फुलां माळप

फुलां माळप हो हिंदू धर्मांतले बायलेचो एक धर्मीक संस्कार. ’फुलां वा फुलां माळप’ हाका ’दुवाळ्याचो संस्कार’ अशेंय म्हणटात. लग्न जावन बायलेक पयलेच खेप गुरवारपण येतकूच फुलां माळपाचो संस्कार करतात. दुवाळ्याचो संस्कार हो आर्यांच्या सोळा संस्कारा मदलो पयलो संस्कार. ताचो उल्लेख ऋग्वेदांतूय आसा. ताका ’पुंसवन’ अशें म्हणटात. पुंसवन म्हळ्यार गर्भ धल्ला असो विस्वास जातकूच चलो भुरगो जावचो म्हूण केल्ली देवाची होरावणी. भारतांत जायत्या वाठारांनी आपले पद्दतीन ही विधी करतात. चलो भुरगोच जावचो अशीं इत्सा आसता. गोंयांतूय फुलां माळपाच्या विधी वेळार गुरवारणी म्हऱ्यांत मुखेलपणान चलो भुरगोच बसयतात हाच्याच वयल्यान चलो जावचो ही तांची इत्सा दिसून येता.

फुलां माळपाचो वेळ

गोंयांत फुलां तीन वेळार माळपाची चाल आसा. पयली पांचव्या म्हयन्यार, दुसरी सातव्या म्हयन्यार आनी तिसरी णवव्या म्हयन्यार. कांय जातींगेर पांचव्या आनी सातव्या म्हयन्यार अशीं दोनूच वेळार फुलां माळपाची चाल आसा. पांचव्या म्हयन्यावेल्या फुलांक 'वेळ करप' अशें म्हणटात. ही फुलां घरचे भितरूच करतात. सातव्या म्हयन्यार मात मोठ्या थाटान फुलां माळटात. चडश्या जातीनी चड करून फुलां माळप सातव्या म्हयन्यार जातात. पूण एकाद्रया वेळार कोणाकूय अडी अडचण आयल्यार णवव्या म्हयन्यार गुरवारणीक फुलां माळटात. पूण खरें म्हळ्यार ही विधी मुळाक पांचव्याच म्हयन्यार करतालें, पूण पांचव्या म्हयन्यार गर्भाची ल‌क्षणां सारकी उमजनात तशेच गर्भपात वा हेर अपघातांक लागून गर्भ घळघळून पदराक अपयश येवपाच्योय देखी ह्या काळार घडूं येतात, देखून पांचव्या म्हयन्यार निकटी 'वेळ' (म्हूर्त) करून उपरांत सातव्या म्हयन्यार गर्भाची पुराय वाड जातकूच थाटामाटान फुलां माळपाची चाल सुरू जाली. आनी आता पांचव्या म्हयन्यार पयलेच खेप गुरवार जावपी बायलेक आवयगेली आपणागेर आपोवन हाडटा आनी तिका पाचवी कांकणां भरता, होटयेक पाचवी साडी दिता आनी आपयिल्ल्या बायलांक लाडू वाट्टात.

फुलां माळप

फुलां माळपाची रीत

फुलां माळप घोवाल्या घरा जाता. ह्या वेळार घोवाल्या घरची तशेच कुळारची सगळीं हाजीर आसतात. हांच्या भायर वाडया वयल्यो तशेच नात्यागोत्यांतल्यो बायलो फुलां माळपाच्या सुवाळ्याक उपस्थीत आसतात. फुलां माळपाक सुरवात घोवाल्या घरची करतात. उपरांत आवयगेली आनी घरच्यानी फुलां माळून जातकूच मागीर सोयरी, शेजारीची बायलो आपणें जीं केळवळ हाडल्या तीं दिवन गुरवारणीक फुलां माळटात. दुवाळ्याच्या ह्या संस्कारा वेळार गुरवारणीक बसपाक सवो सजयतात. ताचे भोवतणीं रांगोळी घालतात. सव्याचे उजवेवटेन वा दोनूय वटांनी दिवल्यो पेटोवन दवरतात. तरेकवार खाणांचे जिनस आनी फळावळ एके केळी शिर्तेर गुरवारणी मुखार मांडटात. जशें तरेतरेचो रंग घालून केल्यो वेगवेगळ्या आकाराच्यो नेवऱ्यो, लाडू ते भायर खरी फळां आनी साकरूय मांडटात. हें सगळें गुरवारणीची उमेद वाडोवपाक तशेच तिका आवडटा म्हूण करतात. गुरवारणीक कापड वा शालू न्हेसयतात. तर कांय लोकांगेर गुरवारणीक फुलां माळटाना अपुरबायेन तोखणायेन लक्ष्मी, सरस्वती, श्रीकृष्ण हांच्या भेसानी सजोवन सव्यार बसयतात. पयलें भुरगे हें चलो वा चली आसूं येता. देखून चलो जाल्यार तो श्रीकृष्ण भशेन आसचो आनी चली जाल्यार लक्ष्मीच्या रुपान घरांत येवची हाका लागून अशें करतात असो कांय जाणांचो समज आसा. तिच्या आंगा खांदार तरेतराच्यो वस्तू घालतात. माथ्यांत माळिल्ल्या भांगराच्या वस्तूचेर वयल्यान खऱ्या फुलांचे फांतयो माळटात. हें सगळें तिची सौदर्यता वाडोवपा खातीर करतात.

फळावळ

होंट भरपाची रीत

गुरवारणिची होंट भरप जाता. ह्या वेळार पोसोभर तांदूळ, हळद-कुंकमाचे करंड, फुलांची फांती, फुलाचो तुरो, पांच नाल्ल कापड-खण आनी भांगराची वस्तू इतलेय सामान एका ताटांत वा परातींत घालून सव्या मुखार दवरतात. मागीर होंट भरतात, कपलाक हळद-कुंकूम लायतात, हातांत फुलांचो तुरो दितात. मागीर भांगराची वस्तू होंटयेक तेकयतात आनी तिच्या आंगार घालतात. ह्या वेळार तिचे होंटयेंत नाल्ल घालूक जायना कारण गुरवार बायलेच्या पोटांत गर्भ आसता. म्हणजेच ती भरिल्ले होंटयेची असो समज आसा. तशेच फुलां माळटना तिचे म्हऱ्यांत ल्हान भुरग्याक धेडो म्हणून बसयतात. फुलां माळून जातकूच गुरवारणीक, मांडिल्ल्या खाण-फळांवळींतली तिच्या आवडीची वस्त खावपाचो आग्रो तिका करतात. ह्या वेळार बायलो होंवयो गायतात.

पयली गे मासी देवकी पुसे

आयकू बसली कथा

बडविला हात गे तिणे जायां-जुयांवरी

झडकरी हाडिली वासुदेवा फुलांची ताटां

दुवाळो सपरूण केला

दुसरी गे मासी देवकी पुसे

काय गे मासी देवकी पुसे

काय गे सुनबाय दुवाळे कसे?

सपरूण दुवाळे जाले गा मावा

दरी काडा किरा-मोरा...

शेवट

उपरांत सगळ्यांनी फुलां माळून जातकूच, घरची एक सवाशीण बायल आयिल्ल्या बायलांच्या कपलाक कुंकूम लावन, मांडिल्ल्या फळारांतले एक-एक जिनस दिता. जेवण लेगीत आसता. फुलां माळून जातकूच गुरवारणीक बाळटेराक कुळारा धाडटात. ज्या जमातीनी दुवाळ्यांचो संस्कार स्वतंत्र रितीन करपाची चाल ना तांगेर लग्न प्रसंगारूच अशें तरेची गितां गावपाची चाल आसा. ह्या गितांक 'ढवळे' अशें म्हणटात.