दाबोळी
दाबोळी हो एक गॊयांतलें दक्षिण जिल्ह्यांत आशिल्लो मुरगांव तालुक्यांतल्या १४ गावांतलॊ एक ल्हानसॊ गांव. ह्या गांवाक कांय जाण दाबॊलीम जाल्यार कांय जाण दाबॊळें म्हणून वळखतात.जुवारी न्हंयॆचे काठार आशिल्लॊ हॊ गांव सॊबीत आनी सुदंर दिसता. हांगा तरेकवार भारतीय संस्कृतायेचे लोक रावतात.वास्कॊ द गामा हें शार हांगाच्यान ५ किलो मी. अंताराचेर आसा. हो गांव चिकली पंचायतीखाला येता.
दाबोळेन एक कोओपरेटीव सोसाईटी, दोन महिला मंडळ आनी एक राशनाचे दुकान आसा.
दाबोळेंत वेगवेगळे धर्माचे लोक रावतात म्हणून वेगवेगळे सण मनयतात.
इतिहास
बदलदाबोळेंत कांय गुफा आसात.लोक प्राकृतीचेर / सैमाचेर आनी पर्यावरणाचेर निर्भर रावतले.पुर्विल्ल्या काळार दोंगरार आनी दोंगरा मुळांनी रावपी लोक प्राकृतीचेर सरभोंवतणच्या वाराचेर अवलंबून रावताले.आपले पोट भरपाखातीर झाडां पेडां कातरताले आनी जनावरांक मारून उडयताले. त्या खातीर पर्यावरण दुशीत जातालें. नियोलिथीक काळार लोक सद्बध्दीन चलपी आशिल्ले. आपले जिणेची राखण करपाखातीर ते शेतां रोयताले,पिकां काडटाले आनी जानावरांक पाळटाले.अशे तरेन मनीस पर्यावरणाची राखण करताले.जेवणखाणा संबंदीत वस्तू राखून दवरपाक मनीस ह्याच काळार करताले.जायते लोक म्हणतात की ह्यो ज्यो गुफा आसात त्यो चिकली ह्या गांवांत येतात,पूण भुगोलीक रुपान पळयत जाल्यार त्यो दाबोळी ह्या गांवान येतात.
सुमाराचे क्षेत्रफळ
बदलदाबोळी ह्या गांवचो क्षेत्रफळ ७ sq.km. जावन आसा. हातुूंत ६०% जाग्यार लोकवस्ती आसा,३०%जाग्यार शेतां तर १०% जागो उद्देगीक कमरपट्ट्यान आसा.
भूगोल विद्याशास्त्र सापेक्ष रेशा
बदलदाबॊळी हो गांव १५°२२'४६.२४" उत्तर अक्षांश आनी ७३°५०'४०.१५" दक्षिण रेक्षांश मदें आसा.
जनसांख्यिकी संबंधी
बदलदाबॊळी ह्या गांवची लॊकसंख्या ६०२७ तातूंतलॆ ३१४२ दादलें आसात आनी २८८५ बायलां आसात.भुरग्यांची लॊकसंख्या ६९९ तातूंतले ३६० चले आनी ३३९ चलयो आसात. ७९ प्रतिशत लोकांक वाचूंक बरॊवंक यॆता. २१ प्रतिशत लोक केन्नाच शाळेंत वचूना. लिंगा प्रमाण पळयत जाल्यार दर १००० दादल्या फाटल्यान ९६० बायलो आसात. वेगवेगळ्या जाती धर्माचे लोक ह्या गांवांत रावतात.
भूंयाचिन्न
बदल
दाबोळी गावांत एक रेल्वे स्टेशन आसा.हें दक्षिण पश्चीम रेल्वे हुबळी जंक्शना संबंदीत आसा.दाबोळी जंक्शनाकडेन एक बस स्टँड आसा.
विमानतळ
बदल
दाबोळी ह्या गांवांत गोंयचो एकमेव असो विमानतळ आसा. १९५० वर्सा हो विमानतळ बांदिल्लो. हांगासावन जायतीं विमानां भारतांतल्या मुखेल शारांनी आनी भारताच्या भायर वतात.दाबोळी विमानतळा भितर सरपाक दोन वाटो आसात.एक वाट लोकांक वचपाक आनी दुसरी वाट येवपाक.
धार्मिक स्थळा
बदलकेशव स्मृती शाळे कुशीक 'फातीमा' नांवाचें एक कपेल आसा. दर वर्सा ऑक्टोबर म्हयन्यांत 'अवर लेडी ऑफ फातीमा'चें फेस्त मनयतात.वेगवेगळे धर्म संस्कृतायांचे लोक फेस्ता दिसा येतात.
दाबोळेंत 'महादेव देवस्थान'नांवाचें देऊळ आसा.लोक म्हणटात कीं हें देऊळ बांदून पस्तीस वर्सा जाली.फाटल्या पांच वर्सा सावन ह्या देवळाची बरी उदरगत जाल्या.दर वर्सा अठ्ठावीस फेब्रुवारीक हांगाचे लोक 'देवळाचो स्थापना दीस'व्हड आनंदान साजरो करतात.महाशिवरात्री,दूर्गा॔ पुजा, नवरात्री आनी हनुमान जयंती ह्या सणा दिसा लोक देवळाकडेन एकठांय जातात आनी ते सण मनयतात.ह्या दिसांनी लोक जायत्यो सर्ती आयोजीत करून तातूंत वांटो घेतात.
'मस्जीद-ए-नूर'नांवाचें मशीद आसा जें मोहिददीन मेमोरियल दीनी ह्या संस्थेन बांदिल्ले. ह्या मशिदींत दिसाक पांच फावटी प्रार्थना चलता.हांगासर तीन सण व्हडा दबाज्यान मनयतात.एक म्हणल्यार'प्रोफेट मोहम्मदाचो जल्म दीस'.दुसरे म्हणल्यार ईद-उल-फित्र'(id ul fitr) आनी तिसरे म्हणल्यार 'ईद-उल-जुहा' चवदा जानेवारीक 'प्रोफेट मोहम्मदाचो जल्म दीस'साजरो करतात.ह्या मशीदींक सोडून आनीक दोन मशीदी आसात.एक सिद्धिक मस्जीद आनी दुसरी मिसबाह मस्जीद.
भलायकी केंद्र
बदल
महादेव देवस्थान देवळामुखार एक भलायकी केंद्र आसा. तातूंत दर म्हयन्याचे पंदरा तारखेर 'इम्युनाईजेशन पोग्राम' म्हणल्यार रोगाच्या संसर्गापासून कशे तरेन राखण करचे हाचेर कार्यक्रम जातात.
मुखेल दवाखाने
बदलदोळ्याखातीर विशेश दवाखानो म्हणल्यार "दोतोर परुळेकारांचे आइ साईट हॉस्पिटल".तांतूत मोतीबिंदू शस्त्रवैजकी,दोळ्यांत पड्डो कवंचेचे शस्त्रवैजकी, भोवव्यापक तपासणी ह्यो सुविधा आसात.हांगासरले मुखेल दोतोरांचीं नावां - दोतोर नरेंद्र परूळेकर,दोतोर वी.एन.परूळेकर आनी दोतोर वंदना परूळेकर.
सपना क्लिनीक आनी आनंद क्लिनीक नावांची दोन क्लिनीकां आसात.
सांस्कृती स्थळा
बदल
आय.एन.एस.हन्सा
बदलआय.एन.एस.हन्सा ( Indian Naval Air Station) नांवाचें भारतीय सामुद्रीक वायू ठाणे आसा.तामीळनाडू राज्यांतले कोयम्बेतूर शारांतल्या सुलूर नामक गावांन आय.एन.एस.हन्सा नेमून दिल्लें.हें काम ५ सप्टेंबर १९६१ ह्या दिसा जाल्लें. १८ जून १९६४ ह्या दिसा सुलूर गावांत आशिल्लें आय.एन.एस.हन्सा दाबोळे ह्या गावांत स्थायीक केले.
द्रव्य संघटण
बदलद्रव्य संघटण (Material Organisation) हाका लोक NSD ( Naval Stores Department) सामुद्रीक भांडार विभाग म्हूण वळखतात.
खेळा मैदान
बदलदाबोळी रेल्वे स्टेशनामुखार भुरग्याचे खेळपाचे मैदान आसा. जानेवारी म्हयन्यांत दर वर्सा हांगासर क्रिकेट खेळाच्यो सर्ती आसतात. ह्या सर्तीक पुराय दाबोळीचे लोक एकठांय जातात.
बाजार खरेदी सुवात
बदलदाबोळेंत जंक्शन सोङून आनी खंय खरेदी सुवात ना.चङशे लोक खरेदी करपाक जाय जाल्यार वास्को वतात.हांगासर सामान्य भुसारी/वस्तुचीं दुकानां आसात.ताचें नांव आसा मारुती सूपर स्टोअर्स, प्रमीला जनरल स्टोअर्स आनी मानसिंह जनरल स्टोअर्स.
डाक कार्यालय
बदलदाबोळेन दोन डाक कार्यालयां आसात. ए.पी.दाबोलीम पोस्ट आँफिस आनी पोस्ट आँफिस दाबोलीम टरमीनल.
शिक्षणा संबदीत आशिल्ली स्थळा
बदल- एम.ई.एस.महाविद्यालय (मुरगांव शिक्षण संस्था)
हें एक महाविद्यालय जे दाबोळेंत आसा. श्री. वसंत जोशी हांणी ह्या महाविद्यालयाची स्थापना केल्ली. विज्ञान, वाणिज्य, कला आनी वेवसायीक शिक्षण उच्च माध्यमीक विद्यालयान मेळटा. ह्या महाविद्यालयान कला, वेवसायीक, बी.सी.ए आनी बी.बी.ए हातूंत उच्च पदवी शिक्षण मेळटा. मुरगांव तालुक्यांतले जायते भुरगें ह्या विद्यालयान शिकतात.
- केशव स्मृती हाय स्कूल
फातिमा कॉलनींत केशव स्मृती हाय स्कूल आसा. हाची स्थापना १९८७ ह्या वर्सा जाली. हातूंत चले तशेंच चलयो बरोबर शिकतात. ही शाळा CBSE (Central Board of Secondary Education) हाका जोडिल्ले आसा.
- एअरवे पब्लीक स्कूल
ही शाळा २००२ वर्साँ स्थापन जाल्ली. हातूंत चडशे भुरगे देशांतर करपी. प्राथमीक आनी उच्च प्राथमीक शिक्षण हांगासर मेळटा. ही शाळा CBSE (Central Board of Secondary Education) हाका जोडिल्ले आसा. ह्या वर्सा २०१४, पयलें SSC Board परिक्षेंत बसतले.
- सरकारी शाळा
पयली तें सातवीं मेरेन शिक्षण सरकारी शाळेंत मेळटा. हाची स्थापना १९८७ ह्या वर्सा जाली.
दाबोळी गांवांत आनी जायत्यो शाळा आसात जशें कीडझी बालवाडी, डॅान बॅास्को हाय स्कूल आनी नेवल पब्लीक स्कूल.
- महिला मंडळ
दोन महिला मंडळांची नांवां आसात. ध्यास महिला मंडळ आनी साइश्री महिला मंडळ. ध्यास महिला मंडळ हांची स्थापना २७ एप्रिल २०११ ह्या वर्सा जाल्ली आनी साइश्री महिला मंडळ हाची स्थापना २८ एप्रिल २००८ ह्या वर्सा जाल्ली. दर वर्सा ह्या महिला मंडळाची बायलां वेगवेगळ्यो सर्ती आयोजीत करतात.
- मुखेल उद्देग आनी संस्कृती
हांगासर जुवारी न्हंय व्हांवता, ती खुपश्या लोकांचें पोट चलयता. कारण हांगा बरें रुचीक सावें नुस्तें मेळटा. हांगां मेळटा तें कंवचा नुस्तें गोयांत खूप फामाद आसा. अशेंच "मेंड्यों" ह्या नांवांचें नुस्तें व्हरपाक लोक गोंयच्या वेगवेगळ्या भांगांतल्यान येताले.हे कंवचा नुस्ते ह्या प्रकारांत येता आनी हें फक्त हांगाच मेळटा.
ख्रिस्तो ब्रागांझा हांच्या नांवान एक पावांची भट्टी आसा. तातूंत पांव,केक,बिसकुत्यो असले पदार्थ मेळटा. ह्या गांवांत पांडू नांवाचो मनीस बोकड्यो पाळपाचो धंदो करता. ताचेकडेन शंबरापरस चड बोकड्यो आसात. बोकड्यांचे मांस विकपाक लागून तो ह्यो बोकड्यो पाळटा तशेंच तो त्यो लोकांक विकता.
हांगासरले चडशें लोक रेंदेराचो वेवसाय करतात. ते माडाची सूर काडटना दिसतात. हांगाचे चडशें लोक क्रिस्तांव धर्माचे म्हणून ते क्रिस्ती संस्कृती मानतात. खारवी आनी भंडारी समाजाचे लोक ह्या गांवांन चड आसात. हांगासर कांय लोक भायल्या राज्यांतल्यान येवन स्थायीक जाल्ले आसात आनी लोक एकमेकांकडेन कोंकणी भाशेंन उलयतात.
- फामाद व्यक्तित्वां
1) श्री. एन संदीप प :- तियात्रीस्त 2) श्री. गौरेश सावाड्डेकर :- गायक 3) श्री. ख्रिस्तो ब्रागाझां :- तियात्रीस्त 4) श्री. प्रतीक सातारडेकर :- लेखक 5) श्री. विशाल बोरकर :- 'भजन' गायक 6) श्री. दीलीप प्रभू :- दोतोर
- बँक
दाबोळेंत चार बैंक आसात. 1) एस.बी.आइ - ही बँक दाबोळे विमानतळाकडेन आसा. 2) विजया बँक - ही बँक दाबोळे विमानतळाकडेन आसा. 3) सिंडीकेट बँक - हेी बँक आइ.एन.एस हन्साकडेन आसा. 4) एच.डी.एफ.सी - ही बँक आल्टो दाबोळेन आसा.