ताटयो

ताटयो एक भारतीय मैदानी खेळ. कसलोच खर्च करिनासतना, सपाट अशे जमनीर खेळपाचो एक खेळ. हो खेळ चडसो महाराष्ट्र आनी गोंयांत खेळिल्लो दिसता, महाष्ट्रांत ह्या खेळाक आटयापाटया जाल्यार गोंयांत मीठ फाळणी आनी ताटयो अशें म्हण्टात. ह्या खेळाच्या मैदानांत 23फूट 1इंच लांबाय आनी आशिल्लयो णव आडव्यो ताटयो आंखतात. तांचे मदोमद 89 फूट लांबाय आनी 13 इंच रुंदाय आशिल्ली उबी ताटी आसता. दोन आडव्या ताटयांमदले अंतर 11 फुटांचें आसता.

जंयसून खेळ सुरु जाता ते पयले ताटयेक लोक ताटी वा कपाळ ताटी म्हण्टात आनी निमाणे ताटयेक लोक ताटी वा मिठा ताटी म्हण्टात, मदले उबे ताटयेर सूर ताटी, मृदंग ताटी वा दांड ताटी म्हण्टात. णव आडव्यो ताटयो आनी एक उबी ताटी हांचेपसून सोळा खण निर्माण जातात ताटयांचे सरभोंवतणीं धा फुटांची मेकळी सुवात खेळगडयांचे घोळणुकेखातीर दवरपाची आसता. हो खेळ दरेकी णव गडी आशिल्ल्या दोन पंगडांमदी खेळटात. पयली ताटी सोडून उरिल्ल्या आठ ताटयांचेर एकाच पंगडांतले आठ खेळगडे (राखणे) उबे रावतात णवो खेळगडो मदले उबे ताटयेचेर रावून राखण करता. विरोधी पंगडांतल्या णव खेळगडयांनी ताटयो पार करुन, निमाणे ताटये भायर वचपाचो प्रयत्न करुंक जाय आनी ताटयो हुंपपापसून आडावंक जाय. ताटयो हुंपपाचें काम करतले खेळगडे ताटी रक्षकांक फुसलावन ताटी हुंपतात जाल्यार त्याच वेळार ताटीरक्षक ताटयेचे शिमेभितरच रावन तांकां ताटी हुंपूंक ना दिवपाचें काम करता.

अशें करतना एके ताटयेवयले दोनूय प्रतीस्पर्धी ताटयेच्या एका तोंकासावन दुसऱ्या तोंकामेरेन चपळायेन तशेंच शिटूकसाणेन फेरयो घालतात आणि संद मेळटा तेन्ना खेळगडे ताटी हुंपतात वा ताटी राखणो ताका ताटी हुंपपाच्या यत्नांत आसतना हातान स्पर्श करता. स्पर्श जाल्लो खेळगडो बाद जाता. मदले ताटयेवयलो दांडरक्षक ताटी राखण्याच्या प्रतिस्पधर्याचे हिकामतीन बादा हाडून आपल्या पंगडांतल्या खेळगडयाक मदत करता. मदले ताटयेर मेळिल्ल्या प्रतिस्पर्धी खेळगडयाक बाद करपाचो अधिकार दांडरक्षकाक आसता. तशेंच दांड राखणो उबी ताटीभर खंयचेय सुवाते र फाटल्यान तशें फुडें गडी बाद करुंक शकता. पूण ताटी राखणो मात प्रतिस्पर्धी खेळगडयाक फक्त फुड शकता. प्रतिस्पर्धी खेळगडो ताटये फाटल्यान गेले उपरांत ताका बाद उरना. तशेंच ताटी राखण्याचो गडी बाद करतना पांय ताटयभायर पडूंक फोव णवय ताटयो हुंपून, आक्रमण करपी पंगडान थारायल्ल्या वेळांत, वचचें आनी उपरांत णवय ताटयो परतून हुंपून सुरवातीचे पयले ताटयेकडेन येवंचें अशी तांचेकडल्यान अपे अपेक्षा सफल जावंक दिवप ना अशें ताटयो रक्षकांचें काम आसता.

अशें ताटयो रक्षकांचें काम आसता. ह्या खेळांत सगळ्या णवय खेळगडयांनी णवय ताटयो हुंपपाची गरज नाएआक्रमक पंगडांतलो एक खेताटयो हुंपून गेलो तरीय अर्दी फेरी जाली अशें जाता. मागीर ह्या खेळ ताटयांदमल्या खणांत प्रवेश करचो पडटा. हाका लोण वा मीठ दिवप अशें म्ह हुंपून गेल्लो खेळगडो मीठ हाडूंक गेला अशें म्हण्टात. मीठ हाडपी खेळगडो वांगडयांक लोण वा मीठ दिता आनी अशे तरेन एका कडसून दुसऱ्याकडेन मी खेळगडो लेगीत पयली त्ताटी (कपाल ताटी) हुंपूक पावलो की, एक दावल वा लोपुराय जावपाक सगळ्याच खेळगडयांनी पयले ताटयेमेरेन खेळगडयाक मात लोण वा मीठ मेळिल्ल्या खेळगडयाची भेट तो आशिल्ल्या जाय. मीठ घेवन वचपी खेळगडयाक आडोवपाचें आनी जाका मीठ पाकोंडीत भरपाचें काम ताटी राखणो करता.

हे कोंडीक रिंगण कूड वा कूड खेळांतलो निर्णायक आनी कठिण असो डावपेंच, दोनय पंगडाखातीर आसता. हाडपाक येसस्वी जालो जाल्यार त्या पंगडाक एक डाव मेळून परतून तो आ सरता. जर आक्रमक पंगडांतलो एक लेगीत खेळगडो डाव जावंचेपयलीं राखणो पंगड आक्रमण करता, आनी बाद जाल्लो आक्रमक पंगड राख पंगडाच्या सगळ्या खेळगडयांक मीठ पावचेपयलींच जर आक्रमक खेळ हुंपली जाल्यार मीठ कुसयलें अशें म्हण्टात आनि अशे तरेन आक्रमक पंगड डाव हारता.

1914 त पुण्याच्या डॅक्कन जिनखान्यात ह्या खेळाचे अधिकृत अशे नेम करुन अखिल भारतीय सर्ती सुरु केल्यो. 1918त बडोद्याच्या हिंद विजय जिमखान्यात आनी 1935त अखिल महाराष्ट्र शारिरीक शिक्षण मंडळान ह्या खेळाक आधुनीक रुपकार दिलो. ह्या खेळाक दर पंगडाक दरेकी 7 मिनटांचे तीन डाव मेळटात. हुंपिल्ल्या ताटयांची संख्या मीठ हाडपांत मेळिल्लें पुराय येस हाचेर हाचेर गूण मेजप जातात वैयक्त्तीक चपकाय आणि शिटूकसाण, सांघीक कुशळटाय हांचे गिन्यान तशेंच प्रशिक्षण ह्या खेळावरवीं मेळटा. हांचेच जोडयेक मनोरंजन आनी व्यायाम हांचो लाव जाता. खेळावरवीं मेळपी ह्या गुणांचो खेळगडयाक फुटबॉल, हॅडबॉल, बास्केटबॉल, हॉकी सारकिल्ल्या खेळांनी फायदो जाता. एका तेंपार विशेश करुन गांगिऱ्या वाठारंनी खुबूच लोकप्रिय आशिल्लो हो मैदानी खेळ. नागरी आनी विदेशी खेळांच्या आक्रमणाक लागून हेर गांवठी खेळांसारकोच आतां फाटीं पडला.