अभिजित(व्हीगा)

अभिजित(व्हीगा):

भारतीय नखेत्रमाळेंतलें 28 वें नखेत्र. अस्तंती पद्दतींतले लीरा (सारंगी) तारका- चोम्यांतलें ‘व्हीगा’ म्हळ्यार ‘अल्फा लायरी’ हे सगळ्यांत तेजीश्ट नखेत्र (विषुवांश 18 ता.36 मि., क्रांती 38° 45, आनी प्रत 0.14) सबंद मळबांत तेजीश्टपणा खातीर हाचो चलथो क्रमांक आसा. क्रांतिवृत्ता पसून (eliptic) खुबूच पयस आशिल्ल्यान हें नखेत्र सत्तावीस नखेत्रांच्या वळेरेंत घालूंक ना आसूंये. लीरा चोम्यांत (quantum) इकरा नखेत्रां मानतात. मैत्रेयी संहिता (2.13.20), तैत्तिरीय ब्राह्मण (1.5.1), अथर्व संहिता (19.7) हातूंत अभिजीत नखेत्रांचो उल्लेख आयला. पूण तैत्तिरीय संहिता आनी काठक संहिता हातूंत ताचो उल्लेख ना. वृध्दगार्ग्य संहिता, खंड खाद्यक, लल्लाचो रत्नकोस, श्रीमतीची रत्नमाला, शाकल्यब्रह्मसिध्दांत आदी ग्रंथांनी अभिजित नखेत्रां मानल्यांत.अभिजीत नखेत्रांचें तेज सुर्याच्या 50 ते 100 पट आनी व्यास सुमार 2.5 पट इतलो आसा. तो सूर्या सावन सुमार 26 उजवाडवर्सा पयस आसा. तळावयलें तापमान 11,200° के. इतलें आसूं येता. ताच्या वर्णपटांत हायड्रोजन मेळटा. ताचो रंग निळसर धवो. हिंदू पंचांगांत अभिजीत नखेत्राक वेगळी सुवात नासली तरीकूय उत्तराषाढाचो निमणो चरण आनी श्रवणाचो सुर्वेचो 1/15 भाग मेळून हें नखेत्र तयार जाता.ह्या नखेत्रांतल्यान वचपाक सुर्याक फकत चार दीस लागतात. हें गमन सुमार जानेवारी 20 ते 24 ह्या काळांत जाता.मळबांत हें नखेत्र वळखुपाची कुरू म्हळ्यार श्रवण नखेत्राच्या तीन नखेत्रांची वळ उत्तरेवटेन वाडयली म्हणटकच जें एकदम ठळक नखेत्र लागता तें अभिजित. ऑगस्ट म्हयन्याच्या मध्याक हें नखेत्र रातीच्या 9 वरांचेर याम्योत्तर वृत्त (meridian circle) हुंपून वता. पृथ्वीच्या अक्षाच्या परांचन गतीक (precession) लागून आनीक 13,960 वर्सांनी अभिजित हें नखेत्र ध्रुव नखेत्र जातलें.