ब्रह्मकरमळी देवळाचो इतिहास,वाळपय-गोंय

''ब्रह्मरमळी देवळाचो इतिहास

गोंयात करमळी नांवाचें चार गांव आमकां मेळटात.एक एक करमळे रेल्वे स्टेशन ओल्ड गोवा ,दुसरें नाडकरण्याची,तिसरी बुद्रुक करमळी आनी चौथी जी आसा ती सत्तरीची ब्रम्हकरमळी.

सैमाक लागून तशेंच खळखळपी व्हांवत्या उदकाक लागूनहो ब्रह्मकरमळी ब्रह्मकरमळी गांव खूब फामाद आसा.पावसाच्या दिसानी तर कितलेशेच वझरें फुट्टत. ह्या देवळां भोंवतणी वायंगण शेताचो आस्पाव जाता. सैमान नट्टिल्लो हो गांव. तिनाय (गिम, पावसाळो) ऋतुंची आमकां पिका पळोवपाक मेळटात.खळखळ व्हांवपी त्या उदकांत गंगा व्हांवपाक येताली खंय अशें थंय काय जाणट्यांचें मत आसा. ब्रह्मकरमळी सद्याक इतले फामाद आसा की देशी-विदेशी लोक सत्तरींक खुपच येवपाक लागल्यात.

ब्रह्माचीमूर्ती जी आसा ती तशेंच ब्रह्माचे देवूळ सत्तरी तालुक्यांत आसा.ही मूर्त कदंब राजवटींतली चतुर्मुखी मुर्ती चतुर्मुखी मुर्ती आसा, खूब जाणांची अशी समजूत आसा की आनीकूय आनीकूय देवळां आसात पूण तशें ना दक्षिण भारतांत फकत एकूच आसा .कदंब काळांत काळांत १२ व्या शेंकड्यांत हें देवस्थान बांदलले आसा.ओल्ड गोंयांत पयली हें देवस्थान आशिल्ले. पूण पुर्तुगीजांनी ती मूर्ती कोसळून उडयली . हाका लागून ती मूर्ती मागीर गांवकऱ्यांनी सत्तरी सत्तरी तालुक्यांत चांदीवडे हांगा हाडलें.

सत्तरी तालुक्यांत देवळां राण्या देसायांच्या हाता सकयल आशिल्ल्या कारणान आमच्या हिंदू देवळांक संरक्षण आशिल्लें.ही ब्रह्मेवाची मूर्ती कदंब राजवटींतल्यो जश्यो मूर्त्यो आशिल्ल्यो तसोच हो एक प्रकार जावन आसा. ब्रह्मदेवाक दाढी आसा. दाव्या हातांत अक्षमाला आसा. तशेंच त्याच हातांत वरद मुद्रेन आसा. दाव्या वटेनच्या दाव्या हातांत एक व्हड ग्रंथ आसा. ह्याच मूर्तीच्या दोनाय वटेन सावित्री आनी सरस्वती हांचो --------- कारायल्लो आसा.

मूर्तीची उंचाय पाचफूट आनी दोन फूट उंचायेर पाषाणाचेर ती मूर्ती आसा. ह्याच मूर्तीची थापणूक मार्गशीश तृतीयेक केल्या.

ह्याच ब्रह्म करमळेक एक ल्हानशी गजाल आसा. तर ओल्ड गोवा साकून करमळ्या गावांत ब्रह्मदेवाची मूर्ती एका झाडा पोंदाक लिपोवन दवरिल्ली. तेन्नाच एक भेट उदक पिवपाक म्हणून त्या झरीकडेन गेलो तर थंयच ताका एक ही ब्रह्मदेवाची मूर्त दिसता पूण ती मूर्ती कोणाचकडेन उखलना म्हणून तो आपल्या गावांत वचून ही गजाल सांगता. ही मूर्ती कोणाकूच उखळना म्हणून त्या गांवाचे नांव ब्रह्मकरमली.

ब्रह्मदेवाक ब्रह्मदेव जांव प्रजापती म्हणटात . तशेंच ब्रह्मा, विष्णू, महेश ह्या तिघांचोय मेळून एक देव आसा.जगाचो, निर्सगाचो उगम करपी होच ब्रह्मदेव.ब्रह्मा सगळ्या देवा परस पयलो ह्या धर्तरेचेर जल्माक आयलो आनी तोच तर विश्वाचो कर्तो, ब्रह्माची दोन रुपां आसात. सबंधब्रह्मरूप” दुसरे “राजगुणांचें रूप” ब्रह्मदेवाची चार तोंडा म्हळ्यार ऋग्वेद, यजुर्वेद, अथर्ववेद, सामवेद. ब्रह्माचें वाहन म्हणल्यार राजहंस. ब्रह्मदेवाची देवळां खूब कमी आमकां मेळटात. जेन्ना गोंयांत पुर्तुगेज आयले तेन्ना बाटाबाटी जावपाक लागली. तेन्ना धर्माची विटंबना जावपाक लागली. देवळांची नाशाडी करून चर्च करपाक लागले. ह्याच कारणाक लागून हिंदू लोक ह्या गावांतल्यान दुसरे कडेन वचपाक लागले. आमचो ब्रह्मकरमळी गांव वाळपयच्या ८. कि.मि. आसा. नगरगांव ह्या गांवाच्या दाव्या वटेन वचून २ कि. मि. ब्रह्म करमळी हो सैमान नटिल्लो गांव. हांगाच आमचो ब्रह्मदेव वास्तवांत आसा.