इतिहासलेखन

थळ, काळ आनी व्यक्ती हांचे उल्लेख करून आनी मेळिल्ले पुरावे समाजीक जिवीत आनी भांवतणची परिस्थिती हांचेविशी केल्ल्या लेखनाक इतिहास लेखन अशें म्हणटात.इतिहास बरोवपाक सुरवात केन्ना जाली हें जरी सारकें कळना, तरी ईजिप्त, आसिरिया,बॉबिलोनिया, चीन ह्या देशांनी इतिहासीक बरोवप होलमता. हें बरप चडशें फातरपटे, भिजिल्ल्यो चिकणमातयेच्यो विटो, भूर्जपत्र, ताडपत्र, चामडें हांचेर बरयल्लें मेळटा. पूण ह्यो सगळ्यो झुजांचेर वा धर्माचेर तुटक तुटक नोंदी कश्यो आसतल्यो. इतिहासल लेखनाक खरी सुरवात जाली ती ग्रीस देशांत आनी उपरांत रोमांत. होमरच्या म्हाकाव्यांत ग्रीसाचो थोडोभोव इतिहास मेळटा,पूण तातूंत खुबशी अतिताय दिसता. हिरोडॉटस (इ.स.प.484-424) हाकाच पयलो इतिहासकार अशें मानतात. ताचे उपरांत थ्यूसिडिडीझ आनी झेनोफोन हे इतिहासकार जाले. फुडें फ्लेव्हिअस एरियन हाणें अलेक्झांडराच्या जैताचो एतिहास बरयलो. तातूंतलें ‘इंडिका’ हें प्रकरण भारताच्या इतिहासाचें एक साधन. टायटस लिव्हि, टॅसिटस हे म्हत्वाचे रोमन इतिहासकार मध्ययुगीन युरोपाचो आनी तातूंतल्या तातूंत फ्रँक लोकांचो इतिहास ‘ग्रेगरी ऑफ तूर’ हाणें बरयलो आनी इंग्लंडचो धर्मीक इतिहास बीड हाणें बरयलो. ताच्याच काळांत जाल्ल्या ऑर्डेरायीकस व्हियिटेलिस, बिशप ऑटो आनी मॅथ्यू पॅरिस हांणीय इतिहास लेखन केलें.

युरोपांतल्या प्रबोधनाची चळवळ इटलींत सुरू जाली. राश्ट्र हे संकल्पनेचो उगम मॅकियाविली हाच्या फ्लॉरेन्सच्या इतिहासांत आनी फ्रांचेस्को ग्वीतचार्दीनी हाच्या इटलीच्या इतिहासांत सांपडटा.अठराव्या शतमानांतलो फ्रेंच बरोवपी व्हेल्तेर हाणें आपल्या ‘एस स्यूर ले मर्स’ हातूंत इतिहास म्हळ्यार फकत राजांचो आनी झुजांचो इतिहास न्हय, तर तो सादारण मनशाच्या चळवळींचो आनी चालीरितींचो इतिहास अशें प्रितिपादन करून अर्थीक विश्वांचो इतिहास बरयलो. एकुणिसाव्या शतमानांत राश्ट्रीय विचारसरणेच्या लेखानांत बरीच वाड जाली. मिशेल आनी लामार्तीन हे फ्रांसेज, ग्रीन, मॅकॉले हे ब्रिटीश, ड्रॉयझेन आनी ट्राइश्के हे जर्मन बरोवपी मुखार आयले. फ्रांसांत जाल्ले राज्यक्रांतीचो परिणाम इतिहास लेखनाचेर जावन इतिहास लेखनाक एक नवी दिका मेळ्ळी. कार्ल मार्क्साच्या बरपांतल्यान मुखार आयिल्लें तत्वगिन्यान इतिहास लेखनाचेर आपलो प्रभाव घालूंक पावलें आनी अशेतरन इतिहास लेखनांत विंगडविंगड विचारांचो प्रभाव स्पश्टपणान दिसूंक लागलो.

विसाव्या शतमानांतय इतिहास लेखनाची विंगडविंगड तासां मुखार आयलीं. ह्या शतमानांतल्या बरोवप्यांनी इतिहासलेखनाक अदीक गिरेस्त केलें. विज्ञान, तंत्रगिन्यान आनी हेर मळांचेर जाल्ल्या नव्या सिद्धांतांचो, सोदांचो आनी विचारांचो परिणाम इतिहास लेखनाचेर स्पश्टमणान दिसून येता.

भारतीय इतिहास लेखनाचो इतिहास वंशावळी आनी इतिहासीक काव्यग्रंथासावन सुरू जाता. इस्लाम भारतांत आयल्या उपरांत ‘तवारिख’ बरोवपाची चाल सुरू जाली. ब्रह्मदेशांतल्या वाठारांतले अहोम राजा तेराव्या शतमानांत आसामचे भुंयेर राज्य चलोवंक लागले. तांणी ‘बुरुंजी’नांवाचो इतिहासलेखनाचो प्रकार भारतांत पावयलो. तवारिखांभशेन मराठी भाशेंत ‘बखर’ बरोवप चालू जालें. हिंदी आनी कन्नड भाशांतल्यानय बखरी बरयिल्ल्यो सांपडटात. सादारणपणान हेर भारतीय भाशांतल्यान संस्कृत भाशेंतल्यान उक्ताडाक आयिल्ली इतिहासीक काव्यग्रंथांची परंपरा चालूच आशिल्ली. ब्रिटिश भारतांत आयल्या उपरांत आर्विल्ले पद्धतीन इतिहास लेखन आनी संशोधन जावंक लागलें. इंग्लीश भाशेंतल्यान जाल्ल्या इतिहासलेखनाक चड नामना मेळूंक पावली.