विकिपीडिया

गोंय विद्यापीठ

गोवा विद्यापीठ हें एक भौशीक राज्य संशोधन विद्यापीठ आसून ताचें मुखेल कार्यालय भारतांतल्या गोंय राज्यांतल्या पणजी शारांत आसा. पणजे (Taleigão Plateau Campus) हाचेभायर मार्गांव, मापुसा, पोंडा, पोरने गोंय आनी वास्को दा गामा हांगा ताचो कॅम्पस आसा.

गोंय विद्यापिठाची परंपरा सतराव्या शेंकड्यासावन सुरू जाता, [1] पोर्तुगेज साम्राज्यान पयले विद्यापिठाचे अभ्यासक्रम तयार केले उपरांत . [2] [3] पूण गोंय विलीन जाले उपरांतच ही प्रक्रिया एकवटीत जाली आनी मुंबय विद्यापिठान पणजेंत पदव्युत्तर शिकोवप आनी संशोधन केंद्र (सीपीआयआर) स्थापन केलें.[4] सीपीआयआरान जून १९६२ त गोंयांत स्थापन जाल्ल्या पयल्या म्हाविद्यालयांक संलग्नताय दिली[4] 1984 वर्साच्या गोवा विद्यापीठ कायद्याखाला (1984 वर्साचो कायदो क्रमांक 7) स्थापन जाली आनी सीपीआयआराचे सुवातेर[5] 1 जून 1985 दिसा काम सुरू जाली.[4] ह्या विद्यापिठांत पदवी आनी पदव्युत्तर अभ्यास आनी संशोधन कार्यावळी दितात. सद्या (2014-19) भारतांतल्या राष्ट्रीय मुल्यांकन आनी मान्यताय मंडळान ताका ए ग्रेड रेटिंगान मान्यताय दिल्या.[4]

पोर्तुगेज [6] आनी फ्रेंच भासो अशो अस्तंती भासो दिवपी भारतांतल्या थोड्याच विद्यापिठांतलें एक आसा. [7] विद्यापिठाचो पोर्तुगेज आनी लुसोफोन अभ्यास विभाग हो पुराय भारतीय उपखंडांतलो एकमेव असो विभाग. [6]

इतिहास

बदल
 
गोंय विद्यापीठ, मुख्य प्रशासक ब्लॉक.

गोंय विद्यापिठाची विद्यापिठाची परंपराय पोर्तुगेज राजवटींत सुरू जाली, तातूंत जायत्यो उच्च शिक्षण संस्था स्थापन जाल्यो, तातूंतली सगळ्यांत पोरनी गोवा वैजकी म्हाविद्यालय, 1691 वर्साची, [1] उपरांत 1691 वर्सा स्थापन जाल्ली गणितीय आनी लश्करी शाळा १८१७, आनी गोवा कॉलेज ऑफ फार्मेसी, १८४२ वर्सा स्थापन जाली. ह्या शाळांनी (१८७१ त रद्द जाल्ली गणित आनी लश्करी शाळा सोडल्यार) ल्हव ल्हव गोंय विद्यापीठाची थापणूक जाली. [2] [8]

गोंयच्या विलीनीकरणा उपरांतच्या काळांत विद्यापीठ शिक्षण

बदल

गोंय विलीन जाले उपरांत स म्हयन्यां परस उण्या काळांत खाजगी उपक्रम आनी सरकाराच्या आदाराक लागून दोन म्हाविद्यालयां सुरू जालीं: १.

  • धंपे कला आनी विज्ञान महाविद्यालय, पंजीम (१९६२); [9]
  • पार्वतीबाई चौगुले कला आनी विज्ञान महाविद्यालय, मार्गाव (१९६२). [10]

पयल्याच वर्सा ह्या दोन म्हाविद्यालयांनी नोंदणी केल्ल्या विद्यार्थ्यांचो आंकडो जोडून 879 जालो.

रोखडीच हेर म्हाविद्यालयां स्थापन जालीं:

 
सेंट झेवियर्स, गोंयांतलें आनीक एक सुरवेचें म्हाविद्यालय.
  • सेंट झेवियर कॉलेज, मापुसा, गोवा, मापुसा (1963) [11]
  • कार्मेल कॉलेज फॉर वुमेन, नुवेम (१९६४) [12]
  • एस एस डेम्पो कॉलेज ऑफ कॉमर्स अँड इकोनॉमिक्स (1966) [13]
  • गोवा अभियांत्रिकी महाविद्यालय (1967) [14]

जशीं जशीं ह्यो संस्था आनी हेर संस्था अस्तित्वांत आयल्यो तशीं तशीं संलग्नतायेचो प्रस्न उप्रासलो आनी गोंय हो केंद्रीय प्रदेश आशिल्ल्यान कांय वाद जालो, आनी तीं दिल्ली विद्यापिठा कडेन संबंदीत आसचीं अशें सुचयलें . पूण म्हाविद्यालयांनी मुंबय विद्यापिठाक संलग्न जावपाची निवड केली आनी गोंय सरकाराच्या विनंती प्रमाण गोंय प्रशासनाच्या आदारान मुंबय विद्यापिठान गोंयांत पदव्युत्तर शिक्षण आनी संशोधन केंद्र सुरू केलें.

 
गोंय विद्यापीठाचें कायम घर तालेगौ-बांबोलीम पठाराक लागीं आसून कांय वटांनी न्हंय आनी दर्या दिसता.

झा समितीन गोंयांत विद्यापीठ स्थापन करपाचो प्रस्ताव मांडलो, आनी ताचें ल्हव ल्हव करून ग्रेजुएट इंस्ट्रक्शन अँड रिसर्च सेंटर (सीपीआयआर) कडल्यान पांच ते धा वर्सांच्या काळांत पुराय विद्यापिठांत उदरगत करपाची शिफारस केली.

विद्यापिठाची निर्मिती

बदल

1 डिसेंबर 1984 दिसा गोंयांतल्या स्वायत्तताय समर्थक गटांनी बऱ्याच काळासावन संघर्श केल्या उपरांत गोंय विद्यापिठाच्या कायद्याचेर स्वाक्षरी जाली आनी तातूंत मुंबय विद्यापिठापसून सीपीआयआरचो संबंद काडून उडयलो आनी ताचें रुपांतर गोंय विद्यापिठांत (जीयू) केलें. वयल्यान सांगिल्ल्या कायद्यान जीयूची कामगिरी दमन आनी दीऊ आनी दादरा आनी नगर हवेली ह्या प्रदेशांमेरेन वाडयली, जी वेव्हारांत केन्नाच घडली ना. [15]

तालेइगाओ पठाराचेर आशिल्ल्या सद्याच्या 175 hectares (430 acres) कॅम्पसांत ती स्थलांतरीत जाली.

संघटना आनी प्रशासन

बदल

शासनशास्त्र

बदल

विद्यापिठाच्या वैधानीक संस्थांनी विद्यापीठ न्यायालय, कार्यकारी मंडळ, नियोजन मंडळ, शिक्षणीक मंडळ आनी अर्थ समिती हांचो आस्पाव जाता.

संबंदीत म्हाविद्यालयां

बदल

गोवा विद्यापीठ, गोंयचें एकमेव विद्यापीठ हें संलग्न म्हाविद्यालयांचें विद्यापीठ. ५३ संबंदीत म्हाविद्यालयां: सामान्य शिक्षणांत २९ २४ वेवसायीक शिक्षण नोंदणी ~२७,०००, चड करून पदवी अभ्यासा खातीर

मुखेल कॅम्पस मुखेलपणान पदव्युत्तर अभ्यासा खातीर नोंदणी ~1,500

मान्यताय मेळिल्लीं संस्थां

बदल

गोंय विद्यापिठाची मान्यताय घेवन वावुरपी मान्यताय मेळिल्लीं संस्थां अशीं:[16]

शिक्षणीक मळार

बदल

क्रमवारी

बदल

  राष्ट्रीय संस्थांची क्रमवारी चौकटी (एनआयआरएफ) हांणी गोंय विद्यापिठाक भारतांत एकंदर 101-150 क्रमांक बँडांत आनी 2020 वर्सा विद्यापिठां मदीं 81 क्रमांक मेळयला. [17] [18]

गोंय विद्यापीठ ग्रंथालय

बदल

1958 वर्सा मुंबय विद्यापिठाच्या पदव्युत्तर शिक्षण आनी संशोधन केंद्राच्या संग्रहाचेर आदारून स्थापन जाल्ल्या ह्या विद्यापिठाच्या वाचनालयांत 158,000 परस चड पुस्तकां आसात. 350 नियतकालिकांची सदस्यताय घेता. सरवस्त पी.

 
गोंय विद्यापिठाच्या वाचनालयांत प्रवेश.

विसितिंग रेस्यार्च प्रफेस्सर्स कार्यावळ

बदल

गोंय सरकाराच्या कला आनी संस्कृती संचालनालयान निधी दिवन विद्यापिठांत स भेटीदार संशोधन प्राध्यापकपदाचे अध्यक्ष स्थापन केल्यात. [19] उपरांत बाळकृष्ण भगवंत बोरकार आनी दयानंद बांदोडकर हांच्या सन्मानार्थ अनुक्रमान 2010 आनी 2011 वर्सा, तांच्या जल्म शेंकड्याच्या उगडासाक कुर्सी स्थापन केल्यो. 2012 वर्सा मारियो मिरांडा, अँथनी गोन्साल्वेस आनी नाना शिरगांवकार हांच्या सन्मानार्थ आनीक तीन अध्यक्षांची थापणूक जाली. 2014 वर्सा मराठी भास आनी साहित्यांतलो संत सोहिरोबानाथ आंबये हो गोंयकार कवी आनी संत हांच्या त्रिशतव्या वर्साच्या उत्सवाचो एक भाग म्हूण स्थापन जालो. [20] [21] पोर्तुगेज अभ्यास आनी इंडो-पोर्तुगेज तुलनात्मक अभ्यासांतली जोआकिम हेलिओडोरो दा कुन्हा रिवारा चेयर 2016 वर्सा स्थापन जाली [22]

विद्यापिठांतल्या अध्यक्षांची पुराय वळेरी सकयल दिल्या:

  • आंतरविधा अभ्यासांत दामोदर धर्मानंद कोसांबी भेटीदार संशोधन प्राध्यापकपद (The Damodar Dharmananda Kosambi Visiting Research Professorship in Interdisciplinary Studies)
  • राजकीय अर्थवेवस्थेंत दयानंद बांदोडकर अभ्यागत संशोधन प्राध्यापकपद (The Dayanand Bandodkar Visiting Research Professorship in Political Economy)
  • तुलनात्मक साहित्यांतली बकीबाब बोरकर अभ्यागत संशोधन प्राध्यापकपद (The Bakibab Borkar Visiting Research Professorship in Comparative Literature)
  • ललित कला, चित्रकला, सचित्र कार्टून आदी मळार मारियो मिरांडा भेटीदार संशोधन प्राध्यापकपद. (The Mario Miranda Visiting Research Professorship in Fine Art, Painting, Illustrative Cartooning, etc.)
  • अस्तंती संगीतांतली अँथनी गोन्साल्व्हस व्हिजिटिंग रिसर्च प्रोफेसरशिप (The Anthony Gonsalves Visiting Research Professorship in Western Music̠)
  • पारंपारीक संगीतांत नाना शिरगांवकार भेटी संशोधन प्राध्यापकपद (The Nana Shirgaonkar Visiting Research Professorship in Traditional Music̠)
  • मराठी भास आनी साहित्यांत संत सोहिरोबानाथ अंबये चेयर (Sant Sohirobinath Ambiye Chair in Marathi language and literature)[23]
  • जोआकिम हेलिओडोरो दा कुन्हा रिवारा पोर्तुगेज अभ्यास आनी इंडो-पोर्तुगेज तुलनात्मक अभ्यासांत अध्यक्ष (Joaquim Heliodoro da Cunha Rivara Chair in Portuguese Studies and Indo-Portuguese Comparative Studies)[24]
 
गोंय विद्यापिठाचे परिशदेंत आंतरराष्ट्रीय विद्वान, 2011.

ह्या अध्यक्षपदांचेर नेमणूक जाल्ल्या लोकांमदीं रोमिला थापर, माधव गडगिल, सुधीर काकर, मेघनाद देसाय, बॅरन देसाय, शुभा मुदगल, गीता हरिहरन, [2] विद्या देहेजिया, [25] [26] सौरभ दुबे, [27] [28] इशिता बॅनर्जी-दुबे, [29] कुमकुम रॉय, [30] [31] इ. हें .

खेळां

बदल

डॉ श्यामा प्रसाद मुखर्जी इनडोर स्टेडियम हें गोंय विद्यापिठाच्या कॅम्पसांत आशिल्लें एक इनडोर स्टेडियम. व्हॉलीबॉल आनी बास्केटबॉलाच्या इव्हेंटां खातीर 2014 वर्साच्या लुसोफोनी खेळां खातीर हें स्टेडियम बांदिल्लें . भारतीय जनसंघाचे संस्थापक आनी आदले भारतीय राजकारणी डॉ श्यामा प्रसाद मुखर्जी हांच्या नांवान ह्या स्टेडियमाचें नांव पडलां. ह्या स्टेडियमांत 4 हजार लोक बसपाची तांक आसा आनी 2014 वर्सा गोंयचो राज्यपाल भारत वीर वांचून ताचें उक्तावण केलें ८२ कोटी खर्च जालो आनी ११ म्हयन्यांत बांदलो जो आंतरराश्ट्रीय दर्ज्याचो घरांतलो स्टेडियम बांदपाचो विक्रम आसा. 131 metres (430 ft) पत्र्याचो हो स्टेडियम आशियांतलें पयलें स्टेडियम आसून ताचेर सगळ्यांत लांब एकेच पत्र्याची छप्पर आसा.

उल्लेखनीय पूर्ववर्ती आनी कर्मचारी

बदल
Name Class

Year

College Notability References
अनीश सूद गोंय अभियांत्रिकी संगीत निर्मातो, गीतकार आनी डीजे (DJ)
ओलिविन्हो गोम्स कोंकणी विद्वान आनी १९९३ वर्सा अणकाराक साहित्य अकादेमीचो पुरस्कार विजेतो [32]
सिद्धार्थ कुंकलीएंकर राजकारणी, पंजीमचो आदलो आमदार
शिखा पांडेय गोंय अभियांत्रिकी क्रिकेट खेळगडो [33]
विश्वजीत राणे राजकारणी, गोंयचो भलायकी मंत्री

संदर्भ

बदल
  1. ↑ 1.0 1.1 Prôa, Miguel Pires.
  2. ↑ 2.0 2.1 Digby, Anne; Ernst, Waltraud.
  3. ↑ Taimo, Jamisse Uilson.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Goa University, Goa's premier University, Post Graduation, PH.D, B.SC, M.SC, Research Facilities Study India programme". unigoa.ac.in. Archived from the original on 2016-04-05. Retrieved 2023-07-11.
  5. ↑ "Goa University, Goa's premier University, Post Graduation, PH.D, B.SC, M.SC, Research Facilities Study India programme". unigoa.ac.in. Archived from the original on 14 July 2015. Retrieved 15 July 2014.
  6. ↑ 6.0 6.1 "Goa University, Goa's premier University, Post Graduation, PH.D, B.SC, M.SC, Research Facilities Study India programme". Archived from the original on 18 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  7. ↑ "Goa University, Goa's premier University, Post Graduation, PH.D, B.SC, M.SC, Research Facilities Study India programme". unigoa.ac.in. Archived from the original on 2017-03-18. Retrieved 2023-07-11.
  8. ↑ Taimo, Jamisse Uilson.
  9. ↑ "About Us – DCT's Dhempe College of Arts and Science, Miramar, Goa". dhempecollege.edu.in. Archived from the original on 2018-01-17. Retrieved 2023-07-11.
  10. ↑ "History". chowgules.ac.in. Archived from the original on 2019-12-21. Retrieved 2023-07-11.
  11. ↑ "St. Xavier's College Mapusa commemorates its golden jubilee – Times of India". indiatimes.com. 25 June 2013.
  12. ↑ "Carmel college celebrates 50 years – Times of India". indiatimes.com. 19 January 2014.
  13. ↑ "S S Dempo College commences its Golden Jubilee Lectures Series with Sitaram Yechury". navhindtimes.in.
  14. ↑ "Incubation centre at GEC in its Golden Jubilee year – Times of India". indiatimes.com. 22 June 2016.
  15. ↑ The Goa University Act, 1984 (Act No. 7 of 1984).
  16. ↑ "Goa University, Goa's premier University, Post Graduation, PH.D, B.SC, M.SC, Research Facilities Study India programme". unigoa.ac.in. Archived from the original on 2016-04-08. Retrieved 2023-07-11.
  17. ↑ "MHRD, National Institute Ranking Framework (NIRF)". www.nirfindia.org. Archived from the original on 2020-06-12. Retrieved 2020-06-12.
  18. ↑ "MHRD, National Institute Ranking Framework (NIRF)". www.nirfindia.org. Archived from the original on 2021-06-28. Retrieved 2020-06-12.
  19. ↑ "The professors are here". thegoan.net.
  20. ↑ "Slew of proposals to 'boost Konkani and Marathi' – Times of India". indiatimes.com. 6 March 2014.
  21. ↑ "Sant Sohirobanath and secular death". heraldgoa.in. Archived from the original on 2023-07-11. Retrieved 2023-07-11.
  22. ↑ Goan Observer Team (27 November 2016). "UNEASY LIES RIVARA'S CHAIR". goanobserver.in.
  23. ↑ "Jnanpith awardee Nemade to be GU chair professor – Times of India". timesofindia.com. 13 May 2015.
  24. ↑ "GU Portuguese chair to spell good for Konkani – The Navhind Times". navhindtimes.in. 2 November 2015.
  25. ↑ "Culture is also about ideas, debates and multiple interpretations ….says writer Githa Hariharan". navhindtimes.in. 2 September 2015.
  26. ↑ "Reasserting the role of women in our history". The Navhind Times. 19 February 2017.
  27. ↑ http://www.internationalcentregoa.com/web/programme/lecture-on-modernisms-in-india-by-prof-saurabh-dube/
  28. ↑ "Saurabh Dube | El Colegio de México - Academia.edu". colmex.academia.edu. Retrieved 2021-12-08.
  29. ↑ "Visiting Research Professors Programme » Bringing doyens to the campus….! » A Course on HSO-158 Nation, Gender and Politics in India by Professor Ishita Banerjee-Dube, D.D. Kosambi Chair Professor, Goa University (Research Professor in History, Centre for Asian and African Studies, el Colegio de México) from 28th November to 7th December".
  30. ↑ "Visiting Research Professors Programme » Bringing doyens to the campus….! » Lectures on Historiography and History and Feminism by Prof.Kumkum Roy, Visiting Research Professor under D.D.Kosambi Chair in Interdisciplinary Studies, Goa University".
  31. ↑ "Lecture by Kumkum Roy@ ICG, Dona Paula". Archived from the original on 15 October 2020. Retrieved 27 January 2018.
  32. ↑ "Vasco: Renowned Scholar, Linguist, Dr Olivinho Gomes Passes Away". daijiworld.com. Retrieved 2 February 2022.
  33. ↑ "Shikha Pandey flying high after late takeoff". The Times of India. Archived from the original on 2018-11-20. Retrieved 2018-11-20.

फुडलें वाचन

बदल
  • वर्डे, डॉ.
  • काब्राल, रिकार्डो हांणी केला. पोर्तुगेज गोंयांत शिक्षक शिक्षणाची उदरगत (१८४१-१९६१) संकल्पना प्रकाशन कंपनी, नवी दिल्ली, २००९.

भायले दुवे

बदल
"https://gom.wikipedia.org/w/index.php?title=गोंय_विद्यापीठ&oldid=215297" चे कडल्यान परतून मेळयलें