अभियांत्रिकी

अभियांत्रिकीः

सैमांत मेळपी सगळ्या तरांच्या शक्तींचो आनी कच्चा मालाचो उपेग करून, मनीस जिणेक अदीक उपयुक्त आसपी साधनां उत्पन्न करपाच्या आनी तांचें नियंत्रण करपाच्या तंत्राक ‘अभियंत्रिकी’(Engineering) म्हणटात. आगगाडी, विमान, प्लॅस्टिक, दूरध्वनी, रेडिओ, दूरदर्शन, कृत्रिम धाग्याचें कापड, तरेकवार यंत्रां ह्यो सदच्या वापरांत आशिल्ल्यो वस्तू अभियंत्रिकी तंत्रांचीं कांय उदाहरणां जावन आसात.

वेगळेगळ्या विज्ञानशाखांतल्या सिध्दांतांचें अध्ययन करून तांचो वेव्हारीक कार्या खातीर उपेग करपाचें काम अभियंतदो (Engineer) करता. ताचे खातीर ताका गणित आनी भौतिकशास्त्र हांच्या सारक्या मुळाव्या शास्त्रांच्या गिन्याना वांगडाच आरेखन, सुतारकाम, लोहार काम हांच्या सारक्या वेव्हारीक कलांचे प्रात्यक्षिक शिक्षण घेवचें पडटा.पुर्विल्ल्या काळांत भारतांत अभियांत्रिकीक ‘शिल्प’ हो शब्द वापरताले. ‘भृगुसंहितें’त शिल्पांविशीं 9 शास्त्रां आनी तातूंत आसपाव आशिल्ल्यो 32 विद्या आनी 64 कला आसात. हीं शास्त्रां आनी तातूंतल्यो विद्या अशोः 1. शेतीशास्त्रांत- रुखविद्या, पशुविद्या आनी मनीसविद्या. 2. उदकशास्त्रांत – संसेचनविद्या, संहरणविद्या आनी स्तंभविद्या.3.खनिजशास्त्रांत- हतिविद्या, भस्मीकरणविद्या, संकरविद्या आनी पृथक्करमविद्या. 4. नौकाशास्त्रांत- तरीविद्या, नौविद्या आनी नौकाविद्या. 5. रथशास्त्रांत – अश्वविद्या,पथविद्या, घंटापथविद्या आनी सेतूविद्या, 6. अग्नियानशास्त्रांत- शकुंतविद्या आनी विमानविद्या, 7. वेश्मशास्त्रांत – वासोविद्या, कुट्टीविद्या, मंदिरविद्या आनी प्रासादविद्या, 8.प्राकारशास्त्रांत – दुर्गविद्या, कूटविद्या, आकरविद्या आनी झूजविद्या. 9. नगररचना शास्त्रांत – आपणविद्या, राजगृहविद्या, देवालयविद्या, सर्वजनवासविद्या आनी वनोपवनवद्या. आर्विल्ले अभियांत्रिकीच्या विंगड विंगड प्रकारच्या खाशेल्या शाखांची प्रगती फाटल्या 200 वर्सांत जाली. ताचे पयलीं घरांची बांदावळ रस्ते, पूल, खालवो वा झुजांत लागपी बांदकामां हांच्या इतलेंच अभियांत्रिकीचें कार्यक्षेत्र मर्यादित आशिल्लें. सतराव्या आनी अठराव्या शतमानांत विज्ञान आनी तंत्रविद्येंत जाल्ले उदरगतीक लागून अभियांत्रिकीच्यो स्थापत्य, यांत्रिक, खणकाम आनी धातूविज्ञानीय, रसायनीक आनी विद्युत् अशो पांच मुखेल शाखा तयार जाल्यो. विज्ञान आनी तंत्रविद्येंत उदरगत जायत गेली तशो ह्या शाखांतल्यान स्वतंत्र उपशाखा उप्रासल्यो.देखीक- यांत्रिक अभियांत्रिकींतल्यान स्वयंचल (मोटर) अभियांत्रिकी आनी वैमानीकीय अभियांत्रिकी अशो खाशेल्या विशयांच्यो शाखा उप्रासल्यो. ह्या शाखांची कार्यक्षेत्रां सांगप कठीण,कारण कांय शाखा एकामेकांक पूरक आसात. जाल्यार कांय शाखा खाशेल्या विशयां खातीरूच आसात. स्थापत्य- अभियंत्याक बांदकामाच्या सगळ्या यंत्रसामग्री विशीं म्हयती आसची पडटा,वस्त्रनिर्मिती अभियंत्याक रसायनशासत्र आनी यांत्रिक अभियांत्रिकी ह्या विशयांचे गिन्यान आसप गरजेचें. खणकाम अभियंत्याक भूविज्ञानाचें गिन्यान आसचें पडटा.त्या त्या विशयां खातीर आशिल्ल्यो अभियांत्रिकीच्यो कांय प्रचलीत शाखा अशोः- अणुकेंद्रीय अभियांत्रिकी, अभियांत्रिकी भौतिकी, भलायकी अभियांत्रिकी, इलेक्ट्रॉनीय,उद्येगीक, शेतकी, खनीज, तेल, खणकाम, धातूविज्ञानीय, नाविक वास्तुशिल्प, प्रदीपन, मृत्तिका, यांत्रिक, रसायनीक, वस्त्र, वास्तुशिल्प, येरादारी, विद्युत्, वैमानिकीय आनी अवकाश, संदेशवहन ‘’,सैनिकी, स्थापत्य, स्वयंचल.जे खाशेले शाखेतलें शिक्षणघेतलां, ताचेर अभियंत्याच्या कामाचें स्वरूप थारता. कारखाने, धरणां, पूल अशा तरेकवार बांदकामांचें मार्गदर्शन करप आनी ताचे खातीर फाव त्या मालाची आनी सामग्रीची निवड करप, एकाद्र्या कारखान्यांतल्या खासा उत्पादना खातीर अभिकल्प (design) आनी वेवस्थापन हांचे विशीं सल्लो दिवप, खाशेल्या वावरा खातीर कसलेंय यंत्र तयार करप, नव्या तंत्राचो उपेग करून प्रचलित कार्यपद्दतींत सुदारणा घडोवन हाडप. असलीं कामां अभियंत्याक करचीं पडटात. ते भयर एकाद्र्या उद्देगीक प्रक्रियेचेर पाळत दवरप आनी फाव ते दुरुस्तीविशीं सुचोवणी करप, मेळिल्ल्या सामग्रीचो चडांत चड कार्यक्षमतेन उपेग करप, उत्पादित यंत्रसामग्री विकपा खातीर गिरायकांक ते यंत्रसामग्रीचो अभिकल्प, रचना, कार्यपद्दत आनी वापर हांचेविशी माहिती दिवप, कच्चो माल तपासप आनी यंत्रसामग्रीचे कार्यक्षमतेचो एक सारको नियाळ करप असलींय कामां अभियंते करतात. अमेरिका आनी ब्रिटन ह्या देशां प्रमाण भारतांतूय, समाजाचे भलायकेक हानिकारक असा स्वरुपाचो अभियांत्रिकीय वेवसाय करपा खातीर सरकारी परवानो घेवचो पडटा.