अय्यनार

अय्यनारः

दक्षिण भारतांतलो, खास करून तमिळनाडू राज्यांतलो एक थळावो देव. त्या देवाक अय्यप्प अशेंय म्हूण पाचरतात. केरळांत ताका शास्ता म्हणटात. द्रविड आदिवासी ताका आपलो नियमाक वा नेम थारावपी मानतात. तमिळनाडूंतल्या दरेका गांवांत ह्या देवाक खाशेलो जागो आसता. पाण्ट्यांचेर वा ऊंच रूखाचे सांवळेंत ताच्या नांवान फातर बसयिल्लो आसता. कांय गांवानी चावडेर ताच्यो मूर्ती बसयिल्ल्यो आसतात. ह्या देवाक भुताखेतांचो मुखेली समजतात. तो मध्यानरातीक घोड्याचेर बसून आपल्या भूतगणां बरोबर भोंवपाक भायर सरता. ताच्या हातांत तरसाद आसता. ताची वाट जो आडायता, ताका जिवो मारता. दुयेंसांतल्यान बरे जावपा खातीर लोक ताका आंगवण करतात आनी चिकणमातयेचे हत्ती, घोडे, रेडे, सुणीं तयार करून देवाक ओंपतात. वयल्या प्रमाण आंगवण पावयतात. दुकळ पडटा तेन्ना ताची घोड्याचेर बसयिल्ली मूर्त तयार करतात आनी मिरवणूक काडटात. घरांघरांतल्यान शीत जमोवन देवाक निवेद्य करतात रातीच्या वेळार लोक ताच्या जाग्या म्हऱ्यामंत वचनात. हाचें स्वरुप, अधिकार आनी कार्य पळेल्यार महाराश्ट्रांतल्या खंडोबा आनी ब्रह्मभूत ह्या दैवतां लागीं ताचें लागींचें नातें दिसता. केरळांत ताका वनदेव म्हणटात. ह्या वनदेवाची वा रानाच्या राजाची मुखेल सुवात साबरीमेलै (शबरीमैल) जावन आसा.

गोंयच्या सिध्द, पायक, बेताळ, देंवचार ह्या देवांच्या वर्णना कडेन आनी तांच्या पूजाविधीचे चालीरिती कडेन अय्यनाराचें खूब सारकेंपण दिसता. चड करून पायक देवाकडे ताचो लागींचो संबंद आसुंये.

पायकदेव रातचो घोड्यार बसून गांव राखता. ताच्या वांगडा रातचो भुतां-खेतांचो मेळ आसता. जर कोणूय ह्या मेळाच्या आड येत, ताका तो श्राप दिता अशी आख्यायिका चलता.जेन्ना गोरवांक कसल्याय वायट रोगाची लागण बादता वा गांवांत दुकळ पडटा, तेन्ना गांवचो लोक संकश्टांतल्यान सोडयल्यार मातयेचे घोडे करून देवाक घालता अशी आंगवण करतात. गूण पडटकच ही आंगवण पावयतात. वर्सांतल्यान एक फावट घरांघरांतल्यान भात जमोवन पुजारी गांवाक जेवण घालता. एक खासा उल्लेख करपा सारकी गजाल म्हळ्यार सिध्दापाकाच्यो देवळ्यो अय्यनारा भशेन उदकाच्या पाण्ट्यालागीं, वडाच्या रुखा पोंदा वा व्हड झाडाच्या मुळांत,दोंगुल्ल्यांच्या माथ्यार दिश्टी पडटात. गोंयच्या गांवगिऱ्या वाठारांनी सिध्द- पायकाच्यो बऱ्योच देवळ्यो दिश्टी पडटा.