"श्रीलंका" च्या आवृत्तींत अंतर

 

== भूंयवर्णन ==

भूंयतज्ञांच्या

मता प्रमाण भूंयतज्ञांच्या मता प्रमाण श्रीलंका हो भारतीय द्विपकल्पाचोच एक भाग. त्या भागाक तांणी गोंण्डवानालँड अशें नांव दिलां. देशाचो दक्षिण-मध्य भाग पर्वतीय आसा. ह्या पर्वतीय भागा भोंवतणी(नैऋत्ये खेरीज) उणे उंचायेचो भाग आसा. हो भाग पर्वतीय प्रदेशा सावन खोल देगणांनी वेगळो केला. हो उणे उंचायेचो भाग सपाट प्रदेशांनी रेवाडला. नैऋत्य दर्यादेगेर ऊंच सुळको आसा. हेर दिकांच्या दर्यादेगांनी खूब खाजनां, रेंवे पटे, रेंवे राशी आनी ल्हान ल्हान द्विपकल्प आसात.

 

== हवामान ==

श्रीलंकेचें हवामान विषुववृत्त प्रकारचें. पूण चारयवटेन दर्यान रेवाडिल्ल्यान तातूंत थोडोसो बदल जाणवता. देशांतलें वर्सुकी सरासरी तापमान 27°सॅ. पूण पर्वतीय भागांतलें सरासरी तापमान 16°सॅ. आसा. श्रीलंका हो ल्हान देश आसलो तरी थंयच्या वेगवेगळ्या भागांतलें पावसाचें प्रमाण वेगवेगळें आसा. देशाचे आग्नेयेकडच्या प्रदेशांनी सरासरी पावसाचें वर्सुकी प्रमाण 130 सेंमी. जाल्यार ईशान्येकडच्या भागांत तें 510 सेंमी. इतलें आसता.

 

== वनस्पत आनी मोनजात ==

च्याचे मळे तयार करपा खातीर खूब प्रमाणांत वनस्पत कातरप जाल्या. पूण आयज लेगीत देशाचो 70% भाग रानांखाला आसा. सद्या फुलपी आनी नाफुलपी वनस्पतीच्यो 3,000 उपजाती आसात. रानां मारप आनी शिकार हांकां लागून मोनजातीचेंय प्रमाण उणें जालां. हांगाच्या रानांनी हत्ती, हरणां, बिबळो, वांस्वेल, कोलो, माकड, रानदुकर, चितो, मानगें आनी गव्या रेड्यांचो तड आस्पाव जाता. हांगा तरेकवार सुकण्यांच्योय जाती आसात.

 

श्रीलंका ह्या जुंव्याक 1972 मेरेन सिलोन अशें म्हणटाले. ह्या जुंव्याचेर सगळ्यांत आदीं यक्ष आनी नागा लोकांचो राबितो आशिल्लो अशें जाणकारांचें मत आसा. वेद्दा हे ह्याच लोकांचे वंशज. सिंहाली लोकांचें आगमन ही श्रीलंका इतिहासांतली मुखेल घडणूक. इ.स.प.550 त विजया ह्या उत्तर भारतीय राजकुंवरान श्रीलंकेंत सिंहली संस्कृतायेची स्थापणूक केली अशी आख्यायिका प्रचलित आसा. सुरवेक सिंहली लोकांनी जुंव्याच्या उत्तर प्रदेशांत आपलो राबितो केल्लो. तांकां शिंपणावळ पद्दतिचें बरें गिन्याय आशिल्लें. इं.स.प. 200 ते इ.स. 993 मेरेन अनुराधापुरा हें सिंहली हें सिंहली केंद्र आशिल्लें. सिंहली जेन्ना ह्या जुंव्याचेर पावले, तो मेरेन थळावे वेद्दा हे लोक शिकार करूनच आपलें पोट भरताले. पूण सिंहली लोकांनी शेतकी पद्दत आनी लोखण तयार करपाची पद्द्त थंयच्या लोकां मुखार मांडली. श्रीलंकेचो पारंपारीक इतिहास पयलेच खेप इ.स. सव्या शेंकड्यांत बरोवन काडलो जुंव्याचो पुर्विल्लो इतिहास महावंश ह्या ग्रंथांत मेळटा. हो ग्रंथ बौध्द भिक्षुकांनी पाली भाशेंत बरोवन काडलो. हातुंतली इतिहासीक म्हायती पुर्विल्ल्या आख्यायिकांचेर आदारल्या. इ.स.प. तिसऱ्या शेंकड्यांत भारतांतलो सम्राट अशोक हाणें बौध्द धर्म आपणायल्या उपरांत आपले धुवेक धाडली. महेंद्रान धम्माच्या रुपान बुध्दाची शिकवण थंयच्या लोकांमुखार मांडली. हे शिकवणेन प्रभावीत जावन थंयचो राजा देवानाम्पीयातीसा हाणें बौध्द धर्म आपणायलो. उपरांत थंयच्या सिंहली लोकांनीय तो धर्म आपणायलो बौध्द लोकांनी श्रीलंकेक आपलें खाशेलें वास्तुशिल्पशास्त्र, मूर्तीकला आनी बरपावळ दिली. बौध्द भिक्षुकांचे संघ खूबकडेन पातळिल्ले. पूण अनुराधापुरा हें तांचें मुखेल केंद्र आशिल्लें. श्रीलंकेच्या राजांनी बौध्द भिक्षुकां खातीर खूब विहार बांदिल्ले.

 

 

== संदर्भ ==