गुडीपाडवो
गुडीपाडवो चैत्र म्हयन्यात मनयतात. वर्ष प्रतिपदा, संवसार पाडवो अश्या नांवांनी पाचारता. हिंदू वर्साचो हो पयलो दीस. पुराणांत सांगिल्ल्यावरी साडेतीन मुहूर्ता भितरलो तो एक मानतात. हो दीस पुण्याचो मानून, त्या दिसा खंयच्याय नव्या कार्याक सुरवात करतात. हो उत्सव मनोवपा फाटल्यान ताका खेरीत म्हत्व आसा. गुडीपाडव्याची वा संवसार पाडव्याची परब मनोवपा फाटल्यान कांय इतिहासीक, अध्यात्मीक आनी सैमीक म्हत्व आसा.
इतिहासीक म्हत्व
बदल- आदीं आताच्या भशेन सुविधा नाशिल्ल्यो आनी त्या वेळार प्रभू रामचंद्र म्हळ्यार राम नांवाचो अवतारी आयलो. देव आनी दानवां भितर सदांच झगडीं जातालीं. ताणें परिस्थिती पळयली आनी लोकांचे जिवीत सुखी करपा खातीर एक नवो मार्ग दाखोवपाचो निर्णय घेतलो. आपल्या असामान्य शक्तीच्या बळाचेर अन्याय करपी राजांक आनी दानवांक मारले. वालीच्या कादयेतल्यान लोकांक सोडयले आनी जैत जोडून घेवन ते अयोध्याक आयले. हो आनंद मनोवपा खातीर लोकांनी आपल्या घरांनी गुडी उबारून दाखयली.
- नारद ऋषीक साठ पूत जाले. हेच साठ संवत्सरे आसा. त्या प्रत्येक संवसाराच्या पयल्या दिसा देवांनी गुडी, तोरण उबारून तो मनयलो. तो दीस म्हणजे चैत्र शुध्द प्रतिपदा.
- श्री मन्महाभारतात वैशंपयानान जनमेजय राजाक सांगलेली कथा अशी आशिल्ली:
येदी देशाचो राजा वसू राज्याचो त्याग करून अरण्यात तप करपाक गेलो. ताची तपश्चर्या पळोवन तो इंद्रपदा खातीर योग्य आसा अशें समजून इंद्र देवान ताका दर्शन दिलें आनी म्हळें “सध्या पृथ्वीर कसलोच नियंता ना, ह्याखातीर तूंच ह्या पृथ्वीचें पालन करपाक योग्य आसा तसोच तुज्या शिवाय थंय म्हजो एकूय इश्ट ना. म्हज्या प्रसादान तुका एक दिव्य विमान प्राप्त जातलें. तशीच तुका एक वैजंयतीमाला अर्पण करतां. तिचो प्रभाव असो आसा की ती गळ्यांत आसली म्हणटकीच युध्दांत तुका कांय वायट जावंचें ना. तसोच कांय काळान तुका धर्माचरणान पुण्यलोक प्राप्त जातलो”. मागीर इंद्रान आपल्या प्रेमाची कुरु म्हण साधूच्या रक्षणां खातीर एक वेळाची बडी दिली. ती वसू राजान वस्त्र, भुषण आनी गंधफूल लावन सोबीत सजोवन तिची पूजा केली. तो दीस चैत्र शुध्द प्रतिपदेचो आसलो. ह्या घडणूके वयल्यान तो दीस गुडीपाडवो म्हण मनवपाक लागले आसूं येता.[1]
आध्यात्मीक म्हत्व
बदल- ब्रह्मदेवान ह्या दिसा सृश्टीची निर्मणी केल्ली. म्हणजेच सत्ययुगाक सुरवात जाल्ली.
सैमीक म्हत्व
बदलज्योतिषशास्त्रा प्रमाण पाडव्या दिसानी सुर्य वसंत-संपातान येता (संपात बिंदू म्हणजे क्रांतीवृत्त वा विषुववृत्त ही दोन वर्तुळ ज्या बिंदूक चिरतात तो बिंदू.) आनी वसंत रुतू लेगीत सुरू जाता. शिशीर रुतून झाडाची पानां गळून पडिल्ली आसता. पाडव्या दिसानी झाडांक नवी पानां फुट्टात. सगळो सैम पांचवोचार आनी प्रसन्न आसता. गुडयेचेर चडयल्लो तांब्याचो कळसान लेगीत विज्ञानीक म्हत्व आसा. पाडव्या दिसा प्रजापती देवाची किरणा चड प्रमाणात पृथ्वीचेर परजळटात. तांबे ही किरणा आपल्या भितर ओडून घेतात. ह्या कळसान उदक घालून पीले जाल्यार भलायकी बरी उरता. तसोच ह्या दिसा कडुलिंबाचो प्रसाद करतात. कडुलिंबून लेगीत प्रजापती किरणा ओडून घेवपाची शक्त आसता. आनी कडुलिंबू भलायकेक बरो. तशींच अमक्याच वेळार त्या त्या झाडांची कापणी जावपाक जाय. त्या खातीर ही गुडी उबारपाक बांबुचो वापर करता. तातून लेगीत प्रजापती किरणा ओडून घेवपाची तांक आसता.[2]
गुडी उबारताना तिका जरीचो वा भगवो वालो बांदून, बडयेक फुलांनी सजोवन तिच्या वयर चांदीचो वा पितळीचो कलश (तांबयो) घालून ती तुळशी वृंदावनांत उबारतात. गुडी पाडव्या दिसा तेजततवा आनी प्रजापती किरणां मोठ्या प्रमाणांत पृथ्वीचेर पडटात. गुडीक घातिल्लो तांब्याचो कलश ती किरणां आपल्या भितर शोशून घेता अशें मानिल्ल्या कारणान गुडी सुर्योदय जावंचे आदी दारांत उबारपाची प्रथा आसा. ह्या दिसाक खेरीत म्हत्व आशिल्ल्यान ताका पवित्र आनी शूभ मानतात. हिंदूच्या नव्या वर्साची सुरवात ह्याच दिसा जाता.