शोण

शोण एक न्हंय. तिका हिरण्यवाह, सोना (सोन), सोनभद्र अशींय नांवां आसात. गंगेक मेळपी व्हड न्हंयांतली शोण ही एक न्हंय आसा. हिका शोणनद म्हूण मानान पाचारतात. पाटलिपुत्र नगर शोण न्हंयेचें देगेर आशिल्लें अशें ग्रीक भुगोल अभ्यासकांचें मत आसा. मध्य प्रदेशाच्या शहडोल जिल्ह्यांतल्या अमरकंटक पर्वताचेर सोनमुडा नांवाचो एक प्रपात आसा, हेंच शोण न्हंयेचें उगमस्थान. थंयसावन ती ईशान्येकडे बाघेलखंड, मिर्झापूर, शाहाबाद ह्या जिल्ह्यांतल्यान व्हांवत वचून पाटण्यालागसार बांकापूरसावन लागसारच गंगेक मेळटा मगध देशांतल्यान शोण न्हंय व्हांवता म्हूण रामायणांत तिकी मागधी म्हळां. विश्वामित्राबरोबर मिथिलेक वतना राम-लक्ष्मणान तिचे देगेर एक रात मुक्काम केल्लो.

रामायणाभशेनूच मत्स्यपुराण, ब्रम्हपुराण,वायुपुराण हातूंतय शोण न्हंयेचो पितृतीर्थ आनी पुण्यसरिता म्हूण उल्लेख आसात हे न्हंयेसंबंदीं खुबशो दंतकथा आसात. भागवतांतलें गजेंद्रनक्रांचें झूज शोण-गंगासंगमाच्या डोहांत जालें असो समज आसा. तशीच एक प्रेमकथा आसा, ती अशी-नर्मदा ही एक राजकन्या आशिल्ली. सोनभद्र नांवाच्या एका मनशाचेर ती भाळ्ळी. तांणी लग्न करपाचें थारायलें पूण कोणाच्या तरी शापाकलागून तांचो मोग सफल जालो ना आनी तीं दोगांय दोन तोकांनी न्हंयेच्या रुपांत व्हांवक लागलीं. नर्मदा अस्तंतेवटेन जाल्यार शोण उदेंतेवटेन.