ताड

ताड (मराठी - ताड; हिंदी - ताड; गुजराती - ताड; कन्न्ड - ताळेमर; संस्कृत - ताल; इंगलीश - पामिरा पाम,फॅन पाम लॅटीन बोरसॅस फ्लॅबेलिफर; कूळ पामी) हें झाड माड,सुपारी,खाजूर आदींच्या कुळांतलें आसून तें सरासरी 14-20 मी.आसूं येता.ह्या झाडाक खांदयो नासतात.फक्त तेंगशेर फॅना आकाराचीं 30-40 पानां आसतात.नर आणि मादी झाडां वेगवेगळीं आसतात. हें झाड मूळ आफ्रिका खंडांतलें आसून श्रीलंका आनी ब्रह्मदेशांत(मियानमारांत) ह्या झाडाची लागवड करतात,.भारतांत बंगाल,बिहार,तमीळनाडू ह्या राज्यांनी ताडाची लागवड आसा. गोंयांत हीं झाडां फक्त थोडेकडेन पळोवंक मेळटात.

ताड रूक

ताडाची लागवाड बियांपसून करतात.ताडाच्या झाडापोंदा बियो पडून ज्यो रोंपयो किल्लतात,त्योच रोंपयो नवे लागवडीखातीर वापरतात.ताडापसून मेळपी मुखेल पोय कापून तिका सूर काडटात.हे सुरीपसून गोडय तयार करतात.दक्षिणेक फेब्रुवारी ते मे ह्या काळांत सूर चड मेळटा जाल्यार मुंबयंत नोव्हेंबर-डिसेंबर र ह्या काळांत सूर चड मेळटा.शिंया दिसांनी सुरीक बरी गोडसाण आसता.ताडीची सूर काडपाक सरकाराचे परवानगीची गरज आसता. 25-30 वर्सां पिरायेचीं झाडां सूर काडपाक वापरतात.60 वर्सांमेरेन ह्या झाडाची सूर मेळटा.

बरी रेंवट जमीन आसल्यार झाडाक 15 वर्सां पिरायेचेर सूर मेळटा.तीन वर्सां सेगीत सूर काडले उपरांत झाडाक काडले उपरांत झाडाक क वर्स सूर काडिनासतना विसव दितात.एका झाडापसून दिसाक सरासरी 2 लिटर सूर मेळटा.ताडाच्या नर झाडापरस मादी झाडापसून सूर चड मेळटा. सुरीपसून विनेगर,गोड आनी निरो तयार करतात.निऱ्यांत ब जीवनसत्व आसता.तशेंच जायते वखदी गूण आशिल्ल्यान तो आरोग्याक बरो पडटा.कामगार लोक थकवो कमी करपाक रातच्या वेळार निरोघेतात.पानांच्या देठांपसून सान्न तयार करतात . तशेंच पानांच्यो खोपी शिंवपाक,शेंदऱ्यो आनी खोंटले तयार करपाक वापर जाता.कांडाचें लांकूड घट आसता आनी ताचे वाशें तयार करतात ताडाक रोग आणि गेणो भुंगुल्लो,सोणयो भुंगुल्लो,काळे तकलेचो सुकुंडो ह्या किडींपसून तशेंच शिवडी कुसप ह्या रोगांपसून थोडोसो त्रास जावम येता. विश्राम गांवकार ताडपत्रः खूब पुर्विल्ल्या एक बरोवपाचें साधन.

ताडपत्र हें ताड झाडाच्या पानांपसून तयार करताले.हीं तयार करताले.हीं झाडां चड करुन उदेंत आनी दक्षिण भारतांत आसात. ताडाचीं पानां एक ते चार इंच लोंबायेची कापून तीम वतांत सुकोवप.उपरांत उदकांत शिजोवन परतून वतांत सुकोवप.पानां सुकतकच शंख वा हेर कसलीय गुळगुळीत वस्त घेवन तीं पानां घोंटून सुळसुळीत करप.उपरांत त्या पानांचेर शायेन बरोवप.पूण अशीं शायेन बरयल्लीं अक्षरां तिगून भरपाची चाल सुरु जाली.अशा ह्या पानांक मदी बुराक करुन,वयर-सकयल फळयो दवरुन एकठांय बांदताले. ताडपत्रांचेर पोथी बरो भारतीय लेखनविद्येंतले चडशे शब्द तयार जाल्यात.ग्रंथविभागा खा स्कंध,कांड,शाखा,वल्ली हे शब्द झाडां-वालींकडेन संबंदीत अशे आसात म्हळ्यार एकठांय बामदप,पानां ओंवून तीं एकठांय ओंवून तीं एकठांय बांदप हाचेवयल्यान जालो.लिखाण,लेखणी हे शब्द लिख् म्हळ्यार कोरांतप हाचेवयल्यान तयार जावन,ते ताडपत्राचेर कोरांतून वापरामत आयल्यात.

पाशुपताचार्य रामेश्र्वध्वजकृत कुसुमांजलिटिका आनी प्रबोधसिध्दी ह्या ताडपत्रांचेर बरयल्ल्या ग्रंथांचीं इसवी सनच्या पयल्या आनी दुसऱ्या शेंकडयांतलीं तिसऱ्या शेंकडयांतल्यो कांय पोथयो काशमीरांत मेळळ्यात.तातंतल्यो कांय पोथयो भांगराच्या अआनी तांच्या फळयांचेर सोबीत चित्रां आशिल्लीं,अशें ते विशींच्या पौराणिक दिसता.इ.सनाच्या सातव्या शेंकडया उपरांतची बरीचशीं ताडपत्रावयलीं जाल्यांत.भारताच्या भोवतेक सगळ्या राज्यांनी,पुराणतत्त्व आनी पुराभिलेख कार्यालयांच्या मार्गदर्शनाखाला पुराभिलेख कार्यालयांच्या मार्गदर्शनाखाला ताडपत्राचें जतन करप जालां ह्या ताडपत्रांवरवीं,समाजाच्या घालूंक मदत जाता.