एम्.बॉयर
एम्.बॉयर एम्. बॉयराचे पुराय नांव मानुयेल सांतान आगियार जो मूळ फोंडेचो पूण रावतालो राय साश्टी वाठारांत.ताचो जल्म ११ ऑक्टोबर १९३० जालो आनी ३० में २००९ वर्सा तो सोंपलो.ताणे शाळेंतलें शिकप मुंबयंत ‘कॅथलिक एज्युकेशनल इंस्टिट्यूटां’त घेतलें.१८ वर्सांचेर ताणे ‘रिणकारी’ हें आपलें पयलें नाटक बरोवन सादर केल्लें.ल्हानूच आसतना अभिन्य करपाची ताची आवड आशिल्ल्यान शाळेंत आसतना जुआंव आगोस्तीन फेर्नादीश हांच्या ‘कुणबी जाकी ह्या तियात्रांत वांटो घेतलो.सौझा फेरांव आनी अॅन्टनी मॅडीस हांकां ते जिणेंत आदर्श मानताले.[1]
तियात्र मळार येतना सुरवातेक ताणे एम्.टेलर हें टोपण नांव घेतलें पूण उपरांत चार्लस बॉयराचें आडनांव घेवन एम्. बॉयर ह्याच नांवान फामाद जाले.ताणें सौझा फेर्रांवाच्या ‘जोत काशी’ ह्या तियात्रावरवीं वेवसायीक माचेर पयलें पावल दवरलें.तो एक नामनेचो गीतकार,बरोवपी,बसोवपी,नट आनी गावपी.ताणें ३५ वयर तियात्र बरोवन सादर केले तशेंच ५००० वयर performance दिल्लें आनी १००० वयर कांतारां गायलीं.ताच्या मता प्रमाण तियात्र म्हळ्यार फकत प्रेक्षकांचे मनोरंजन करप न्हय पूण समाजाक बोध करपी आसपाक जाय.ताणें बरयले कांय तियात्र म्हळ्यार ‘चितना जाली सोपना’, ‘संवसार सुदोरलो’, ‘भुरगीं आनी भांगार’, ‘आदीं तें आतां हें’, ‘घोर दुखी गांव सुखी’, ‘मोग,’ ‘काजार,’ ‘डायवस,’ ‘काजारी पूत,’ ‘शेजारी,’ ‘पोसको इर्मांव,’ ‘बुटपॉलीश,’ आदी.‘एकूच रोस्तो’ हो ताचो फामाद तियात्र.ह्या तियात्राचे कितलेशेच प्रयोग जाले.[2]
तियात्र बरोवपा भायर एक गावपी म्हणून ताणे प्रेक्षका मदीं खाशेली सुवात मेळ्यल्ली.विनोदी तशेंच दुखी कांतारां ते तितलेच प्रभावी रितीन गायताले.कितलेशेच विशय ते कांतारांनी हाताळटाले, चड करून समाजीक विशयांचेर ते आपल्या कांतारांतल्यान व्यंग करताले.समाजवादी विचारांचे तियात्रिस्त म्हूण लोक ताका वळखताले.
ताणें कांय काळ गोवा कोंकणी अकादेमीचेर वावुरपी समितीचे वांगडी म्हूण काम केलें.ताच्या वावरा खातीर तांकां कुळागर पुरस्कार (गोंय), गुलाब पुरस्कार, सिने टायम्स पुरस्कार (Cine Times Award), १९८४-८५ वर्सा राज्य संस्कृती पुरस्कार, १९९४-९५ वर्सा संगीत नाटक अकादेमी पुरस्कार, २००५ वर्सा भारत सरकाराचो पद्मश्री पुरस्कार फावो जालो.