez pavtti vhodd ani tachi vadd soddsoddit asun 8.23 ttoke zavn asa.

Ud'deg dhondo बदल

Doriadege pasun poixile zage khonniz ani minank lagun girest asat. Min soglean von dusro vhodd ud'deg. Minant lokhonndd, bauxite, manganese, chikott mati, chunacheo khoddi ani kupador aspavtat. Chear doxokam krixik chodd mhotv dinvk na punn tem zaitea lokak rozgar dita. Mukhel pik bhat tea uprant supari, kazu ani narl. Nustemari cheallis hozar lokank rozgar dita.Odhikrut sutram pormonnem hea bhagant chodd mhotv dilolem disna ani pagoilolem nustem unnem zalam zachem karonn paromporik nustemari voilean iontrachea bottinim nustemarin vollon ghetlam.

Modhiom vorgache udegant kittnaxok, sarem,ttaior, ttub, zotim, moche, vhanno, rosaionn, gonvam utpadon, tikhem, follam ani nustem dhobeanim bhorop, kazu bio,lugott ani soreachem utpadon dista.. Goem, tachea unnea molak lagun soreak famad zalam karonn soreacher kor khub unno asa. Anik ek duddu ievpachem karonn mhonnche pordesant nokri korpi nagrik je aple duddu tanchea kuttumbhak patthoitat. Zuari ud'degachi vorsavollichi ienavoll 36,302 krutt rupia tor Sesa Goa chi ienavoll 17,265 krutt rupia (2005 vorsachi) asli. Dogaincheo mukhel karbhari kocheri Goeant asat.

Seva बदल

Poriotton, Goencho mull ud'deg ani to doriadeger chodd urta ani bhitorlea bhaganim unnem zait veta. 2004 vorsa don kotthi bhonvddekaranim Goeank bhett dili. Hantle chear lakh lok pordexi asle.Hachim sabar karonna asat: Poilem, hea vattharachem itihasik sudharop jea vorvim porkeam xim soirigot. Dusrem, chodd (35 ttoke) Katolk lokvosti.Hem sounskrutechem daiz Portugez vosnnukvada pasun Bharoti her bhagam poros Evropi vo Amerikek lagim korta. Goenchi sounskruti Kristi, Hindu ani Islamancho mell zavn asa.

Goenchem jevonn Portugal, ostompt Bharot ani Orbi hancho mell zavn asa (ani poriotton mosomant Kaxmiri).Goem Bharotantli ekmev vegllich suvat zoim tujean eka hottelant vochun (nustem ani kombie masa viret) donui gaicheam ani dukrachem mas jem thoddem tiksannechem asta, toxench beer,dakancho soro ani her soro ugteponni chakum ieta..

Hea khaxelponank lagun ani Goenchi orthikai Bhartantli chodd fulti aspachea sotak lagun, Goeank ek oddenanv favo zalam. Tem mhollear "Novea lokak Bharot". Bhartachea dusrea bhaganim khompivadde ani her prosn zhollkotat te chodd promannant hanga disonant.

Ieradari बदल

Goenchi mukhel ieradari khasgiponni choloileo bosi jeo xar ani ganvank zoddttat.Goem sorkaran choloileleo dhoveo ani nillea-tambddea pott'ttiancheo bosi Kadamba Transport Corporation mukhel margar (zoxem Ponnji-Moddganv) dhanvtat ani thoddea poixilea ani talukeacheam mukhel zageanim vetat.Vhoddlea xaranim zoxem Ponnji, Moddganv xaram modem bhonvloleo bosi nagrikanchi seva kortat.Bhovxik ieradari titli suddsuddit na ani choddxeo bosi sanje uprant dhanvpacheo bond zatat.

Goenkar chodd korun duchaki dhanvtereanche aple ieradaricher patietat. Goeant don raxttr marg dhanvtat, Bharoti ostompt kinaren koddlean Goem tem Bombaim udente vatten ani Mungllur dokxinn vatten. Goenche modlean vetolo NH-4A, udentek Ponnje ani Belganvank zoddtta. NH-17A Murganv bondr tem Kutthale zoddtta ani novo NH-

17B toiar zatoch, chear lenicho mhamarg Murganv bondrak thavn NH17 eka vegllea zagear Verna mellttolo zo Daboli vimantolla koddlean vetolo. Goeant 224 kilometr raxttrmarg ani 815 kilometr zillo marg asat.

Bhaddeache ieradarint mittor nasloleo tteksi asat ani kheddeganvanim rikxa. Ek athvich ieradari mhonnche hollduveo-kallio duchaki mottorsaikoli tteksi zachea cholovpeank pilots mhonn pachartat. Hea dhanvtereank fattlean ek boska asta t ani bhaddem adinch tharaitat vo uprant ghetat.Goenchea thoddea zageancher nhoim/nodi upunk feribotti asat jeo Nhoi Ieradari choloita. Goeank don relimarg asat- ek South Western Railwayn choloilolo zo vosnnuke kallar bandlolo ani zo Vasco ani Hubli zoddtta ani Moddganvchean pas zata. Adli hi mittor gauge atam rundailea. 1990 vorsa bandlolo Konkonn relimarg doriadege koddchean samantor cholta ani Mumboi tem Malabar kinarek zoddtta.

Goenchem ekmev vimantoll- Dabolim vimantoll, loskori vimantoll asa zorui nagrik uddpank porvangi diloli asa.Loskori kama khatir mollam vapuddnant ten'na nagrik upeogak to vapddum ieta. Hea niamit uddpam xivai, hem vimantoll bhaddeachim uddpam hatalltta. Murganv hem lagsorlem bondr jem min, petrol, kollso ani ontoraxttrik mhal hatalltta. Choddxeo bhair dhaddpacheo vostu ganvtti astat. Ponnje- jem Mandovi nodichea kinarer urta tem ek dhakttem bondr jem adim 1990 vorsa porian Goem ani Mumboi bhitor poinnareanchi vahatuk hatallttalem.

Loksonkhiaxastr बदल

Goenchea ganvkarank Inglixin Goan mhonnttat, Konknnint Goenkar mhonnttat, Purtugezin Goes (dadlo) ani Goesa (bail) ani Moratthint Govekar mhonnttat.

Goenchi lokvosti 1.3444 krutt ravpeanchi jea vorvim tem chovtem dhakttem raj (Mizoram ani Arunachal Prodexa uprant). Tachea lokvostechi vaddh 14.9 ttoke dor vorsak zata. Dor chovkott kilometra fattlean.313 lok ravtat. 49.77 ttoke lok ganvani ravtat. Hozaram dadleam modem 960 bailo. Goenchi sakxarta 82.32 ttoke zantunt dadle 88.88 ani bailo 75.51. Hindu (65%), Katolk (30%) ani Islam he Goenche tin mukhel dhorm. Goeant 1498 vorsa thavn Evropi vosnnukvada sangta Romi Katolkponn pavlem jen'na Vasco da Gaman Malabar doriadeger pavl dovorlem. Inkizisanva vellar Purtugezam khala Hindunk bollan dhorm bodlunk lailo Hem nakarlolea zaitea Hinduvank paromporik rivaz choloitat mhonn koid kele.Goenchim mukhel xaram Moddganv, Murganv Ponnji ani Mhapxem zavn asat. Nimnnea chear xarank zoddttolea zageank ganv koxe vollkhotat.

Purtugez raj somptoch, mukhel uloiloli bhas Konknni ani sahitek, xikxonnank Inglix

vapuddtat.Goenchi bhas ek vadacho vixoi zoim don gottam Konknnivadi ani Moratthivadi modem ek chollvoll 1985-87 vorsa zali. Chodd lok (Hindu, Kristanv ani Musolman) maibhas Konknni khatir zhogoddle. Chollvolle uprant 1987 vorsa eke manddnen Konknni bhaxek odhikrut bhaxecho dorzo dilo.Don pongddachea zhogddeank lagun hi bhas chalik launk zomlem na. Xiklolea lokanche purvile Purtugez bhaxek mar boslo ani ti thodde lok ghorant uloitat ani bhou thoddim pustokam

tantuntlean porgott zaleant. Inglix bhas sovloti ani somajik halchalik upkartoli bhas chodd lokak somzota. Hindi bhas hi uloiloi dusri bhas.Poilim chodd lok Goeam Konknni uloitalo punn atam Hindi bhas uloiloli aikunk melltta karonn zaite Bharotantle bhaile lok hanga pavleat.

Goeant somorpiloleo porbo Natal, Paskam, Chovoth, Novem Vorsa Dis, Xigmo ani Karnaval. 1960 vorsa thavn Xigmo ani Karnaval porbo ganvanim pavleat ani halinch hea porbank bhonvddekar uddi ghaltat. Heo porbo thodde dis choltat ani tantunt partteo ani nach zatat.

Ostompte Inglix kantaram Goeant chodd lokak avoddtat. Paromporik Konknni lokgitank tachea uprant zago melltta. Manddo, hem paromporik Goenchem songit zacho 19ve xekddeant oromb zalolo to kherit porbank gailolo ani nachlolo dista.Goeant contrance songitui fankivont zanvk pavlam.

Xit ani nustea koddi Goenchem mukhel jevonn. Goem aplea veg-vegllea nustea pratam khatir famad zalam. Narl ani narlachem tel Goenchea randpant vapuddpant ieta ani tantunt mirsango, kallim miriam, mosalo ani vinagr vapddun veglloch suvad ieta. Dukra masache prat zoxem vindalu, xakuti ani sorpotel Katolkanchea choddxea porbank randtat. Tantiacher adarloli girest bhou patllicho prat zaka bebinca mhonnntat tem Natalank chodd avddichem. Chodd nanvlovik soreachem piop fenni Kazu fenni kazuchem foll fugovn kortat ani maddanchi fenni maddanche surechi kaddttat.

Goeant don sonvsarik daizache zage asat. Bom Jezuchi Bazilika ani thodde nemlole Konvent.Basilikent, Sant Francisacheo reliko asat zaka zaitech Katolk bhavarti aplo askari sant mandtat.Dor doskak, tachi kudd sokla haddun porje khatir puzpak ani pollovpak dovortat,.Osli ghoddnni nimmnni 2004 vorsa ghoddl. Vhoddle kabizadachea zageancher Goem-Purtugez modichi vastuxilpkola pollonvk melltta.

Goeant zaite kodden Bharoti-Purtugez modichea vastuxilpkolen bandlolim ghoram asat zorui kaim ganvanim tanchi got titli bori na. Fontainhas, Ponnje ek sounskrutik zago tharaila ani to ek jivo jivitacho songrahloi koso vapuddtat ani zoim Goenchi jivit, vastuxilpkola ani sounskruti nodrek ieta. Purtugeza kallcho probhav kaim Goenchea devllanim dista chodd korun Mongexi devllant.Punn 1961 vorsa uprant kaim oslim devllam moddun Bharti pod'dotin bandleant.

Goem futtbol khellak chodd korun Moddganv xar chodd lovkik. Hangasor mukhel khella moidan asa jem Fatorda urta. Futtbol ganvchea xetanim pavs na ten'na ani rovop na ten'na khell'llolo dista. He khell chodd doria degechea ganvanim khell'llolo pollonvk melltta. Choddxe vhoddle National Football League pongodd zoxe Vasco, Sallganvkar, Dempo, Sporting Clube de Goa, Fransa Pax, Churchill Brothers hangache.

Halinchea doxkanim Kriketticho probhav bhou promanant dista ani hachem karonn taka raxttrik TV palov dita. Hacho porinnam Brittix rajea kodden soirigot naslolea Dokxinn Asiecher zala.

Rajeachem ekuch khellachem moll Fatorda Stadium zavn asa jem Moddganv asa.Hea mollacher ontoraxttrik futtbol toxench krikettui zata. Hoki khell tisrea zagear urta.Goem hokiche fixealkaieche paromporik kott aslem jem halinchea kallar dilovlam.

Sorkar ani Rajkaronn:

Panjim vo adim Purtugez kallar Pangim mhonn vollkhololem taka Goenkar aple bhaxent Ponnji mhonnttat ani tem Goenchea proxasonnachi rajdhani zavn asa ji Mandovi nodichea dhodder urta. Goenchi Vidhan rajdhani Porvorim urta zoim Goenchi Vidhan Sobha bhorta ji Mandovi nodichea poltoddi asa.Punn rajeachi niasobhechi rajdhani Mumboi (adlem Bombay ani Goenchea bhair) asa ji Mumboichea Mha Niasobhe khala asa.Ticho ek bhag Ponnje asa. Goeank, Bharotachea don sodnachea Sonsodent, Lok Sobhecheo don boska ani Raj sobhechi ek boska asat. Goenchea ek sodnache vidhan sobhent 40 vangddeanchi vidhan sobha asa zacho mukheli Mukhel Montri zaka proxasok boll asa. Raj choloitolo sorkar chodd boska melloilo pokx vo aghaddicho asta. Bhoumot aslolo pokx vo aghaddi sorkar choloita. Rajpalak Raxttrpoti nemta. Rajpalachi bhumika chodd dobhajeachi punn ken'naim sorkar konnem korcho vo vidhan sobha sthogit korchi ten'na tachi bhumika chodd nirnnaiok zavn asa zoxem fattim ghoddlam.Pondra vorsam modem 1990 tem 2005 tis vorsam sthir sorkar aslea uprant, Rajpalan vidhan sobha virgoili ani Raxttrpoti rajvott ghoxit keli. Jun 2005 pott nivoddnukent venchnnuko zaleleo.thoim panchantle tin zage Kongres pokx jikhlo ani sodrer ailo. Goeant, Kongres ani BJP he don vhodd pokx. Her pokxanchim nanvam UGDP, NCP, MGP zo khub porno ani zo aple paromporik venchnnuk mandd harounk pavla. Her Bharotachea prantanim protek dhormank Brittix kaide lagu keleat toxem hanga disonam, Purtugez samaneo kaido zo Napolean kaideancher adarit asa to sorkaran Goeant sambhall'lla.

Akaxvanni बदल

Goeant, adim Emissora de Goa mhonn ek bollixtt reddio sttexon aslem jem Purtugezanchea kallar ganvkar vhodd chit divn aikotale. Purtugez sot'tea somptoch hem sttexon All India Radio khal bodol'lem. AIR ekuch radio vahini ji FM ani AM vitraita. Ponnje, Altinho studio asa ani ttransmittor Bambole 5 kilometr ontracher asa. Bambole bollixtt ttransmittor asa zo porki bhasanche kariakrom pordesant vitraita. Hachea xivai FM channel Rainbow FM ui Akaxvanni kodden asa. 2006 survek FM vitravnni ordem hor tem ak'kho dis aslem. St Xavier kolejin thoddea bollachem FM radio station sthapunk apli ievzonn jahir kelea zaka porvangi mell'llea. Hem Febrer 2006 vorsa suru zavpachem punn atam huxir zala.

Khobrepotram ani Masikam बदल

Ganvchea vortmanpotram porgottnent, Inglix bhaxeche Herald potr Goenchem soglea von pornem chalu aslolem jem 1983 poriant Purtugezint aslem zaka O Heraldo mhonnttale punn tem atam Inglixin uzvaddaitat, jivall punn dhakttem Gomantak Times,

ani Goenchean uzvaddailolem poilem Inglix disallem The Navhind Times.Hanche xivai The Times of India, ani Indian Express Mumboi ani Bengllurchean hanga ietat.

Sorkari maniotai aslolim potram Navhind Times, Herald, Gomantak Times (Inglixin) Gomantak, Tarun Bharat, Navprabha, Pudhari, Goa Times, Sanatan Prabhat, Gova Dhoot (soglim Moratthi) hancho aspav asa. Hachea xivai Sunaparant Devnagri Konknnintlean bhair sorta. Him soglim disallim potram. Gomantak eka kallar nanvlovkik Goenchem dispotr aslem zaka Tarun Bharotan sokla uddoilem. Halinch Gova Dhoot chodd famad disallem zanvk pavlam.

Bhailim disallim, Goeant dusrea zagear thavn pavtat tantunt Kesari, Times of India, Maharashtra Times, Navashakti adi hancho aspav asa. Don mukhel khobram sounstha asat teo Press Trust of India ani United News of India.

Her porgottneo Goa Today (Inglix mhoineallem), Goan Observer (Inglix satollem), Vavraddeancho Ixtt (Romi Konknni satollem), Goa Messenger, Gulab (Konknni mhoineallim) Bimb (Devnagri Konknni mhoineallem) Harbour Times ani Digital Goa.

Durdorxonn बदल

Goeant Bhartantleo asloleo sogleo TV vahinneo distat. Heo vahini chodd kebolantlean mellttat ani bhitorlean zageanim upgirea vorvim pollounk mellttat. Durdorxonn ji raxttrik vahini asa tacheo don bhuim-vahineo asat, Goeant soglleo keboll vahini asat zanchi nanvam MTV,ESPN, Fox, Zee TV,ZEE Marathi, HBO, Star Plus, Star Movie, BBC, CNN, Tensport, AXN, Star World, Star News, Sony, Set Max, SAB, Sahara One, Sahara News, Discovery , National Geographic,Animal Planet, adi. Elektronik madhiom zantunt thollave kamgar asat teo ETC, ANI, Sahara, NDTV, sthanik kebol khobram vahini zoxim Goa 365 (Inglix), Goa Newsline ani Goa Plus (donui Konknni).

Telekom बदल

Mukhel telekom seva Reliance Infocomm, Tata, Indicom, BPL BSNL, Hutch, Airtel ani Idea

Xikxonn बदल

Dor ganvanim ekvottlole taluke asat ani dor eka ganvant sorkaran choloiloleo xalla asat. Punn ganvkar choddxe khasgi malkecheo xalla posond kortat karonn teo chodd sovloti

ditat. Sogleo xalla Sorkarachea SSC Boarda khala ietat zancho obheaskrom Sorkarachem Xikxonn Khatem toiar korta. Thoddeo xalla ICSE Board choloitat.Chodd xikpi Goeant aplem xikop Inglix madheomant kortat. Prathmik xallo chodd Konknnintlean choltat (khasgi punn sorkari adara khal). Bharotantlea her zageam bhaxen, thollavea bhaxenchea xallanche ankdde unnem zait distat karonn xikpi Inglix madheom posond kortat. Ek bori Inglix madheomachi xalla Moddganvchi Ignatius

Loyola High School ji 19vea xekddenant xikxit Moddganvkaram khatir survat kel'li punn ganvkarache vaddik lagun oslem arokxonn atam kaddun uddoilam.

Dha vorsanchea xallechea kalla uprant, xikpi Junior kolejint proves kortat ani vinean, kola, kaido vo ud'deg dhondo xastr apnnaitat. Thodde tin vorsanch diploma kortat. Don vorsanchea kolejicho kurs kortoch vevsaik podvi ghetat.Goem videapitth ekuch Goenchem videapitth jem Tallganv urta ani sogleo koleji tachea asrea khal asat. Goeant tin iznerki koleji ani ek voizuki kolej asat. The Goa Enginnering kolej ani Goa Medical kolej sorkar choloita ani don iznerki koleji khasgi malkecheo. Halinchea kallar Vernechi Padri Conceicao College of Enginneroing ek bori kolej zavn asa. Vokhdam xastr, vastuxilpkar anid dant-voizuki kolejui her koljim vangdda distat.

Goeant kolejink khub magnni aslolean thoddeank xikxonna khatir Goeam bhair vechem poddtta. Doriantli iznerki, hotel karbhar ani randop henvui Goeant xikoitat.Goenchem ekmev vesai karbhar xikovpi xalla Goa Institute of Management asa ji svotontr asun 1993 vorsa Pri.Romulado D'Souza hannim sthaplea.

Thoddeam xallanim Purtugez bhas tisri bhas mhonn xikoitat.Goem videapitth Purtugez bhaxent podvidhor ani Master podveo bhettoita.

See also बदल

en:Category:History of Goa

References बदल


External links बदल

सांचो:Wikiquote

सांचो:India

सांचो:Portuguese overseas empire

हें लेख देवनागिरि लिपिंत वाचूंक हांगा क्लिक कोरा।

"https://gom.wikipedia.org/w/index.php?title=Gõy&oldid=214718" चे कडल्यान परतून मेळयलें