मराठी
मराठी ही इंडो-युरोपियनच्या भारतीय आर्य शाखेंतली एक दक्षिणेकडची भास. भारतांतल्या अधिकृत २४ भाशांत एक मराठी.
विशय सुची
मराठी भाशिक प्रदेशबदल
महाराष्ट्र ह्या व्हड आनी प्रगत राज्याची मराठी ही राजभास आसा. महाराष्ट्रा भायर गुजरात, मध्यप्रदेश, कर्नाटक, तेलंगणा, तामिळनाडू आनी गोंय ह्या राज्यांतूय मराठी भाशिकांची संख्या खूब आसा.
मराठी भाषेचो इतिहासबदल
अ) पुर्विल्लो कालखंड : कोरीव लेखांत मेळपी पुर्विल्लें रूप, मुसलमानी सत्तेच्या काळांतलें महानुभावी वाडमय आनी ज्ञानेश्र्वरींत प्रतिबिंबीत जाल्लें उत्तर प्राचीन स्वरूप.
ब) मध्य युग : शिवपूर्व काळांतले लेखी पुरावे. मुसलमानी भाशांचो संकर. शिवकाळांतले फार्सीचें प्राबल्य. शिवाउपरांतच्या. काळांतल्यो बखरी आनी कागदपत्रां. उपेक्षित लोकवाडमयाचे अवशेश.
क) अर्वाचीन युग : युरोपियन लोकांकडे संपर्क आयल्या उपरांत घडिल्ले बदल. युरोपियन आनी चडकरून ब्रिटिश तशेंच पुर्तुगेजांनी घडयल्ल्या वसाहतीकरणाचे भाशीक आनी वाडमयीन परिणाम अजून पुरायतरेन अभ्यासूंक ना.
लिखाणबदल
मराठी लिखाणाखातीर देवनागरी लिपीचो वापर करतात. 13 व्या शेंकडयासावन 20 व्या शेंकडया मेरेन देवनागरी वांगडाच कांय प्रमाणांत, आनी विशिश्ट वेव्हारांत मोडीचो वापर करप जालो. उलयता तेचप्रमाण सगळेच शब्द वा वाक्यां बरोवप जायनात.
पोटभासबदल
- अहिराणी
- माणदेशी
- मालवणी
- वर्हाडी
- हळबी
- तंजावरी